K 250. narodninam mištra Wienskeje klasiki

Lětsa w decembru spominamy na 250ćiny jednoho z najwažnišich zastupjerjow tak mjenowaneje Wienskeje klasiki, wu­znamneho hudźbnika Ludwiga van Beethovena. Jeho tworjenje měješe wusahowacy wliw na dźěło pozdźišich generacijow komponistow a docyła na stawizny europskeje hudźby po nim. To płaći po­wšitkownje na te abo tamne wašnje tež za wuwiće wjacorych serbskich komponistow zašłosće a přitomnosće, kotřiž su so rozdźělnje intensiwnje z fenomenom Beethoven rozestajeli.

W tutej kolum­nje powědaja štyrjo redakciji SN znaći mjezynarodni awtorojo, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich­ nazhonjenjach a do­žiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych­ mjeńšin.

Jako bě prof. Wink dźěćo, a tomu hišće tak dołho njeje – wosebje z wida wěčnosće –, je so wón hód jara bojał. Wězo so na nje wjeseleše. Wězo na dary mysleše, na hodowny štom, na dźěda a wowku, na ćety a kuzenkow, kotrychž zetka. To so jemu spodobaše. Zdobom pak měješe strach. Strach, kotryž bě bohužel cyle wopraw­njeny.

Dźiwadźelnica Majka Kowarjec je 28. nowembra 75. narodniny swjećiła. Dale aktiwna hrajerka słuša k najprofilowanišim wuměłčam minjenych lětdźe­satkow, a to nic jenož na jewišću, ale tež na tójšto dalšich polach.

Talent je snano najwažniša kajkosć, kotruž na jewišću na kóždy pad trjebaš. Zabyć­ pak njesměli, zo je dźiwadźelenje stajnje tež rjemjesło. A k tomu bjezdwěla słuša, wuběrnu artikulaciju sej přiswojić. Majku Kowarjec přeco rozumiš, hač wona rjeji abo šepta, hač w emocionalnym wokomiku abo w najwjetšej euforiji, hač w serbšćinje abo w němčinje. A jeli jej tola raz słowo na jazyku wjaznje, dosaha často mała gesta, zo by přihladowar spóznał, što runje mysli.

Mandźelskaj pola Radworja hońtwjersku šulu Kaponica wutworiłoj

Štóž chce w Němskej na hońtwu hić, dyrbi najprjedy raz dowolnosć za to złožić. Tak chcedźa zawěsćić, zo jenož derje wukubłani ludźo tele wosebite rjemjesło wukonjeja. Puć k požadanej dowolnosći njeje cyle jednory – tohodla wopisuja w ludnosći wukubłanje na hajnika-hońtwjerja tež jako „hońtwjersku“ abo „zelenu maturu“. Přichodne hajniče a přichodni hajnicy dźě maja so z wobšěrnymi teoretiskimi a praktiskimi zakładami zeznajomjeć. Při tym dźe mjez druhim tež wo temy, kaž su to tradicionalne wašnja, wěda wo brónjach, družiny dźiwiny, wobchadźenje z hońtwjerskim psom kaž tohorunja njeličomne zakonske zakłady.

W kónčnym pruwowanju dyrbja aspiranća na hońtwjersku dowolnosć swoje zamóžnosće w teoretiskim a ertnym dźělu kaž tež z třělenskim testom dopokazać. Rjemjesło hońtwjerjenja budźi mjez ludźimi dźeń a wjetši zajim, dokelž so mnozy, předewšěm žony, wot masoweho plahowanja skotu wotwobroćeja a chcedźa radšo cyle dokładnje wědźeć, kajke mjaso to skónčnje na swojim talerju maja.