Z wudaća: póndźela, 22 julija 2019

Kóń we wohenju zahinył

Kamjenc. Woheń w Brunjowskim konjencu je škodu něhdźe 200 000 eurow wuskutkował. Wohnjowa wobora zamó jón drje zhašeć a pjeć konjow wuchować, jedne zwěrjo pak w płomjenjach zahiny. Přičina wčera wječor wudyrjeneho wohenja dotal jasna njeje. Policija pad přepytuje, powěsćernja dpa zdźěla.

Indiska měri so na měsačk

Bangalore. Indiski zarjad za wuslědźenje swětnišća ISRO je dźensa sondu Chandrayaan-2 startował. Wona ma spočatk septembra měsačk docpěć a blisko južneho čopa zemskeho trabanta Rover mjenowane jězdźidło wusadźić. Mjez druhim su geologiske eksperimenty planowane. Šlachći-li so předewzaće, by so Indiska po Sowjetskim Zwjazku, USA a Chinje ze štwórtym krajom stała, kotremuž so tajka misija poradźi.

Hladanje po nowym modelu

Z přednoškom na 150. narodniny serbskeho rjadnika a literata spominali

Róžant (SN/JaW). Premjeru dožiwichu wčera kemšerjo w Róžeńće. Prěni raz je towarstwo­ Naša Knjeni na Lipje we wěži putniskeje cyrkwje po kemšach přednošk wuhotowało. Nimale 90 zajimcow bě přišło, zo by wo serbskim dušepastyrju Romualdźe Domašce słyšało a tak na jeho 150. narodniny spominało. Wšako je so serbski rjadnik 28. julija 1869 narodźił. Spominanje pak njemóžachu čłonojo towarstwa přichodnu njedźelu přewjesć, dokelž­ wotměja to w Róžeńće Gig-festiwal.

Ze 17 studentami geografije a jich profesorom z uniwersity w Celovecu je so projektowy sobudźěłaćer Serbskeho instituta Marcel Langer minjeny tydźeń na dnjowu kolesowarsku turu po Łužicy podał. Cordula Ratajczakowa je so z geografom Langerom rozmołwjała.

Bě to hižo druhi raz, zo sće ekskursiju pod hesłom „Łužica. Strukturna změna. Serbja – na slědach politiskeje ekologije“ přewjedł. Čehodla turu poskićujeće?

Hrajne, krótko- a dokumentariske filmy wysokeje kwality měli přichodnje bóle na wsach zboka wulkoměstow Drježdźan, Lipska, Kamjenicy pokazować. To je zhromadna iniciatiwa Filmoweho zwjazka Sakska ze swojimi pjeć filmowymi festiwalemi, Dźěłoweje skupiny animaciski film a Němskeho instituta za animaciski film.

Wojerecy (AK/SN). Najwjetši partner iniciatiwy je Sakske ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo, kotrež projekt lětsa ze 70 000 eurami a klětu z 100 000 eurami spěchuje. „Ludźo maja sej zhromadnje zaso wjace filmow wobhladać a wo nich diskutować kaž tež z filmowcami a awtorami do rozmołwy přińć. Filmy, kotrež husto jenož jónu na festiwalu pokazaja, maja tež na durhich městnach pokazać“, podšmórny předsyda Filmoweho zwjazka Sakska Joachim Günther minjeny pjatk na zahajenju projekta we Wojerowskej Kulturnej fabrice.

Prěnje koparske mustwo Sokoła Ralbicy/Hórki – tule ze Stanijom Šewcom (nalěwo) w scenje z hry přećiwo ST Marijina hwězda – je wčera wječor w Njebjelčicach 3. serbski supercup dobyło. Koparjo z Delan přesadźichu so w finalu přećiwo prěnjemu mustwu Sportoweje jednotki Njebjelčicy z 2:0. Małe finale doby cyłk Sportoweje jednotki­ Chrósćicy – tohorunja z 2:0 – přećiwo koparjam Sportoweho towarstwa Marijineje hwězdy z Pančic-Kukowa. Wčerawše štyri duele w Njebjelčanskim sportowym­ arealu je něhdźe 400 přihladowarjow widźało. Wjace wo 3. serbskim supercupje­ čitajće we wobłuku sportoweho rozprawnistwa našeho wječornika na 3. stronje. Foto: Jörg Stephan

Drježdźany (SN). Europski kooperaciski program INTERREG „Pólska – Sakska 2014-2020“ je wobkrućeny. Projekt „1 000 lět Hornja Łužica, – ludźo, twjerdźizny, města“ chcedźa Uniwersita Wrocław, Budyski Měšćanski muzej, Muzej za keramiku Bolesławiec, wulke wokrjesne město Žitawa ze swojim Měšćanskim muzejom, a Euroregionalny centrum za kulturu a komunikaciju Pieńsk zhromadnje přewjesć. Sakski krajny zarjad za archeologiju je „Lead Partner“. Projekt je na dwě a poł lěta wobmjezowany a dóstawa njecyłe­ 1,5 milionow eurow za personalne a wěcne srědki. Wón ma tomu přinošować, w saksko-pólskim pomjeznym regionje wobstejace archeologiske kulturne pomniki ludźom zbližić a wopřijacy wid na zhromadne kulturne namrěwstwo Hornjeje Łužicy podłu mjezy po­srědkować. Z pomocu wjacerěčnych wustajeńcow­ chcedźa ćežišća stawiznow prezentować kaž Budyski měr 1018, Zwjazk šěsćiměstow 1346 a dobu napoleonskich wójnow z bitwami při Bobru 1813. Wotměwać chcedźa dźěłarnički a wodźenja k archeologiskim městnosćam. Na ekskursijach dóstanu wobdźělnicy nowe dopóznaća wo městnosćach namakankow a pomnikach.

Teheran (dpa/SN). Iranska tajna słužba je po swójskich informacijach syć CIA, tajneje słužby USA, w Iranje wotkryła. W tym zwisku su 17 agentow zajeli, zdźěli rěčnik wotrjada iranskeje tajneje słužby k wotwobaranju spionaže. Wšitcy zajeći su iranscy staćenjo. Někotrym z nich hrozy smjertne chłostanje. Tež někotre europske a aziske kraje běchu na zasadźenjach CIA přećiwo Iranej wobdźělene, rěčnik nowinarjam zdźěli.

Nowy naćisk Spahna

Berlin (dpa/SN). Wot zwjazkoweho mi­nistra za strowotnistwo Jensa Spahna (CDU) nastorčena reforma nuzoweho strowotniskeho zastaranja nabywa konkretne formy. Po informacijach medijow Spahn planuje, nuzowe čisło 112 za wuchowansku słužbu a čisle 116 a 117, z kotrymajž su terminowe serwisowe městna samostatnych lěkarjow docpějomne, hromadźe połožić. Pacienća móža tak posudk dóstać, hač dyrbja do chorownje abo hač ambulantne zastaranje dosaha.

Pompeo Mexikej so dźakował

W ćichej zrudobje steja ludźo w japanskim měsće Kyoto před twarjenjom, w kotrymž bě minjeny štwórtk při wohenju 34 ludźi žiwjenje přisadźiło, runje telko so zrani. 41lětny muž bě palnu maćiznu w twarjenju rozpryskał a ju zapalił. Při tym so sam zrani.­ W domje produkowachu trikowe filmy. Foto: dpa/Naoki Maeda

Chětro drohi kofej nawariłoj staj sej němskej turistaj we Venedigu: Dokelž běštaj warjak při sławnym historiskim mosće Rialto wužiwałoj, dyrbitaj nimale tysac eurow pokuty płaćić – wón 650 a wona 300 eurow. Nimo toho staj namołwjenaj, město wopušćić. Město hižo dlěši čas chětro razne chłostanja prećiwo turistam nałožuje, kotřiž njemóža so zadźeržeć­ abo na historiskich městach piknikuja. Chcedźa tak herbstwo UNESCO lěpje před masowym turizmom škitać.

Porjadnje wotbyć ma 50 indoneskich policistow na wuchodźe kupy Kava, dokelž su za přesćěhanje złóstnikow přetołsći. Nětko dyrbja dwutydźenski kruty zwučowanski program na policajskej šuli zmištrować, rěčnik policije zdźěla. Tójšto policistow waži 90 kilogramow. To je w Indoneskej, hdźež su mužojo 1,60 metrow wulke, jara wjele.

Kijew (dpa/SN). Po dobyću swojeje strony při wólbach parlamenta je zapadej přichileny ukrainski prezident Wolodimir Zelenskij swój zaměr potwjerdźił, wójnu na wuchodźe Ukrainy skónčić. Dalšej nadawkaj stej nawrót ukrainskich jatych z Ruskeje a dobyće nad korupciju, rjekny prezident wčera wječor w Kijewje. Jeho strona „Słužownik ludu“ bě wólby jasnje dobyła, trjeba pak přiwšěm koaliciskeho partnera.

Po dotalnym wuličenju je sej strona Zelenskeho 42 procentow hłosow zdobyła. Druha najsylniša strona je proruska opoziciska platforma z nimale třinaće procentami. Stronski předsyda Jurij Bojko bě sej wěsty, zo móhła so Ukraina z tutym wothłosowanjom zaso na měrliwy a normalny puć nawróćić. Na třeće městno přińdźe strona bywšeho prezidenta Petra Porošenka z wosom procentami.