Hudźba z Łužicy a Bołharskeje zahoriła
srjeda, 27. apryla 2022
spisane wot: Katrin Demczenko
Wojerecy (KD/SN). Kruty dźěl Wojerowskich hudźbnych dnjow je koncert ze serbskej hudźbu na tamnišej hrodowej žurli. Wčera je kwartet „musica responsa“ z Budyšina pochadźaceje pianistki Heidemarje Wiesnerec twórby předstajił, kiž pochadźeja z pjerow Ludwiga von Beethovena, Ulricha Pogody a dalšich. Mjez druhim je ansambl z tenorom Stephanom Gählerom, cellistku Lindu Mančewu a huslerku Waltraut Elvers tež kruch „Mučny spěw“ z pjera Heidemarje Wiesnerec interpretował. Twórba je na zakładźe basnje Židowki Selmy Meerbaum-Eisinger nastała, kotruž je wona 1942 w němskim koncentraciskim lěhwje spisała. Wona zemrě w starobje 17 lět na typhus. Jeje lyrika je so wobchowała a bu po wójnje publicěrowana, kaž powědaše Heidemarja Wiesnerec. Komponistka-pianistka je hrónčko zhudźbniła we wobłuku projekta „hebrejske melodije“ 2021, spěchowany wot iniciatiwy „Neustart Kultur“ zwjazkoweho knježerstwa. W „spěwje“ z Bołharskeje suity op. 21 čo. 2 komponista Panča Haralanowa Wladigerowa stej Bołharka Linda Mančewa a Heidemarja Wiesnerec swoje wirtuozne kmanosće na instrumentomaj dopokazałoj.
T-shirt z grafiku Hanki Krawcec wuńdźe
wutora, 26. apryla 2022
spisane wot: Dr. Cordula Ratajczakowa
Zhorjelski modowy label LABA chce we wobłuku swojeje lětnjeje kolekcije T-shirt z grafiku Hanki Krawcec (1901-1990) wudać. Jedna so wo drjeworězbu z 1970 lět, na kotrejž je žona z Varnsdorfa widźeć, hdźež je serbska grafikarka bydliła.
Prěni dźeń 5 500 lisćikow předali
wutora, 26. apryla 2022
spisane wot: Marian Wjeńka
Z wutřělom kanony je so sobotu před Němsko-Serbskim ludowym dźiwadłom předpředań za lětnje dźiwadło „Sherlock Holmes a Budyska bestija“ započała. Hižo rano běchu so prěni zajimcy nastupili. Na prěnim dnju předachu nimale 5 500 zastupnych lisćikow. Dźiwadźelnicy pokazachu prěnje sceny z noweho krucha. Měrko Brankačk hraje znowa dr. Watsona. Sherlocka Holmesa předstaji tónraz Frank Schilcher, dokelž je lońši dźiwadźelnik Richard Koppermann ansambl wopušćił. Tomaš Cyž budźe w róli sobudźěłaćerja stasi widźeć. Foto: Carmen Schumann
Wuspěšna delnjoserbska premjera
póndźela, 25. apryla 2022
spisane wot: Dr. Cordula Ratajczakowa
Po lětomaj wupadnjenych předstajenjow w Delnjej Łužicy koronapandemije dla dožiwi delnjoserbska komedija „Jaja z kraja“ Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła předwčerawšim na žurli „Złoteho plona“ w Hochozy před wjace hač 50 přihladowarjemi skónčnje swoju wuspěšnu premjeru. Bywši wjesnjanosta wsy Fryco Wojto (napr.) dźakowaše so akteram na jewišću a za nim. Na druhe předstajenje bě nimale 40 ludźi wčera do žurle „Serbskeho dwora“ w Dešnje přichwatało. Dalši raz je kruch Frederika Holtkampa w přełožku Ingrid Hustetoweje dźensa na komornym jewišću Choćebuskeho statneho dźiwadła widźeć. Foto: NC/Konstanze Kušcyc
Fryco Rocha
póndźela, 25. apryla 2022
spisane wot: Manfred Laduš
24. jutrownika 1942 zemrě wučer, delnjoserbski basnik a spisowaćel Fryco Rocha. Jeho row je na Choćebuskim Južnym pohrjebnišću. Wón narodźi so 19. wulkeho róžka 1863 žiwnosćerskej swójbje w Šejnejdźe, hdźež wopomjatna tafla při jeho ródnym domje na njeho dopomina. Rocha wučerješe w Gołkojcach, po tym 24 lět w Turjeju a dalšich dźewjeć lět w Kibušu. Ma tež wulke zasłužby za delnjoserbske pismowstwo a kulturu. Wón postara so sobu wo druhi delnjoserbski spěwanski swjedźeń 1894 w Turjeju. Rocha započa hižo jako młody wučer w Gołkojcach pěsnić, wosebje wjele hrónčkow a spěwow za dźěći a bě prěni delnjoserbski dźěćacy basnik. Šěsć lět bě redaktor nabožneho časopisa Wosadnik a wozjewi swoje lyriske wupłody a literarne dźěła w nim, w Serbskim Casniku a Časopisu Maćicy Serbskeje. Wón bě aktiwny čłon Maśicy Serbskeje a tež jeje městopředsyda. „Wěnašk dolnjoserbskich pěsnjow“ wuńdźe w Budyšinje. Dale su z jeho pjera „Wěnašk basni“, „Pěsni, wulicowanka a godanja“ a „Wobraz mojego žywjenja“. Jeho lyrika a proza swědčitej wo wulkej lubosći serbskemu ludej, jeho maćeršćinje, nałožkam a tradicijam. Manfred Laduš
Klezmer-hudźbu zeznawaja
pjatk, 22. apryla 2022
spisane wot: Dr. Cordula Ratajczakowa
30 hudźbnych šulerjow z Hornjeje Łužicy je so pod nawodom renoměrowaneho wuměłskeho teama „KlezWeCan“ cyły tydźeń w Smochčanskim kubłanišću swj. Bena w klezmerowej hudźbje wukmaniło. Nimo zwučowanja su tež wjele wo kulturnym pozadku hudźby wuknyli. Mnohe melodije wosebiteje židowskeje hudźbneje tradicije pochadźeja z Ukrainy. Njedźelu chcedźa młodźi hudźbnicy wuslědki swojich prócowanjow we wobłuku koncerta w Budyskej Marje-Marćinej cyrkwi zjawnosći předstajić. Loni planowany projekt su wokrjesnej hudźbnej šuli z Budyšina a z třikrajoweho róžka, kaž tež hudźbnej šuli z Wojerec a ze Zhorjelca korony dla přestorčili. Foto: SN/Božena Šimanec
Hudźbu zrozumić
pjatk, 22. apryla 2022
spisane wot: Serbske Nowiny
Štóž je so hižo raz bliže z hudźbu zaběrał, spěwanje abo samo instrument „po klasiskim puću“ nawuknył, tón znaje prawidła klasiskeho hraća. K tomu słuša na přikład prawidłownemu rytmusej abo samsnej družinje toniny sćěhować. Pola klezmera pak je wěsta wariacija móžna. Dalša wosebitosć hudźby je na přikład napodobnjenje čłowječich hłosow. Hačrunjež sym huslenje sama nawuknyła, njemóžach sej předstajić, kak to zdokonjeć. Nětko wěm, zo je to mjez druhim přez cybanje móžne. Tež hudźbnicy dźěłarnički w Smochćicach maja klasiske wukubłanje a žanr klezmera je jim nowy. Kaž nawoda dźěłarnički rozprawja, bě hudźbnikam spočatnje ćežko, so do wěsteje měry z klasiskim hudźenjom rozžohnować. Wobsah dźěłarnički njeje jenož melodije nawuknyć, ale sej klezmer zbližić. Tak słušeše tež rejowanje po kwasnej hudźbje do programa. Witam, zo so hudźbne šule druhim žanram hudźby wotewru a so jim tež wobsahowje zbliža. Božena Šimanec
Časo přichodny, zakćěj radostny
štwórtk, 21. apryla 2022
spisane wot: Chrysta Meškankowa
Wosebity koncert na česć awtorow serbskeje narodneje hymny
Akribisce přihotowała běše w Berlinje bydlaca a skutkowaca pianistka Heidemarja Wiesnerec swój lětuši serial wosebitych koncertow na česć Korle Awgusta Kocora a Handrija Zejlerja. W Budyšinje, Lipsku a we Wojerecach bu naročny program z harfinistku Annu Steinkogler, huslerku a bračistku Waltraut Elvers, cellistom Ramónom Jaffe a pianistku Heidemariju Wiesnerec w prěnich dnjach jutrownika předstajeny, mjeztym zo přeprošuje komornohudźbny kwartet na dalšej předstajeni 24. róžownika do woponoweje žurle w delnjołužiskim Lubinje a 25. jutrownika w domje KreuzKultur w Berlinje-Charlottenburgu.
Nic jeno sej nowostki wuměnić
štwórtk, 21. apryla 2022
spisane wot: Maximilian Gruber
Jako dźeržach knižku „Wendish keepers“ w rukomaj so njemało zwjeselich nad tym, štož so mi tam do wočow směješe: kniha wo serbskej temje w barbach serbskeje chorhoje. To dawa mało njewěstosćow wo tematice. Jendźelskorěčna brošura je dohlad do prócowanjow štyrjoch organizacijow, naslědnikow serbskich wupućowarjow w 19. lětstotku. Mjez tymi štyrjomi organizacijemi su tři towarstwa: jedne w USA a dwě w Awstralskej. Pola štwórteje organizacije jedna so skerje wo slědźersku.
Lóštny literarny dohlad do bywšeho wjesneho žiwjenja
štwórtk, 21. apryla 2022
spisane wot: Dr. Cordula Ratajczakowa
Njebjelčicy (SN/CoR). Hižo loni je so Serbski ludowy ansambl prěni raz ze swojim rjadom „Zynki a linki“ do wsy podał, a wčera wječor su přeprosyli na hudźbno-literarny wječor do Njebjelčanskeje „Bjesady“. Powědančka patera Romualda Domaški (1869-1945) – najwuznamnišeho serbskeho powědarja prěnjeje połojcy 20. lětstotka, kaž dramaturgowka SLA Jěwa-Marja Čornakec při witanju podšmórny – stejachu w srjedźišću literarneho podźěla, a z tym wjesne žiwjenje. Połne humora a přiwšěm emfatisce wopisowaše w Koslowje rodźeny chowanc Serbskeho seminara w Praze a wjele lět jako administrator w Róžeńće a w klóštrje Marijina hwězda jako propst skutkowacy tehdyše poćahi mjez wjesnjanami. Madleńka Šołćic, dramaturgowka a zastupjerka intendanta za serbske dźiwadło při Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle, wědźeše derje swój temperament a dźiwadźelniski talent za šibałe anekdoty nałožować. „Teksty su połne klišejow, přiwšěm skutkuja awtentisce“, wona rjekny.
