Strowotniski centrum z přikładom
Fyzioterapija, baba, optikarka a kumštna prózdnjeńca pod jednej třěchu
Wot časa pomjenowanja Leaderoweho regiona Hornjołužiska hola a haty před dźesać lětami buchu hižo mnohe projekty zwoprawdźene. Wobłuki toho su najwšelakoriše a sahaja wot infrastruktury přez turizm hač k hospodarstwu a bydlenjam předewšěm za młode swójby, kotrež chcychu twarsku substancu na wsy zachować a dale wužiwać. Hłowne zaměry su regionalne tworjenje, žiwjenska kwalita, kooperacija a dwurěčnosć, skrućenje zhromadnosće a wuwiće přirody. Serbske Nowiny so spěchowanym wjerškam přichodnje wěnuja a je bliže předstaja.
Škoda skórnikow dla w lěsach dale přiběra
Budyšin/Ralbicy (SN/BŠe). Statne předewzaće Sachsenforst warnuje dale před wupřestrěwanjom małeho bručka – skórnika. Škódnik měješe loni wosebje dobre wuměnjenja: najprjedy miłu zymu a w januaru wichor Friederike, kiž je wjele spowróćenych štomow zawostajił. A po tym je měsacy trajaca horcota wodu štomam runjewon wucycała a je tak wosłabiła. Tuž mějachu skórniki a tamne škódniki najlěpše wuměnjenja so rozmnožić. „Samo při přerěznych wjedrowych wobstejnosćach wočakujemy lětsa přidatne škody w lěsach“, zwurazni tuchwilny komisariski jednaćel Sachsenforst Utz Hempfling. „Dyrbjało pak znowa k wysokim temperaturam a trajnej suchoće w nalěću a lěću dóńć, budu so škody přez skórnikow w dalokej měrje powjetšić.“ A jednaćel statneho předewzaća zwaži so samo na hišće jasniše wuprajenje: „Nam hrozy mrěće cyłych lěsnych wobstatkow a z tym zhubja so elementarne lěsne funkcije.“
Dobry zakład
Choćebuz (SN/at). Towaršnosć Łužiski hospodarski region ma kónčnu rozprawu komisije za rozrost, strukturnu změnu a dźěło za jasnje definowane pozitiwne wuchadźišćo za strukturnu změnu předewšěm we Łužicy. Jeje jednaćel Torsten Bork rěči w nowinskej zdźělence wo dobrym zakładźe, zo by so wuwiće regiona w přichodnych 15 do 20 lětach poradźiło. Zo steja za to nimale 18 miliardow eurow k dispoziciji, mjenuje Bork wjace časa a pjenjez, hač móhli to wočakować.
Projekt „dźěłarnja přichoda“ je z budgetom 3,7 milionow eurow jara wuspěšnje startował. Jeho analytiske předdźěło, mjez druhim ze strukturnej konferencu Domowiny loni w Złym Komorowje, twori zakład za strategiski wuwićowy proces přichodnych lět. Kaž Łužiski hospodarski region dale informuje, zdźěłaja nětko we wuskej kooperaciji z regionalnymi partnerami hospodarstwa a zarjadnistwa „atlas přichoda“ jako wudospołnjacy katalog přestrjenjowych potencialow za industrijne zasydlenja.
W Njebjelčicach předawaja přirodne strowe žiwidła
Wobchod poskića regionalne a biologisce zhotowjene wudźěłki z Łužicy
Bohaty je wuběr biologisce plahowanych regionalnych wudźěłkow w Njebjelčanskim wjesnym wobchodźe. Z wjele lubosću a kreatiwitu su jednotliwe twory na polcach spřihotowane. „Naš hłowny motiw je, zo ma wobchod zdobom wjesne zetkawanišćo być, hdźež móža ludźo wjele zhonić a dóstawaja najwšelakoriše informacije sposrědkowane“, měnitaj Ruth Tinschert a Thomas Noack. Zhromadnje z Hubertom Langu a Michaelom Schmidtom staj wonaj towaršnikaj Łužiskich dworowych wobchodow. Wot lońšeho nowembra wobhospodarjataj jedyn tajki w Njebjelčicach, kotryž bě po zawrěću přez mějićelku Margit Puršcynu jenož krótki čas prózdny stał.
Natwarja dalši přijězd do zawoda Bombardier
Budyšin (UM/SN). Planowanja za zwisk mjez Nowoměšćanskej dróhu a zawodom Bombardier w Budyšinje su dale a konkretniše. Na njedawnym informaciskim zarjadowanju su wobydlerjam naprawu předstajili. Hižo lětsa w septembru chcedźa twarić započeć. Kónc lěta ma nowy přijězd do zawoda hotowy być. Nowy móst nad Sprjewju pak nastanje wot apryla do třećeho kwartala lěta 2020. Sobudźěłaćer planowanskeho běrowa Daniel Linde rozkładźe, zo „budźe puć tež z chódnikom wuhotowany. Kolesowanska šćežka porno tomu trěbna njeje. Po přepytowanju móža kolesowarjo puć bjez wobmyslenja sobu wužiwać.“
Nastupajo topografiju a škitahódny wobstatk štomow podłu Sprjewje budźe puć přepołoženy. Za to dyrbja 25 štomow podrězać. Podłu Nowoměšćanskeje chcedźa chódnik kaž tež kolesowansku šćežku hač na busowe zastanišćo wotbóčki wagonownje dale wjesć. Tak zadźěwaja w tym wobłuku strachej njezbožow. Za čas twarskich dźěłow njeměło k wjetšim wobchadnym haćenjam dóńć. Něhdźe pjeć tydźenjow pak budźe wobjězdka po Hrubjelčanskim puću trěbna. Zdźěla ma potom ampla wobchad rjadować.
Dowolnosć za třeći kanal předleži
Łužiska jězorina so zaměrnje dale wuwiwa. Nimo wodźiznow z přistupnymi přibrjohami a wotpowědnymi poskitkami su tež kanale wažne, kotrež tworja wěstu syć a zdobom wuběrne móžnosće łódźnistwa.
Zły Komorow (SN/BŠe). We łužiskej jězorinje budźe dalši kanal za łódźnistwo twarjeny. Po lětach čakanja je sakska krajna direkcije ze sydłom w Kamjenicy minjeny tydźeń twarski wukaz za trěbny přechod z mjenom 3a dowoliła, z kotrymž přichodnje mjez Blunjanskim a Nowołučanskim jězorom zwisk nastanje. Kaž z planowanjow wuchadźa, budźe kanal něhdźe 420 metrow dołhi a šěsć do 25 metrow šěroki. Próstwu za njón zapodała bě Łužiska a srjedźoněmska towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV), kotraž tudyšu brunicowu kónčinu saněruje.
Serbscy rjemjeslnicy na wikach
Choćebuske tradicionalne rjemjeslniske wiki je kónc tydźenja cyłkownje 280 wustajerjow wuhotowało. Mjez nimi bě znowa Zwjazk serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow ze zhromadnym stejnišćom, čemuž je mjeztym hižo wjele lět tak.
Choćebuz (JoS/SN). W lěće 1993 załoženy Zwjazk serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow (ZSRP) móže mjeztym na 25lětne wuspěšne zhromadne dźěło mjez Hornjej a Delnjej Łužicu zhladować. Přiwšěm sobuzałožer Jan Wjenk na to skedźbnja, zo su so na wikach lětsa jeno štyrjo předewzaćejo ZSRP wobdźělili, mjez nimi Roland Paprot z Choćebuza-Škódowa. Wón sam ma serbske korjenje a bě šuler Delnjoserbskeho gymnazija w měsće. Jeho dźěći so we Witaj-pěstowarni „Mato Rizo“ w Žylowje derje čuja. Z Paprotom do šule chodźił bě poradźowar Heinz-Jürgen Hanška, kiž so nětko tohorunja na rjemjeslniskej přehladce wobdźěli. Dale bě Žylowska šwalčernja Doris Heinzoweje mjez wustajerjemi serbskeho stejnišća. Wšitcy so jara derje wudospołnjachu a su serbski sydlenski rum Łužicy na kónctydźenskich wikach předstajili.
Bjez barjerow po łužiskej jězorinje pućować
Zły Komorow (AK/SN). We łužiskej jězorinje ma dowol za staršich a zbrašenych ludźi aktraktiwniši a njekomplikowaniši być. Za to zasadźa so jeje mjezy přesahowacy turistiski zwjazk. „Najwjetša barjera je ta we hłowje, kotruž měli přewinyć. A za to je dołhi dych trěbny“, podšmórny jednaćelka zwjazka Kathrin Winkler srjedu na předstajenju brošurki „Łužiska jězorina – bjezbarjernje pućować“. Cyłkowny nakład 20 000 eksemplarow je hotowy – dźakowano financowanju załožby Łužiska jězorina.
Pokročuja z wurywanjemi
Choćebuz (SN/BŠe). Zrěčenje wo archeologiskich přepytowanjach w brunicowymaj jamomaj Janšojce a Wjelcej-juh su koncern Łužiska energija a milinarnje (LEAG), Braniborski krajny zarjad za hladanje pomnikow a Braniborski archeologiski muzej (BLDAM) nětko wo dalše pjeć lět podlěšili. Tak chcedźa wurywanki a kulturne herbstwo zawěsćić a zachować. Z financowanjom a podpěru dźěła spjelnja hórniske předewzaće LEAG swoju zamołwitosć hladajo na braniborski pomnikoškitny zakoń.
„Přez cyłe lěto zaběra so wšědnje 35 sobudźěłaćerjow ze škitom pomnikow. Přepytowanje wulkich přestrjenjow zmóžnja nam xxl-puzzle zestajeć a temy kaž sydlišća z bronzoweho časa, slědźenje wo pućowym systemje abo bywše rjadowanje ležownosćow wobswětlić“, praji nawoda referata za brunicowu archeologiju BLDAM dr. Eberhard Bönisch. LEAG ma přepytowanja za jara wažne a chce ze wšěmi móžnymi srědkami podpěrać. Ćežišćo slědźenjow je dale t. mj. Cokorowa dróha we Wjelčanskej brunicowej jamje, wuznamny zwisk mjez srjedźnej Němskej a Šleskej.
Wjesne kónčiny dale zesylnić
Rakecy (SN/BŠe). Gremij Leaderoweho regiona Hornjołužiska hola a haty w spěchowanskej dobje 2014–2020 namołwja mjeztym jědnaty raz, spěchowanske srědki Europskeje unije požadać. Něhdźe 550 000 eurow je nětko k dispoziciji. Kaž regionalny Leaderowy běrow ze sydłom w Rakecach zdźěli, płaći namołwa wot 15. januara hač do 1. měrca. Ćežišćo twori tónkróć lokalna wuwićowa strategija. Tak móhli zajimcy wo spěchowanske srědki prosyć, kotřiž wotpohladaja staru twarsku substancu we wjesnej kónčinje přetwarjeć. Dale su so zamołwići na to dojednali, inwesticije regionalnych předewzaćow podpěrać. Wažny stołp, kotremuž so zamołwići tohorunja wěnuja, je pjenježna pomoc rybarjam. Tež w aktualnej namołwje je za to wosebity budget předwidźany. Konkretne naprawy a kajkosće su pod www.ohtl.de wopisane.
Regionalny management wězo rady zajimcow w Rakečanskim běrowje nastupajo próstwy za spěchowanske srědki poradźuje. Hižo 8. apryla chce zapodate projektne ideje rozjimać a wo spěchowanskich srědkach rozsudźić.
