W tutej kolumnje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezynarodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Jedna z avatarow prof. Winka bu wot swojich nowych přećelow na silwestersku fetu přeprošena. Po witanju noweho lěta ze wšěmi k tomu słušacymi dobrymi přećemi započachu sej dopomnjenki na dźěćatstwo wuměnjeć. Nowi přećeljo prof. Winka su wšitcy multinacionalni, wjacerěčni, derje kubłani a su daloko po puću byli. Mějachu tuž zajimawe stawizny powědać wo swojim kubłanju, wo dźěle a bydlenju we wšelakorych krajach a wo wužadanjach, kotrež mějachu zmištrować. Skónčnje bě prof. Wink na rjedźe. Rozhladujo so wona pytny, kak tamni wćipni a połni wočakowanjow na nju hladaja. Tak započa wona powědać:
Šěry dźeń pomałku – kaž njewólniwje – so wudrapa z hustych płašćow nocy a ćmowoty. Rězny wětr raznje duje a wuje wot dołheho wječora, jako by chcył surowje wuhnać z kraja nalěćo, kiž je so tu tola hakle lědy trochu zadomiło. Strašne šěre mróčna so kopja nad ćěmnej holu, dešć a sněh napřemo šwikatej ...
A ja tola doma njewostanu. Haj, nimale witam tajke wjedro dźensa, přetož k dźensnišemu wulětej njetrjebam słónca ani jasneho njebja. Chcu k połnocy, hdźež na proze našeje serbskeje hole šeri a so šěri wulki kěrchow – něhduše, nětko zapusćene wuhlowe podkopki jamy „Olby“ pola Zubornički.
(...)
Něhdy to běše ćicha holanska wjeska, kotrejež so hołk a hara swěta njedótkaštej. Doniž potom cuzy pjenježnik njewučušli čorne pokłady pod zemju – wuhlo.
(...)
Nětko je znowa ćicho po Zuborničce. Mjelči a drěma wulka briketownja we wsy. Zady wsy šerja te čorno-šěre puste lada, hroža ćmowe pěskowe kopcy. Tak chude su, tak wbohe, zo njemóžeja ničo, ani najmjeńše poskićić najdrobnišej trawičce, zo móhła so žiwić. Tak dyrbja wostać puste.(1930, wurězk)
W žłobje jeho rukow
za Franca
Kolektiw Klanki je
w prěnim rjedźe wuměłske zhromadźenstwo. Na prašenja Bosćana Nawki skupina tuž konsekwentnje a z wuraznje jednotnym hłosom wotmołwja.
Čłonki skupiny su so dotal skerje z technom hudźbnje artikulowali. Hdy je so hiphop jako dalši kmany žanr wopokazał?
W jetšina z nas njeje scyła hišće hudźbu činiła, tak zo je Kolektiw Klanki za nas hudźbny debit. Hiphop wobsteji zwjetša z jednoreho beata a skići wjele móžnosćow za rěč a słowo. Tekst steji w srjedźišću, a tuž je to idealna forma, chceš-li wobsahi posrědkować. Dokelž mějachmy zaćišć, zo mamy něšto rjec, je hiphop za to perfektny žanr – tež, dokelž móžemy přehnawać a wótrje kritizować.
Kak sće so namakali a kolektiw wutworili?
Smy hižo dołho spřećelene a lóšt měli, zhromadnje něšto tworić. Po tym zo je loni tójšto noweje serbskeje hudźby wušło a dokelž někotre z nas hižo pozadk w elektroniskej hudźbje maja, smy tež ideju za zhromadny projekt zrodźili. Nimo toho falowaše nam tajki žónski cyłk w Serbach.
Adrian Mička (18)
z Bronja Sym sej předewzał, zo chcu so bóle sportej wěnować a swójske cile docpěć, a to we wjacorych sportowych družinach. Dalši a zdobom najwažniši zaměr je, zo chcu abituru derje zmištrować a potom studować započeć. Jeli korona-prawidła
dowola, chcu tež z přećelemi
na dowol jěć, runje to je mi
loni jara pobrachowało.
Ławrjenc Bobka (17)
z Miłoćic
Lěto 2020 bě za mnje pandemije dla jara chaotiske a zdobom njezwučene. Je jara škoda, zo wjele młodźinskich podawkow skomdźimy, runje w maturitnym lěće. Najbóle pak mje
mjerza, zo su sportowe hale zawrjene a socialne kontakty njedowolene. Chcu tuž lětsa wjele dožiwić, wězo
w ramiku móžnosćow
a postajenjow.
Katja Šeferec (17)
z Hory
Loni sym tež ja kaž zawěsće kóždy druhi młodostny jara wobžarowała, kelko ewentow je wupadnyło, a tak su tež socialne kontakty ćerpjeli.
Tohodla chcu so tak často kaž móžno a kaž to korona dowola, z přećelemi zetkawać. Za hobbyje chcu sej wjac časa brać, předewšěm
za našej konjej.
Kilian Hrjehor
je so mjez serbskimi młodostnymi naprašował, što su sej za tele
Wabjenski meme za aplikaciju
QuizSerb
Fota: Pětr DźisławkČłonojo Serbskeje murje na wirtuelnej hłownej zhromadźiznjeTool za namje- towanje nowych prašenjow
w aplikaciji
QuizSerb
ónc lěta towarstwo Serbska murja stajnje swoju hłownu zhromadźiznu přewjeduje. K tomu zetkawaja so kóžde
lěto na hinašim městnje we Łužicy, kaž loni w Domje Měrćina Nowaka w Njechornju. Lětsa pak dyrbjachu młodostni swoju hłownu zhromadźiznu prěni raz online přewjesć.
Prosty papjerjany boži narodk za hromadufałdowanje je Katrin Müller w dźěćatstwje zwjeselił. Na njón fararka na wuměnku rady spomina. Doma w Nieder Seifersdorfje njedaloko Niskeje pokazuje mi wona 300 božich narodkow z dohromady 43 krajow. Luboznje a kreatiwnje rentnarka małe wuměłstwowe twórby w bywšej kowarni, w „prózdnjeńcy“ a „finskej chěži“ wustaja. W kóždym božim narodku tči wosebita stawizna wo hodźoch.