Gołbin srjedźišćo Pratyje 2019

Montag, 15. Oktober 2018 geschrieben von:

Hižo wot lěta 1997 předstaja delnjoserbski knižny kalender Serbska pratyja ze swojimi přinoškami dźensniše žiwjenje a stawizniske fakty jedneje wsy w serbskim sydlenskim rumje Braniborskeje. W 23. rjedźe tuteje serije je redakcija za lětnik 2019 wupytała wjes Gołbin (Gulben), kotraž słuša do wul­keje gmejny Gołkojce (Kolkwitz) we wokrjesu Sprjewja-Nysa.

Gołbin (HA/SN). Rozsudej redakcije je po­lěkowało, zo je so minjene lěta w Gołbinje Domowinske a serbske ži­wjenje derje wuwiło. Tak załožichu tam Domowinsku skupinu, kotraž ma mjeztym 50 čłonow. Nimo toho zarjadowachu kurs serbšćiny. Na nim wobdźělni­cy z wjacorych wsow mjez druhim serbske spěwy zhromadnje zwučuja. Kóžde lěto wuhotuja tohorunja serbsku kermušu, na kotrejž je so lětsa 350 ludźi wobdźěliło, mjez nimi 60 žonow a holcow w narodnej drasće.

Byrnjež wjedro wčera skerje lětnje było, chcyše tójšto ludźi w Chrósćicach nazymski koncert dožiwić. Wuhotował je jón chór Łužy­ca pod nawodom Lubiny Žurec-Pukačoweje. Spěwarki a instrumentalisća předstajichu sep delnjołužiskich a dalšich pěsnjow­ a mějachu samo dołhu kołbasu přihotowanu, a to na spěw „Chcył něhdy w holi Mužakec“. Foto: Feliks Haza

Mjertyn Gryz

Freitag, 12. Oktober 2018 geschrieben von:
Za wučerja, kěrlušerja a poeta Mjertyna Gryza su w ródnej Hochozy wopomnjensku taflu wotkryli. Delnjoserbski wótčinc narodźi so 8. oktobra 1818 burskej swójbje na wudworu „na Gryzu“. Kubłaše so na preparandźe w Tšupcu a na wučerskim seminarje w Nowej Cali. Wučerješe w Spěcharjowje, Modłej a Dešanku a wot lěta 1849 hač do smjerće 21. oktobra 1878 w Nowej Wsy. Porno druhim tehdyšim delnjoserbskim wučerjam bě Gryz demokratisce­ zmysleny a wučeše dźěći z wulkej lubosću tež w maćeršćinje. Pilnje dopisowaše do Bramborskeho Serbskeho Casnika a do Časopisa Maćicy Serbskeje, zapodawaše do njeju tež basnje. Bě rady čitany kěrlušer, kiž tež němske spěwy zeserbšćeše. 1864 ćišćachu jeho „Dwanasćo kjarližow“ a 1867 „Spiwanja młodym a starym, tužnym a wjasołym“. Wozjewichu jeho lyriku tež w Kita Šwjelowych „Sserskich arijach za našu lubu młoźinu“ a w Tešnarjowych „80 duchownych kjarližach“. W 2007 w LND wudatych spěwarskich „Duchowne kjarliže“ je Gryz ze štyrnaće kěrlušemi zastupjeny. Jeho njećišćane politiske basnje přećiwo pruskemu duchej pak njejsu bohužel zachowane. Manfred Laduš

Wo knihach a kniharni (12.10.18)

Freitag, 12. Oktober 2018 geschrieben von:

Lěto drje so hižo pomału nachila, ale do Ludoweho nakładnistwa Domowina dochadźeja dale čerstwe (serbske) knihi. Mjez nimi bě njedawno tež druhi nakład dźěćaceje knihi „Što tam łazy, běha, lěta“ Madleny Nasticcyneje. Njeje pak to jenož bohaće ilustrowana papjercowa kniha za dźěći wot dweju lět. Nawopak, z publikaciju zaběra w jubilejnym lěće nakładnistwa dalši wobłuk digitalneho swěta městno w serbskej literaturje. Mjenowana dźěćaca kniha je mjenujcy prěnja serbska, kotraž hodźi so nimo zwučeneho wašnja ze słuchopisakom wužiwać, a to z tak mjenowanym BOOKiijom.

Po dołho trajacym přetwarje zaso přistupny był

Donnerstag, 11. Oktober 2018 geschrieben von:

Choćebuz (SN/JaW). Po wjac hač dwěmaj lětomaj twarskeho časa bě Choćebuski Serbski muzej wčera prěni raz zaso zjawnosći přistupny. Składnosć, sej jón we wobłuku třoch wodźenjow po „hišće“-twarnišću wobhladać a nadrobnosće wo wustajenskim koncepće zhonić, su wjac hač štyrcećo zajimcy, přewažnje z města samoho, wužili. Mjez nimi běštej tež społnomócnjena města Choćebuza za serbske naležnosće Anna Kosacojc-Kozelowa a předsydka Spěchowanskeho towarstwa Choćebuskeho Serbskeho muzeja dr. Madlena Norbergowa.

Kwasne parlički w nowym programje SLA

Mittwoch, 10. Oktober 2018 geschrieben von:

Z wysoko zapołoženym měritkom hotuja so ansamblowcy do přichoda

Štyri rjećazki z parličkami serbskeho kwasowanja pod titulom „Naša Hanka w’ wěncu steji“ je Serbski ludowy ansambl poskićił sobotu, 18. septembra, prapremjernje w swojim domje na Bu­dyskej Wonkownej Lawskej. Wočakowanja běchu tónraz wosebje wulke. A wo­ne buchu­ spjelnjene. Je dźě prěnjorjadny nadawk­ mjenowaneje kulturneje insti­tucije, hudźbnu kulturu serbskeho ludu pěstować a dale wuwiwać. A dźe-li wo folklorne programy, smědźa kulturnje zajimowani tež wočakować, zo přesahuja profesionalni wuměłcy w dalokej měrje wukony lajskich wuměłcow. Njeje stajnje lochko, prawu měru namakać a objektiwnje sudźić. Su dźě naše lajske cyłki, wot fachowcow poradźowane a nawjedowane, z wulkeho dźěla a častodosć samo nadpřerěznje dobre. Přiwšěm program SLA znowa prajidmo wobkruća: „Štož profije zamóža, zamóža wšak jenož wone.“

Wuspěšnej předstajeni dožiwili

Mittwoch, 10. Oktober 2018 geschrieben von:
Hnydom dwójce derje wopytany bě wčerawši prózdninski poskitk na žurli Budyskeho Serbskeho ludoweho ansambla. Wjacore skupiny dźěći wobhladachu sej program „Mała rejwana stawizna“. Rejwarki a rejwarjo baleta SLA po­dachu so zhromadnje z hortskimi a dalšimi prózdninskimi dźěćimi na časowu jězbu po stawiznach rejow, jich wšelakorych stilow a formow, kotrež sahaja wot spočatka baleta přez folklornu reju hač k rock’n’rollej. Dźěćom je so tajki wulět wočiwidnje spodobał. Dalše předstajenja jako šulerski koncert planuje SLA klětu nalěto w Kamjencu, Rakecach a Wulkich Rědorjecach (Großröhrsdorf). Foto: SN/Maćij Bulank

Wěnuja so sonam a rumam Łužicy

Mittwoch, 10. Oktober 2018 geschrieben von:

Budyšin (SN). W Budyskim Serbskim instituće wěnuja so fachowcy jutře a pjatk na prěnjej dźěłarničce projekta „Serbska Łužica – sony a rumy narodneje mjeńšiny wot 1918 hač do dźensnišeho“. Projekt ma zaměr, historisce a socialno­wědomostnje wobswětlić dimensiju při­rodneho ruma narodneje mjeńšiny jako kategorije. W srjedźišću dźěłarnički wobjednawaja zajimcy teoretiske a meto­diske prašenja, nastawace při analyzy diskur­sa wo „serbskej Łužicy“. Metodiske dźěło wudospołnjeja přednoški wo serbskej ekologiskej literaturje a wo towaršnostnych přirodnych poměrach w dźensnišej Łužicy kaž tež ekskursija.

Wo projekt, spěchowany přez sakske ministerstwo za wědomosć a kulturu we wobłuku humanistiskich wědomosćow w lětach 2018 do 2020, starataj so pro­jektowaj wobdźěłarjej dr. Jana Piňosová a Marcel Langer. Tak staj sej za dźěłar­ničku zastupjerjow historiskeho wědomostneho slědźenja, wobswětowych stawiznow, socialneje geografije kaž tež literarnych wědomosćow přeprosyłoj. Zarjadowanje pak přewjedźe Serbski institut internje.

Přinoški za schadźowanku zapodać

Mittwoch, 10. Oktober 2018 geschrieben von:

Budyšin. Lětuša 144. schadźowanka wotměje so sobotu, 24. nowembra, we hłownym domje Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła. Zo móhli znowa zajimawy program za nju organizować, chcedźa Jana Pětrowa ze Załožby za serbski lud a režiseraj Maximilian Kral a Jakub Wowčer hač do 19. oktobra wědźeć, štó chce što w kotrym žanru předstajić. Studenća a šulerjo njech na to mysla, zo su w zašłosći krótke a jadriwe sceny najwjace přikleska wuwabili.

Schadźowanka budźe lětsa prěni raz w NSLDź. Dokelž tam profesionelni technikarjo dźěłaja, maja so wšitke terminy dodźeržeć! Organizatorojo proša tuž wo disciplinu, dokelž budu wosebite rjadowanja trěbne. Doskónčne teksty maja hač 8. nowembra zapodate być. Proby budu pjatk, 23. nowembra, za kabaretne skupiny w probowych rumnosćach dźiwadła. Tam dyrbja wšitke teksty wěsće sedźeć! Techniska proba je 24. nowembra wot 14 hodź. za wšitke skupiny.

Wšitkim, kotřiž su swoje přinoški hižo přizjewili, so Jana Pětrowa, Maximilian Kral a Jakub Wowčer za kreatiwne so­budźěło dźakuja.

Z fantaziju wuměłske twórby nastali

Dienstag, 09. Oktober 2018 geschrieben von:
Kak ze starych, hižo njetrěbnych materialijow něšto nowe zhotowić, z tym zabě­rachu so dźensa dźěći Ralbičanskeho horta w Budyskim Serbskim muzeju. Sobu­dźěłaćerka muzeja Mónika Ošikowa rozłoži jim k zazběhej prózdninskeho poskitka wažnosć přirodoškita a z kotrymi małymi skutkami móža tež wone k wobswě­to­škitej přinošować. Po tym wěnowachu so holcy a hólcy zhromadnemu paslenju­, za čož­ wužiwachu bjezwuwzaćnje hižo njewužiwane materialije kaž knefle, knihi a papjerc, płat abo tyzki. Při tym pokazachu tójšto fantazije, a tak nastachu małe wuměłske twórby, kotrež so zawěsće tež jako dar hodźa. Foto: SN/Maćij Bulank

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND