Strawałd (SN/bn). Spěchowanske towarstwo Přińć a woteńć wuhotuje přichodnje druhi raz po nim pomjenowany fe­stiwal šesćiměstow. Wot 10. awgusta je w regionje historiskeho zwjazka dohromady 13 přewažnje hudźbnych zarjadowanjow planowanych.

Zazběh festiwala twori „wobchodźomna multimedialna instalacija ‚Pohlady dife­rency‘, kotraž wopřijima swětłowe, laserowe a widejowe projekcije, zwukowe kolaže regionalnych časowych dokumentow a atmosfery wšědneho dnja kaž tež štwórć hodźiny trajacu, na motiwiku serbskeho ludoweho spěwa ‚Schyliła jo se jarobinka‘ złožowacu so kompoziciju“, w oficialnym wopisanju rěka. „Pohlady diferency“ je projekt serbskeho wuměłca Jana Bělka, kiž jón 10. awgusta na přednaměsće bywšeje Žitawskeje šule za twarske rjemjesło předstaji.

Budyšin (SN). Składnostnje 400lětneho wobstaća Michałskeje wosady wěnuja so wšelacy awtorojo w nowej, wot njeje nětko w Ludowym nakładnistwje Domowina wudatej knize „Swj. Michał – Cyrkej, wosada, wsy“ stawiznam ewangelskich wěriwych w Budyšinje a wokolinje. Byrnjež publikacija w němskej rěči spisana była, je serbskosć nimale wšudźe sobu zaplećena. Wona wopřijima mjez druhim awtobiografiske teksty serbskich wosadnych, kotřiž přestupichu k Ochranow­skej bratrowskej wosadźe, dopomnjenki kantora Jana Awgusta Kaplerja a Hodźijskeho fararja Jana Křižana.

Nastupajo Fontanowu wustajeńcu njeje so komunikacija mjez Serbskim institutom a Maćicu Serbskej na jednym a měšćanskim a Serbskim muzejom Choćebuz na tamnym boku po zdaću cyle tak radźiła. Na čim to zaleži, móžeš jenož tukać. Fakt je, zo njeje – tež němska – zjawnosć wo tym zhoniła, kak bě so Theodor Fontane ze słowjanskimi korjenjemi wobydlerstwa Braniborskeje a Mecklenburgskeje zaběrał a ze sympatiju na Serbow hladał. Frido Mětšk je 1969 na zwěsćenje germanista skedźbnił, zo bě „pruska literatura dołhi čas kapitl ,Wendojo w Marce‘ napadnje ignorowała“. Zo stej to nětko tež Choćebuskej muzejej činiłoj a so za hinaše ćežišćo wustajeńcy rozsudźiłoj, ma za­wěsće wšelakore přičiny. Zo je lóšo Błóta do srjedźišća stajić, tež k tomu słuša. Čehodla pak njejstej Maćica a Serbski institut samej šansu jubilejneho lěta wužiwałoj, měnjo, zo ma Fontane tajki wuznam za Serbow? Cordula Ratajczakowa

2. žnjenca 1769 bě we Wojerecach struchły podawk: Na torhošću města wotprawi kat z mječom 19lětnu Hańžu Hernaštec. Čehodla bě sudnistwo z Rachlowa pochadźacu holcu k smjerći zasudźiło? Hižo w starobje jědnaće lět dyrbješe wona jako kruwarka na knježi dwór do Wulkich Ždźarow hić. Tam je njesmilnje roboćiła. Maličkosćow dla ju často pochłostachu, nuzowachu ju samo ze skotom w chlěwje spać. Jako ju knježk 30. žnjenca 1768 wumo­cować spyta, so Hańža wobaraše a ze zadwělowanja z latarnju knježu wowčernju zapali. Smjerći by so hišće­ wuwi­nyć móhła, by-li so na syna knježka wudała. To pak wona raznje wotpokaza. Tak dźěše jako čestna njewjesta zdra­sćena k wotprawnišću.

Pawoł Kmjeć z Chrósćic, znaty awtor nabožnych a historiskich hrow, wuži wosud Hańže Hernaštec a spisa dramu z jeje mjenom. Wjesna dźiwadłowa skupina hru 21. jutrow­nika 1960 w Kulowje prěni raz předstaji. Dalše wustupy z přemóžacym wuspěchom běchu na dalšich wosom městnach w Serbach a samo dwójce w Słowakskej. Hłownu rólu Hańže Her­na­štec bě Hilža Kochec (pozdźišo Šołćina) z Noweje Wjeski hrała. Mikławš Krawc