Chrósćicy (JK/SN). Nimo folklory je tež rjemjesło na wosebite wašnje z wuměłstwom, wušiknosću a kreatiwitu zwjazane. To pokaza so na lětušim festiwalu znowa na spodobne wašnje we wobłuku přehladki łužisko-serbskeho rjemjesła pod Chróšćanskej Fulkec hórku. Njedźelu prezentowachu tam rjemjeslnicy a kreatiwni tworjacy wuměłcy swoje wudźěłki. Te sahachu wot keramiki přez wudźěłki z mjedu a pčolaceho wóska hač k tekstilnym kreacijam.

Poměrnje wulki bě tónraz podźěl rjemjesła, kotryž so z nadobu a keramiku zaběra. Nimo Smječkečanki Marion Sperlingoweje pokaza Birgit Patokowa z Horow jara spodobny wuběr najwšelako­rišich sudobjow a nastrojow wšědneje po­trjeby, rjenje ze serbskimi hrónčkami wudebjenych. Na tajke wašnje hodźi so tež serbšćina šěrić a wšědny dźeń spřistupnić. Rjana to ideja tež hewak hibićiweje wuměłče.

Berlin/Dessau (SN). Rozdźělenje wody w Němskej móže so prěni raz po lětdźesatkach z wažnej temu stać. Na to skedź­b­­nja po informacijach powěsćernje dpa wobswětowy zwjazkowy zarjad (UBA). „Časćiše suche lěća woznamjenjeja, zo budźe so po wšěm zdaću tež wjace wu­ži­warjow wo resursu wodu wadźić“, rjekny Jörg Rechenberg, eksperta UBA za wodu w Dessauwje. „Jedne je hižo jasne: Jako nowy wužiwar składow wody přidruži so ratarstwo.“ Dotal ma ratarstwo w Němskej, kotrež swoju rolu krjepi, hakle podźěl 2,7 procentow. Tón tendencielnje, ale regionalnje jara rozdźělnje při­běra, fachowc doda. Wot lońšeho so suchota a horcotne rekordy tež w Němskej kopja. Po wjedrowej słužbje bě jeničce minjeny měsac najćopliši a najsłónčniši wot spočatka přezcyłnych měrjenjow.

Zarjad UBA aktualne daty wo lońšim mnóstwje dnowneje wody hišće nima. „Hrozy pak strach, zo njewučinješe pegel dnowneje wody hišće zaso staw do lěta 2018“, Rechenberg doda. Dotal po cyłej Němskej hišće žanoho stresa wody dla njeje. Na zlutniwu přetrjebu pak su z blakami hižo namołwjeli.

Klimowa změna zmóžnja dobre wuměnjenja, wobstejnosće w Němskej pak měli so změnić

Sojowe mloko abo sojowa juška stej přetrjebarjam za słowo soja znatej wopřijeći. Zo pak je soja nastupajo produkciju mjasa wažny wudźěłk, njeje wjet­šinje wědome. Něhdźe 80 procentow wunoška sojabunow je na šrót předźěłane a za plahowanje skotu myslene. Po cyłym swěće su ludźo „hłódni“ za mjasom, kotrež hodźi so na zakładźe relatiwnje tunjeje soje produkować. Wuskutki za wobswět a přirodu su hladajo na jeje plahowanje wulke. Europske kraje dowožuja tuchwilu soju wosebje z USA, Brazilskeje a Argentiskeje. W Južnej Americe wob lěto štyri miliony hektarow lěsa trjebja, zo móhli je jako pola wužiwać. Tak so žiwjenske rumy rostlin a zwěrjatow zhubja, dobra póda so niči a woda zanjerodźa.

Přestrjeń polow so powjetša

Strukturna změna po kóncu wudobywanja brunicy je wjeleworštowy proces. Ludnosć pak je znjeměrnjena, bojo so dalšeho hłubokeho łamka po lěće 1990. To bě tež na informaciskim zarjadowanju wčera w Nowej Wsy blisko krajneje mjezy z Braniborskej pytnyć.

Nowa Wjes (SN/at). Z brunicu zwisowace dźěłowe městna z runohódnymi w druhich wobłukach narunać, to bě wjacorym wobdźělnikam na zarjadowanju wčera we wobnowjenej Nowšanskej zakładnej šuli tróšku přeoptimistiski wid na přichod. We hłowach tči hišće po­přewrótowa trawma z wotchadom młodostnych a z pozhubjenymi dźěłowymi městnami, wot čehož běchu domoródne swójby najbóle potrjechene.

Referenća su so prócowali, wobšěrny wobraz wo předstejacych wužadanjach rysować. Tak prašeše so dr. André Gräning­ z Drježdźanskeje towaršnosće Smart Systems Hub, čehodla nimaja w gmejnje Sprjewiny Doł awtonomne jězdźenje. „Tu by so to poskićiło.“ Wjesnjanosta Manfred Heine (njestronjan) signalizowaše hnydom přihłosowanje. Někotremužkuli na žurli pak bě tale mysl z krajneje stolicy hišće přejara zdalena.