Na česć awtorow narodneje hymny

póndźela, 04. apryla 2022 spisane wot:

„Časo přichodny, zakćěj radostny“ – pod tute hesło staji stajnje zaso rady w swojej serbskej domiznje wustupowaca a w Berlinje bydlaca pianistka Heidemarija Wiesnerec swój serial wose­bitych koncertow na česć awtorow serbskeje hymny Handrija Zejlerja a Korle Awgusta Kocora. Nažel pak wosta­ minjeny pjatk na žurli Serbskeho muzeja wjele stólcow prózdnych.

Kamjenc (BG/SN). Pod hesłom „Lessing w Třećim reichu“ su minjenu srjedu w Kamjenskej słodowni zajimawu wustajeńcu wotewrěli. Tema je wobchadźenje z herbstwom Lessinga w dobje mjez 1933–1945. Wo prašenju, kotru rólu twórba Lessinga w času nacionalsocialistow hraješe, bě kurator Matthias Herrman hižo w lěće 2006 přednošował. Fakt je, zo bě tež Josephej Goebbelsej jasne, zo njemóža Lessinga zanjechać. Wšako bě rodźeny Kamjenčan najwažniši zastupjer němskeho rozswětlerstwa, zasadźujo so w swojich twórbach za čłowjeskosć a tolerancu. Kotre městno pak zabra jeho skutkowanje w režimje, kotryž steješe za rasizm a industrijowe zamordowanje ­Židow, zbrašenych a politisce hinak myslacych? Nowa wustajeńca chce na tute prašenje wotmołwić.

Cejdejka Kikerahi 2 wušła

pjatk, 01. apryla 2022 spisane wot:
Budyšin (SN). Spěwnik z CD „Kikerahi, biło je tři“ wuńdźe hižo lěta 2004, tola tež dźensa so hišće rady kupuje. Nětko je Leńka Thomasowa dalšich 33 titlow spěwnika za druhu cejdejku zestajiła, z kotrychž je 18 spěwčkow instrumentalnje wobdźěłała a nowo nahrawała. Sobu skutkowali su dźěći serbskich pěstowarnjow z Budyšina, Chrósćic, Malešec, Rownoho a Worklec kaž tež šulerjo SZŠ Bu­dyšin a horta Pančicy-Kukow. Nowum je, zo su so přidali wšitke 33 playbackow prěnjeje a druheje cejdejki. Dźěćom, ale tež staršim a kubłarkam předleži z tym wšelako wužiwajomny zynkonošak.

Budyšin (CRM/SN). Wosebite pječwa k róčnym časam su chětro zajimawa tema za serbsku ludowědu. Andrea Pawlikowa, kuratorka w Serbskim muzeju, wědźeše swoje dopóznaća předwčerawšim popołdnju w serialnym zarjadowanju „Kofej w třoch“ do wědomostnje wopodstatnjeneho konteksta stajić.

Wuchadźišćo jeje přednoška běše zbožowny podawk, zo namakachu před lětami w Zagorju pola Mužakowa, kiž přisłuša hišće dźensa serbsko-němskemu sydlenskemu rumej, na łubi stareho burskeho statoka škleńčany kašćik, w kotrymž běše do wěnca splećene pječwo z lěta 1854 schowane. Wěnc je ze symbolemi a z běłej seklu wudebjeny, štož na to pokazuje, zo měještej so z nim zbožo a žohnowanje posrědkować. Podobny zaměr ma so we wšelakich pječwach widźeć, kotrež su tež dźensa w Serbach kaž tež w druhich regionach k swjedźenjam dale z wašnjom, referentka wuzběhny.

Swjedźeń za duch a začuće

srjeda, 30. měrca 2022 spisane wot:

55. Wojerowske hudźbne dny na bohatu tradiciju zhladuja

 Wojerecy (SiR/SN). Sinfonija, solisća, wotkrywanje, domizna, show a dźěći – tak hodźa so kóždolětne Wojerowske hudźbne dny w krótkej formje wopisować. Tamniši wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) je tutu kulturnu tradi­ciju na wčerawšej nowinarskej konferency „wokřewjenje a swjedźeń za wšitke zmysły“ mjenował. Je to jónkrótny poskitk, kotryž mjez koronapandemiju a wójnu tróšku normality a kulturnu bohatosć wotbłyšćuje a kotryž maš sej tohodla wosebje wažić.

Pod hesłom „Ženje ničo njeje – fantazmy a realizmy z krajiny“ su minjeny pjatk wustajeń­cu Měrki Pawlikoweje a Heiki Hannemann Klein w Berlinskim pawiljonje při mlokarni wotewrili. W njej zaběratej so wuměłče ze z ćežkometalom poćeženej wotpadkowej deponiju w Berlinskej wokolinje ze spočatka 20. lětstotka, kotraž bě do­ toho přirodoškitny teren. Přiwšěm skići dźensa žiwjenski rum za orchideje a mórske worjoły. Što woznamjenjatej nam dźensa krajina a přiroda? Hladamy přeco­­ hišće romantizowace na njej, prašatej so wuměłče. Hač do 4. apryla je pře­hladka hišće přistupna. Foto: Kito Pawlik

Z lóštom serbsce rěčeli

wutora, 29. měrca 2022 spisane wot:
Krótko, jadriwe a lóštne – tak hodźi so předstajenje krucha „Zejler w šuli – oder wer ist Zejler?“ wčera we wobłuku 21. swě­toweho dnja šulerskeho dźiwadła w NSLDź zjimać. Šulerki a šulerjo 4. lětnika Wojerowskeje zakładneje šule „Handrij Zejler“ su serbskeho „superstara“, kaž Zejlerja mjenowachu, wot pomnika dele na swójsku šulersku runinu přinjesli a sej jeho tak zbližili. Tež rěč swojich prjedownikow su sej serbšćinu wuknjacy tak zbližili – tekst sedźeše, z lóštom su serbsce rěčeli a tež spěwali (jónu samo z klawěrnym přewodom). Zo „wšo fajn klinčeše“ bě tuž zawěsće najrjeńši kompliment, kotryž su jim (kaž tež wučerce Silwiji Wjeńcynej) maćernorěčne šulerki wobradźili. Sej něšto přiswojić a swojim zajimam přiměrić je něšto druhe hač jenož cuze wokable a suchu gramatiku wuknyć, a wočiwidnje wuspěšny puć, wuši a hubu za serbšćinu wote­wrěć. Připóznaće tomu runje tak polěkuje. Njech we Wojerecach dale po tymle puću kroča! Cordula Ratajczakowa

Budyšin (SN/bn). Spontanje literarne teksty spisać, je po wašnju performance na jewišću prezentować a najlěpše wu­kony na městnje z wothłosowanjom mytować – tak hodźał so žanr poetryslam skrótka wopisować. Z USA pochadźace wuměłske wubědźowanje je mjeztym po wšěm swěće etablěrowane, w Němskej bu tale forma kreatiwneho roze­stajenja z rěču w lěće 2016 do lisćiny imateriel­neho kulturneho namrěwstwa UNESCO zapisana.

Delnjoserbscy rybarjo

póndźela, 28. měrca 2022 spisane wot:
23. nalětnika 1952 załožichu w korčmje Prizarskich Bórkowow Rybarske zjednoćenstwo Bórkowy a wokolina. Za předsydu wuzwolichu serbskeho wučerja a pozdźišeho redaktora Noweho Casnika Wy­lema Bjera. 35 lět je wón zastojnstwo ­wukonjał. Zjednoćenstwu přisłušachu spočatnje skupiny Wobsedne, Kuparske a Prizarske Bórkowy, Smogorjow, Prjawoz, Dešno, Wjerbno a Běła Góra. Tehdy bě za cyłu republiku předwidźane, dowolić w hatach a rěkach jeničce wudźenje. Wylem Bjero wobroći so na předsydu Domowiny Kurta Krjeńca a župneho sekre­tara Fryca Nakońca. Woni wjacore razy w Berlinje ze zastupjerjemi ministerstwa wo tym jednachu, dowolić w Błótach staroserbske łójenje rybow z pomocu syće a směć tež připrawu zasadźeć, w kotrejž ryby k składowanju a chłódźenju tun­kaja. Po wuspěšnych jednanjach přistupi zjednoćenstwo narodnej organizaciji a rěkaše­ wot 1991 „Zjednoćenstwo serbskich błótowskich rybarjow“. Dźensa ma wone 17 skupin a wobhospodarja 195 hektarow wódnišćow. Wu­zběhnyć so ma, zo bě wot­ spočatka runohódne wužiwanje delnjoserbšćiny w towarstwje samo­zrozumliwe. Mikławš Krawc

Zakładne znajomosće rěče susoda

póndźela, 28. měrca 2022 spisane wot:

Iniciatiwa „My smy Europa“ zasadźuje so za to, zo so „europski projekt zešlachći. Chcemy kontinent a jeho wobydlerjow lěpje rozumić a zwěsćić, kak móže jednotliwc zwoprawdźenju projekta přinošować.“ Minjeny kónc ty­dźenja je iniciatiwa w tym zwisku rjad dźěłarničkow w Žitawje wuhotowała.

Žitawa (SN/bn). Nimo diskusijneho koła „Periferija – hranicy – kultura“, dialoga mjez šulerjemi a seniorami „Wotkrywanja w měsće“ a zarjadowanja za młodostnych a studowacych „Youth think tank“ bě iniciatiwa tež na dźěłarničku w Žitawskej radnicy za w medijowej branši skutkowacych přeprošała. Něhdźe 20 zajimcow mjez druhim z Němskeje, Pólskeje, Jendźelskeje, Grjekskeje, Friziskeje a ze serbskeje Łužicy je so na njej wobdźěliło.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND