Z wudaća: srjeda, 17 apryla 2019

Paris (dpa/SN). Francoski prezident Emmanuel Macron chce ćežko wobškodźenu katedralu Notre-Dame w Parisu w běhu pjeć lět zaso natwarić dać. Swětosławny symbol francoskeje stolicy ma potom rjeńši być hač do toho, wuzběhny Macron wčera wječor w telewizijnej narěči. „Budźemy jednać a změjemy wuspěch.“ Hižo póndźelu po wudyrjenju wohenja bě wón přilubił, gotisku cyrkej zaso natwarić. Poprawom chcyše wčera swoje připowědźene reformowe plany we wobłuku „narodneje debaty“ předstajić, kotrež bě po masiwnych protestach „žołtych lacow“ zdźěłał. To pak je najprjedy raz přestorčene, dokelž njeje za to nětko prawy čas, kaž prezident rjekny.

Fachowcy dwěluja, zo je natwar katedrale w běhu pjeć lět zwoprawdźomny. Wuměłstwowy stawiznar Stefan Albrecht z Bamberga na to skedźbnja, zo pochadźa drjewjana třěšna konstrukcija z 13. lětstotka. Twarske plany hižo njeeksistuja. Fachowcy maja jenož hrube rysowanki. Albrecht z tym liči, zo wostanje Notre-Dame wjelelětne twarnišćo.

Krajne knježerstwo naćiskej ratarskeho ministra přihłosowało

Drježdźany (SN). Jako prěni zwjazkowy kraj scyła je Sakska wčera swójske po­stajenje wobzamknyła, kotrež třělenje wosebje napadnych wjelkow nadrobnje rjaduje. Postajenje, kotremuž je krajne knježerstwo na swojim wčerawšim po­sedźenju přihłosowało, ma po słowach wobswětoweho a ratarskeho ministra Thomasa Schmidta (CDU) kónc meje płaćiwosće nabyć.

Tak je móžno kruće škitaneho wjelka třěleć, je-li so čłowjekej na mjenje hač 30 metrow bližił a su-li wšitke pospyty k jeho wućěrjenju zwrěšćili. Zaměrnje wućěrić so wjelki maja, su-li w bliskosći wobydlenych twarjenjow abo hdyž so ludźom na mjenje hač sto metrow bliža, bjeztoho zo ćeknu. Zo by so hospodarskim škodam zadźěwało, smědźa wjelka morić, je-li tón dwójce w běhu 14 dnjow škitny płót na pastwje přewinył.

Župa „Handrij Zejler“ nětko tak prawje „płun dawa“. Nowy načolnik Marcel Brauman regionalnemu zwjazkej jara tyje. Wón njeměri so jenož na serbskorěčne rumy, ale tež direktnje młodźinu narěči, zo by z podpěru Wojerowskeje župy přewje­dła, štož so jej lubi. Prěni tajki wjele lubjacy započatk bě wčerawše prěnje zetkanje „Kluba młodych serbskich swobodnych myslerjow“. A to hišće na historiskim městnje, w domje, w kotrymž bu před wjac hač sto lětami Domowina dozałožena. To mam za pozitiwne znamjo do přichoda a wjeselu so, zo nimaja tam nětko jenož nowy rěčny rum, ale zo serbšćina w zjawnosći města dale přiběra. Dalewjedźenje tohole noweho formata jako stajne blido jara podpěruju. A, kaž smy słyšeli, wšak su młodostni tež hižo dalše temy wulahnyli, wo kotrychž chcyli rěčeć. Přijomna atmosfera we Wojerecach znajmjeńša dobrym rozmołwam polěkuje. Tuž dale tak! Janek Wowčer

World literature today (WLT) je ameriski fachowy časopis, kotryž so mjeztym hižo dlěje hač dźewjeć lětdźesatkow wšitkim formam a aspektam literatury wěnuje. Wudawaćel wuraznje mjezynarodnje wusměrjeneho periodikuma je Uniwersita Oklahoma. Komitej Nobeloweho myta mjenuje WLT „jednu z najlěpšich a najinformatiwnišich publikacijow a ekscelentne žórło pismowstwa z cyłeho swěta“. A přehladujo internetnu stronu žurnala zajimowany čitar spěšnje zwěsći, zo redaktorojo wonemu narokej woprawdźe wotpowěduja.

WUDAWKI, kiž čłowjekej njenadźicy nastanu, su bjezdwěla najnjepřijomniše. Za njewočakowanu reparaturu swojeho wozydła dyrbjachu Češa loni přerěznje 14 931 krónow (něhdźe 582 eurow) nałožić. Při tym je nic mjenje hač 40 procenow mějićelow awta hawarija abo někajka druha wjetša škoda potrjechiła. Zwěsćili su to z wotpowědnym přepytowanjom přez sobudźěłaćerjow towaršnosće Nielsen Admosphere. Jedne wozydło znajmjeńša wobsedźi 86 procentow woby­dlerjow kraja. Njewočakowanu repara­turu dyrbješe w minjenym lěće 41 procentow čěskich­ awtomobilistow pře­- wjesć dać, dźewjeć procentow z nich samo wjace hač jednu. Wudawki za nje­zbytne porjedźenje wotwisowachu wot ćežkosće wobškodźenja jězdźidła a nic naposledk wot jeho staroby. Wjetša połojca potrje­chenych měješe za to hač do 10 000 krónow (něhdźe 390 eurow) płaćić, 13 procentow samo wjace hač 20 000 krónow (něhdźe 780 eurow). Přibližnje 90 procentow respondentow praji, zo su njenadźate wudawki móhli z naluto­wanych pjenjez zwjesć. Tamna dźesa­ćina dyrbješe sej pjenjezy na bance abo priwatnje požčić.

Město Budyšin ma wot wčerawšeho dalšej debjence k jutram, mjenujcy jutrownej studni na Mjasowych wikach mjez tachantskej cyrkwju a radnicu a na Hłownym torhošću. Runje tak kaž w minjenych lětach su jej tež tónraz towarstwa a kwětkarnje wupyšili.­ Při přepo­daću studnjow wuhotowachu šulerjo Budyskeje Serbskeje zakładneje šule program. Foto: SN/Maćij Bulank

Spočatk lěta je Marko Kliman přewzał nawodnistwo Smječkečanskeho Domu swj. Jana. Mjeztym je něhdźe sto dnjow w zastojn­stwje. Při tej składnosći je so Marian Wjeńka z 38lětnym Prawočanom rozmołwjał­.

Knježe Klimano, kak sće so po prěnich třoch měsacach w Smječkecach zažiwił?

M. Kliman: Jara derje. Spočatnje je mje někak měsac předchadnik Tadej Šiman­ nadrobnje zadźěłał. Ale wšědny dźeń wotkrywa stajnje nowe nadawki a wužadanja. A tu pytnu, zo mamy team, kiž za dom a jeho wobydlerjow steji a na kotryž móžu so spušćeć.

Sće do toho w Budyskej chorowni był. Kotre dźěło sće tam wukonjał?

M. Kliman: Běch tam nawoda hladanskeje słužby za nutřkowne stacije a za urologiju. Sym potajkim mjez druhim zaručił, zo so na stacijach po předpisanym standardźe hlada, zo so kwalita hladanja zaruči a zo so prawniske aspekty słužbnych planow dodźerža.

A tam so Wam hižo lubiło njeje?

M. Kliman: Sym za sebje nowe wužadanje pytał. Hdyž pytnješ, zo so na jednym městnje wulce dale njewuwije, dyrbiš něšto změnić.

Bě to připad, zo su runočasnje w Smječkecach noweho nawodu pytali?

Zarjadnistwo smě nadawki hač do 25 000 eurow same přepodać

Kulow (AK/SN). Dyrbjało město Kulow swoje hłowne wustawki změnić, a smě zarjadnistwo z měšćanostu swobodnišo rozsudźić? Wo tym prašenju su tamniši měšćanscy radźićeljo na zašłym posedźenju kontrowersnje diskutowali. Hač do lěta 2001 smědźeše zarjadnistwo wo nadawkach hač do 25 000 hriwnow same rozsudźić, po tym bě hranica pola 13 000 eurow. W zašłych lětach pak so płaćizny zwyšichu, nimo toho ma so město wo cyły rjad twarskich projektow starać. Po słowach Kulowskeho měšćanosty Markusa Poscha (CDU) njeje hranica 13 000 eurow hižo načasna a měła so na 25 000 eurow zwyšić.

Radwor (SN/MkWj). Masiwne poćežowanje wobydlerjow muchow dla bě wažny dypk wčerawšeho posedźenja Radworskeje gmejnskeje rady. Wjacori wobydlerjo wsow Minakałskeje kónčiny běchu toho­dla přišli. Gmejnski radźićel Sven Lorenz z Wjesela jich zastupowaše a problem rozłoži. Wjesnjanosta Wincenc Baberška (CDU) na to skedźbni, zo njeje najebać dotalne přepytowanja jasne, zwotkel so muchi bjeru. Minjene lěta běchu stajnje zaso na recyclingowy zawod w Drobach tukali, štož pak njeje dopokazane. Nětko chcedźa problem ze zamołwitymi wobswětoweho zarjada přepytować. Potrjecheni su tež wobydlerjo nakromnych wsow gmejny.

Dalše dypki dnjoweho porjada běchu skerje praktiskeho razu. Tak informowachu gmejnskich radźićelow wo planowanym přetwarje dwora Radworskeje wyšeje šule. Předewzaće je rozrjadowane do wjacorych fazow, kotrež chcedźa wotpowědnje financnym móžnosćam zwoprawdźić. Cyłkowne kóšty wobličeja mjeztym na njesnadne 250 000 eurow.

18.4.–24.4.2019 Budyski filmowy palast:­

Free Solo: pj 11:00 | pó 15:00 | štw 18:00 Der Fall Collini: wšědnje 15:00 (nimo pó), 17:45 (nimo pó) a 20:15 | pó 14:45 a 17:15 | pj, so, nj a wu 22:15 Willkommen im Wunder Park: wšědnje 14:00 | pó, wu a srj 12:00 Willkommen im Wunder Park w 3 D: wšědnje 16:00 (nimo srj) Friedhof der Kuscheltiere: štw, pj, so a nj 10:15 | pj, so a nj 20:30 | wu 22:45 Avengers Double: wu 21:00 Avengers Endgame w 3 D: srj 00:01, 14:00, 16:00 a 20:00 Chaos im Netz: wu a srj 10:00 After Passion: wšědnje 15:45 (nimo srj), 18:00 a 20:30 Alfons Zitterba­cke: wšědnje 13:45 (nimo srj) | pj, pó, wu a srj 11:45 Die Goldfische: wšědnje 18:00 (nimo štw a srj) | štw a srj 17:15 Monsieur Claude: wšědnje 19:45 | pj, so, nj a wu 17:15 Dumbo: wšědnje 14:45 (nimo pó) | wu a srj 10:15 Asterix und das Geheimnis des Zaubertranks: wu a srj 9:45 | pj, pó, wu a srj 12:45 Drachenzähmen leicht gemacht: pj, pó, wu a srj 12:45 Ostwind: wu a srj 9:45 Escape Room: pj, so a nj 22:45 Captain Marvel: pj, so a nj 22:45

Kino-ekstra: The Favourite: pó 17:15 a 20:15

Wojerowski CineMotion: