W pólskej stolicy Waršawje su sej demonstranća wčera žadali, w krawnym konflikće mjez Israelom a islamistiskej Hamas na ćerpjenje ciwilneje ludnosće w Gazaskim pasmje a na wopory njezabyć. Palestinjenjo rěča mjeztym wo 6 500 smjertnych woporach přez wojersku ofensiwu Israela. Po jich wuprajenjach je mjez mortwymi 2 600 dźěći a młodostnych. Foto: pa/Sławomir Kamiński

Wjace padow prawicarstwa

póndźela, 30. oktobera 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Pady tak mjenowanych propagandowych přeńdźenjow su na braniborskich šulach po kóncu koronapandemije jasnje přiběrali. Loni přizjewichu dohromady 159 padow na šulach, informuje rěčnik policije. Přewažnje jedna so wo móranja, kiž maja poćah k nacionalsocialistam kaž hokaty křiž abo fraza „Heil Hiltler“. Za čas koronapandemije běchu ličby ze 84 padami w lěće 2021 wo wjele niše.

Ale tež přirunujo z niwowom do pandemije su aktualne ličby wyše. 2019 registrowaše krajna policija 157 padow, 2018 bě jich 136. „Lochke chabłanja móhli wuslědk tučasnych přizjewjenjow přez wučerjow aktualneho politiskeho połoženja dla być“, zarjaduje rěčnik. Nimo toho móhli tež dodatne přizjewjenja a korektury ličby zašłych lět hišće změnić.

Faeser na ćežkej misiji w Marokku

póndźela, 30. oktobera 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za nutřkowne naležnosće Nancy Faeser je so dźensa w Marokku ze zastupnikami knježerstwa zetkała, zo by z nimi wo ­wupokazanju, zapućowanju fachowcow a wo zhromadnym dźěle we wěstotnych prašenjach rěčała. Hižo dlěje planowany dwaj dnjej trajacy wopyt w stolicy Rabaće njeje za politikarku SPD runjewon lochki. Marokkoske knježerstwo nima žadyn zajim, swojich w Němskej wotpokazanych krajanow-migrantow zaso wróćo wzać. Mjez migrantami, kotřiž do Europy přichadźeja, je dale wulka ličba Marokkočanow, kotřiž přińdu zwjetša z hospodarskich přičin. Nimo toho w Rabaće stejišćo zwjazkoweho knježerstwa k wójnje w Gazaskim pasmje kritizuja, runje tak kaž w druhich arabskich krajach. Po raznej reakciji Israela na teroristiski nadpad Hamas na Israel 7. oktobra bě we wjacorych marokkoskich městach k solidaritnym demonstracijam na dobro Palestinjanow w Gazaskim pasmje dóšło.

Zhromadne dźěło policije a tajnych słužbow wobeju krajow je wobćežne.

W Gazaskim pasmje wojuja

póndźela, 30. oktobera 2023 spisane wot:

Konwoj nakładnych awtow z pomocnymi srědkami dojěł

Tel Aviv (dpa/SN). Israelscy wojacy su we wobłuku swojeje pozemskeje ofensiwy w Gazaskim pasmje po swójskich informacijach dźesatki teroristow morili. Kaž israelske wójsko zdźěla, běchu so wojowarjo islamistiskeje Hamas w twarjenjach a tunlach schowali a spytali, israelskich wojakow nadběhować. Lětadło israelskeje armeje je mjez druhim twa­rjenje z wjace hač 20 teroristami bom­bardowało. Zničili su israelscy wojacy mjez druhim składy bróni, rampy za startowanje raketow a zepěranišća rozkazowarjow Hamas. Mjeztym su so israelscy wojacy něhdźe tři kilometry hłuboko do Gazaskeho pasma předrěli. Pasmo je 14 kilometrow dołhe a přerěznje dźesać kilometrow šěroke. Po płoninje je kónčina něšto wjetša hač Mnichow.

To a tamne (30.10.23)

póndźela, 30. oktobera 2023 spisane wot:

Katarinu Barley, němsku politikarku SPD, wuzwolichu w Bad Honnefje na kralownu wuhorjow. Titul kralownje abo krala wuhorjow Europy wuzwoli wosebity komitej wot lěta 2003. Mjez druhim bě mjez lawreatami hižo Dietrich Genscher Jako wopodstatnjenje mjenuje komitej jeje „přikładny angažement za demokratiju a ciwilnu towaršnosć“.

W nazymje popřeje sebi tón abo tamny rady cymtowy šnak. W poslednim času wuwiwa so pječwo přeco bóle k tak mjenowanym scenowej pojědźi. W přeco wjace nutřkownych městach wotewru wobchody, w kotrychž předawaja šnaki w najwšelakorišich wariacijach. Trend pochadźa pječa z USA a so w Europje přeco dale wupřestrěwa.

Za podhladnym dale pytaja

pjatk, 27. oktobera 2023 spisane wot:

Lewiston/Washington (dpa/SN). Po masakeru z 18 mortwymi w zwjazkowym kraju Maine pyta policija dale za skućićelom. Wčera wječor přepytachu zastojnicy chěžu podhladneho w měsće Bowdoin. Policija njemóžeše wuzamknyć, zo je wón w bliskosći. Tež pobrjóžna straža na skućićelom pyta. Tak měješe wón móžnosć z čołmom ćeknyć. W potrjechenym regionje je nuzowy staw. Policija wo­bydlerjow warnowaše swoje bydlenja njewopušćić.

Stejnišća w pasmje nadpadnyli

Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Israelske wójsko na mjezy do Gazaskeho pasma dale stejnišća islamistiskeje organizacije Hamas nadpaduje. Kaž wójsko dźensa rano na platformje Telegram rozprawješe, su skupiny wojakow z podpěru trutow a wojerskich lětadłow akcije w Gazaskim pasmje přewjedli a mjez druhim rampy za rakety a teroristow Hamas nadpadnyli. Po tym so zaso do Israela nawróćichu. Fachowcy hódnoća nadpady w Gazaskim pasmje jako přihot za planowanu israelsku ofensiwu.

Znowa stawkowali

Rozrisanje konflikta dale traje

pjatk, 27. oktobera 2023 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Nastupajo konflikt mjez Serbiskej a bywšej prowincu Kosowo njeje žanych dalšich postupow jón rozrisać. Zastupjerjo EU su drje ze serbiskim prezidentom Aleksanderom Vučićom a šefom knježerstwa w Kosowje ­Albinom Kurtijom na kromje wjerška EU rěčeli, tola bjez wuslědka, zdźěli wčera wječor społnomócnjeny za wonkowne naležnosće EU Josep Borrell. Sčasami wobdźělichu so na rozmołwach tež zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD), francoski prezident Emmanuel Macron a italska ministerska prezidentka Giorgia Meloni.

Dźensa bydla w Kosowje přewažnje ­Albančenjo. W lěće 2008 je region swoju samostatnosć wozjewiło, štož wjace hač sto krajow mjez druhim tež Němska ­připózna. Serbiska pak to wotpokaza.

Na jednanjach su zastupjerjo EU nětko zwjazk ze serbisce rěčacymi gmejnami w Kosowje namjetowali. Na tajki pak njemóžeštej so stronje dojednać.

To a tamne (27.10.23)

pjatk, 27. oktobera 2023 spisane wot:

W Karlsruhskim zwěrjencu bydlacy wodosłon wjeseli so tele dny předewšěm na kirbsy, kotrež jemu hladarjo přihotuja. Z wulkej klamu móže skoćo kirbs hnydom kompletnje zežrać. Zo ma wodosłon tajke wulke wjeselo nad zeleninu, leži zawěsće tež na swojim mjenje. Tak su zamołwići skoćo Halloween mjenowali, štož měješe konkretnu přičinu. Mjeno dyrbješe z pismikom h započeć a wodosłon je so 31. oktobra 2019 narodźił.

Spěwarku Céline Dion chwala sej ludźo jeje baladow dla. Štóž sej spěwy w přijomnej atmosferje naposka, móže so zawěsće wotputać. W Nowoseelandskej pak maja ludźo spěwy za wobćeženje hary dla. Přičiny toho su w nocy přewjedźene „bitwy sirenow“ z hitami spěwarki Dion. Tajke bitwy pěstuje etniska skupina Pasifika. Tak wuhotuja přiwisnicy swoje awta z wótřerěčakami a sirenami a spěwy wotpiskaja. Mjeztym čuja so wobydlerjo městačka Porirua tak wobćeženi, zo su peticiju zahajili a žadaja sej zakaz bitwow.

Mnohe wopory po třěleńcy

štwórtk, 26. oktobera 2023 spisane wot:

Lewiston/Washington (dpa/SN). Při třěleńcy w US-ameriskim měsće Lewiston, buchu wjacori ludźo zamordowani. US-ameriske medije rěča wo cyłkownje 22 woporach. Dale maja „mnohich zra­njenych“, kaž zdźěli měšćanski radźićel Robert McCarthy sćelakej CNN. Třěleńcy w USA wšak njejsu ničo njezwučeneho, wšako su brónje jara lochko dóstać. Prezident USA, Joe Biden, poskićeše połnu podpěru stata po „grawoćiwym atentaće“, kaž praji wón poboku zarjadowanja we Washingtonje.

Podpěrje centralnej temje

Brüssel (dpa/SN). Dźensa zahaji so oktoberske zetkanje statnych šefow EU. W dwudnjowskich wuradźowanjach chcedźa so mjez druhim wo tym wothłosować, kak dale z wójnu w Israelu wob­chadźeć. Tež dalša podpěra Ukrainy steji na agendźe. Prezidenta Wolodymyra ­Zelenskeho wočakuja k tomu přez widejo. Dalše temy su rewizija wjacelětneho finančneho plana (MFR) a bój přećiwo ilegalnej migraciji.

Znowa žadanja za wjace mzdu

Třo astronawća, dotal najmłódša wobsadka, wotlećachu dźensa, štwórtk, na misiju k chinskej staciji „palast njebja“ w swětnišću. Cyle po planje wotzběhny raketa w 11.14 hodź. na swětnišćowym lětanišću Jiuquan w pusćinje ­Gobi na sewjerozapadźe kraja. Foto: pa/AP/Andy Wong

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND