Budyšin (SN/bn). Wosebita knižna premjera na njewšědnym městnje – tak hodźała so wčerawša prezentacija „Statistiki łužiskich Serbow“ Arnošta Muki w Muzeju Budyšin zjimać. „Wjeselu so, zo sće dźensa wšitcy přišli, zo bychmy zhromadnje 133 lět zapozdźenu premjeru swjećili a tak jednu z najbóle wusahowacych wosobinow łužiskeje wědomosće počesćili“, powita wudawaćel w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłeje publikacije dr. Robert Lorenc něhdźe dwaceći zajimcow. „Kniha Muki je centralne žórło za łužiske stawizny na proze industrializacije a słuša poprawom do wědomostneje literatury Němskeje. Dotal wšak to předewšěm tohodla móžno njebě, dokelž žaneje němskeje wersije njebě“, Loren­c mysl za swojim přełožkom rozłožujo podšmórny. Zo je so zhromadnje z LND za muzej jako zarjadnišćo rozsudźił, ma za njeho konkretnu přičinu: „Łužica je dwurěčna kónčina. Wěcy, městnosće a často tež wosoby maja tu dwě mjenje. Swět je takrjec w dualu. Zo bychmy sej to wuwědomili, pak dyrbimy hdys a hdys zwučene kruhi wopušćić.“

Žórło do přichoda

pjatk, 06. decembera 2019 spisane wot:
Kak aktualna móže wjace hač sto lět stara fachowa kniha być? Wotmołwu na to da Robert Lorenc wčera we wobłuku swojeho přednoška składnostnje němskeho wudaća „Statistiki łužiskich Serbow“. Dodawk originala wopřijima mjez druhim strózbu rozprawu wo přemóranju serbskich zapiskow na přikład we wjerškowym registru Lubijskeje hory. Byrnjež so wědomostnik werbalneho komentara wzdał, nochcyše citat wočiwidnje cyle bjez přispomnjenja stejo wostajić. Na płachće pokaza mjenujcy fotografiju, nastatu njedawno w Budyšinje. Kajka to ironija: Na nadróžnej tafli Arnošta Mukoweje stej němski kaž tež serb­ski napis přešmórnjenej. Najskerje je někotremužkuli njeplechej tuchwilna situacija dweju, praktisce lědma zetkawaceju so swětow w měsće hižo přewjele. To pak njesměło prócu wo „nowu zhromadnosć“ haćić­. W tym zwisku je zaso raz načasu za skři­dlene słowo: Njewěš-li, zwotkel přińdźeš, njewěš, dokal dźeš. Bosćan Nawka

Budyšin (CRM/SN). Wupředate běše wčerawše zarjadowanje w Budyskej Röhrscheidtowej bašće, na kotrymž čitaše Gabriela Marija Šmajdźina basniske twórby před pjeć lětami njenadźicy zemrěteje Marje Krawcec. Tworićelski spis něhdyšeje delanskeje wučerki je dosć wobšěrny. Jeje basnistwo njeje wšak ludowe w prawym zmysle słowa, je pak wuraz ludu w našej dobje. Wona njekonstruowaše, ale wužiwaše njekomplikowany stil žiweje rěče, štož sčini jeje basnistwo popularne. Dźiwadźelnica Gabriela Marija Šmajdźina bě z njej spřećelena a přewza tuž rady čitanje wubranych tekstow. A běše přez cyły čas tež pytnyć, kak zamó, znajo wašnje myslenja spisowaćelki, je při­posłucharstwu awtentisce po­srědkować. Tak poskići so zdobom lekcija, kak hodźi so přistup k literaturje, předewšěm k lyrice, z połnym zanurjenjom do wosobiny docpěć. Předstajiła je Gabriela Šmajdźina wujimki z basniskich zběrkow „kraj před špihelom“, „bosy přez šćernišćo“ a „sudźeńca wosrjedź dwora“. Dale čitaše powědku „Husličkar pod třěchu“.

Wučbu wudospołnić a powšitkownu wědu šěrić

štwórtk, 05. decembera 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Wosebity poskitk Serbskeho ludoweho ansambla su předstajenja wuzwolenych produkcijow za šulerjow. Wčera je něhdźe 150 młodostnych 10. do 12. lětnika Serbskeho gymnazija Budyšin (SGB) inscenaciju „Za Marju – Wosrjedź nocy“ dožiwiło. Dźensa předstajichu rejwanski kruch samsnej ličbje šulerjow z Biskopičanskeho Goethoweho a Budyskeho Melanchthonoweho gymnazija. SLA chce z poskitkom młody publikum za hudźbu a balet zahorić, wučerjo maja jón za „předmjety přesahowace, powšitkownu wědu šěrjace wudospołnjenje wučby“, kaž SGB zdźěla.

Čěscy šulerjo ze serbskej lyriku

štwórtk, 05. decembera 2019 spisane wot:
„Není porno jako porno“ bě hesło 23. wječora serbskeje literatury předwčerawšim, wutoru, we Varnsdorfskej měšćanskej knihowni. Šulerjo tamnišeho Biskopskeho gymnazija recitowachu předewšěm basnje Kita Lorenca, kotremuž bě zarjadowanje wěnowane. Něhdźe połhodźinski program bě přełožowar a poet Milan Hrabal zestajał.­ Zhromadnje z wučerku Martinu Janákovej bě nimo toho za režiju zdźěla sceniskeho čitanja zamołwity. Mjez přeswědčacymi šulerjemi w starobje 15 do 17 lět běštej mjez druhim Gabriela Hrabalová a Martin Šuma (wotlěwa). Wo hudźbne wobrubjenje postara so 13lětny René Habich na klawěrje. Foto: Ivo Šafus

„Film je wuslědk procesa“

srjeda, 04. decembera 2019 spisane wot:

Młodej Serbowce stej ze swojim debitom hłowne myto wubědźowanja Łužiskeje filmoweje přehladki dobyłoj

Sofija Cyžec a Luisa Nawkec stej hłowne myto lětušeje Łužiskeje filmoweje přehladki dobyłoj. Jury přizna jimaj wuznamjenjenje za pask „Smy“. Dwanaće mjeńšin trajaca produkcija portretuje pjeć wosobinow, rozestajacych so z prašenjom za swojej identitu a što za nje rěka, Serb być.

„Wuznamjenjenje je naju njesměrnje překwapiło. Sprawnje prajene přeco hišće tak prawje njewěrju, zo smój myto dobyłoj. Wšako bě wubědźowanje woprawdźe sylne, telko rozdźělnych, dobrych filmow su tam pokazali! Sama njebych wědźała, kajku produkciju bych wuzwoliła“, Sofija Cyžec powěda.

Wot podawka k podawkej

Z„Łužycu“ po lěće

wutora, 03. decembera 2019 spisane wot:

Choćebuz (SN). „Anka, ty brune wócko – Serbske a druge słowjańske ludowe spiwy“ rěka nowa CD chóra Łužyca a duwa Słowjańske barwy, kotruž je Załožba za serbski lud nětko wudała.

Spěwny cyłk Łužyca wobsteji dlěje hač 25 lět a je ze swojim wobstajnym skut­ko­wanjom, wobšěrnym repertoirom a wysokim wuměłskim niwowom dźensa naj­wuspěšniši delnjoserbski chór. Duwo Słowjańske barwy – Lubina Žurec-Pu­ka­čowa a Jaroslav Pukač – je hižo před 15 lětami prěnje razy wustupowało. Na wšelakich zarjadowanjach hrajetaj a spěwataj delnjo- a hornjoserbske, słowakske a dalše słowjanske pěsnje. Jeju swojora­zne instrumenty su słowakska pa­styrska fleta fujara, dudlawka a brumladło.

Nowostka z RCW

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:
Budyšin (SN). Rěčny centrum WITAJ je w LND wobrazowy słownik „Swět wo­koło nas“ wudał. Awtorka Daniela Heelemanowa je pisany słownik z něhdźe 1 150 hornjoserbskimi hesłami zestajała, a to za dźěći w starobje wot pjeć do dźesać lět. Berlinska ilustratorka Gudrun Lenz podawa za kóžde hesło wotpowědnu ilustraciju. Kniha hodźi so zdobom z digitalnym słuchopisakom BOOKiijom wužiwać. Na zabawne wašnje dźěćom tak dalše informacije posrědkuja. Dale hodźa so serbske dźěćace spěwy wothrać. Dohromady 20 rěčnikow bě na zdźěłanju a nahrawanju nowostki wobdźělenych.

36. schadowanku wotměli

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:
Ironiski wid na tuchwilne połoženje w Serbach njeje wězo tež na 36. delnjoserbskej schadźowance sobotu na Delnjoserbskim gymnaziju w Choćebuzu pobrachował, kaž kabaret „Serbske blido“ z Maju Šramojc, Charlottu Kuškojc, Simonom Blumom a Maxom Bageńcom (wotlěwa) pokazowaše. Pod hesłom „Zwotkel pochadźamy, što nas­ wučinja, hdźe stejimy a dokal jězba póńdźe“ podachu so wšitcy na časowu jězbu po serbskej kulturje. Sohia Meßnerojc a Anna Zachariasojc stej zabawny wječor­ moderěrowałoj. Foto: Michael Helbig

Kulturna zyma zahajena

póndźela, 02. decembera 2019 spisane wot:
W Chróšćanskej putniskej hospodźe su sobotu z čitanjom basnicy Róže Domašcyneje 9. kulturnu zymu zahajili. Za slědowace kóncy tydźenja je tamniša putniska mać Monika Gerdesowa spodobny program za wjetšich a mjeńšich zestajała. Přichodne zarjadowanje budźe sobotu, 7. decembra, popołdnju předstajenje bajki „Cyketarušk“, wječor wotewru přehladku mólbow Ludmiły Bizoldoweje. Foto: Feliks Haza

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND