Dalša etapa gymnazija

Donnerstag, 05. Januar 2017 geschrieben von:
Wučerjo a šulerjo Serbskeho gymnazija w Českej Lípje přećahowachu hač do januara 1947 do Varnsdorfa. W Českej Lípje běchu kubłanišćo spočatk hodownika 1945 załožili. W měsće za hranicu běchu wuměnjenja za wukubłanje a bydlenje nětko přijomniše: wuknjenje we wulkej měšćanskej šuli, bydlenje za holcy w Marijanskim wustawje, za hólcow pak tři internaty. Mějachmy w Českej Lípje spočatnje dwě rjadowni z 59 šulerjemi, wot měrca 1946 tři rjadownje a wot septembra 1946 štyri z potom cyłkownje 80 šulerjemi. We Varnsdorfje rozrosće ličba rjadownjow na pjeć ze skónčnje 106 gymnaziastami. Dalši hólcy a dalše holcy chodźachu na wobchodnu, ratarsku, wuměłsku abo pedagogisku šulu. Kantor Jurij Šołta pisaše, zo mějachmy dohromady 189 šulerjow a šulerkow. W Čěskej wostachu młodźi Serbja hač do julija 1949, po tym nawróćichu so do Łužicy – jeničce skupina wuknješe hišće lěto w Liberecu. We Varnsdorfje přewjedźechu nimo toho wot lěta 1945 hač do 1948 serbskorěčne kursy, a to z cyłkownje 13 wučerjemi. Mikławš Krawc

Fararka z cyłej wutrobu

Mittwoch, 04. Januar 2017 geschrieben von:

Pisana swójbna čiłosć wita će pola Budyskeje fararki dr. Cornelije von Ruthendorf-Przewoski. Zhromadnje z mandźelskim a lěkarjom-anestezistom ma wona třilětnu dźowku a jednolětneho synka. „Bych tež hišće dalše dźěćo wzała“, směje so 37lětna. Tež jeje mać je jako doktorka chemije štyri dźěći „připódla kubłała“. Mać bě katolska, nan ewangelski. „Sym we woběmaj konfesijomaj zakótwjena, štož mam za wulki pokład“, wona powěda. Kak čłowjek k wěrje přińdźe, je ju hižo přeco fascinowało. Rodźena Drježdźanjanka studowaše teologiju – w Lipsku, Dublinje, Praze a Halle, „a to z cyłej wutrobu a dušu, z horcej hłowu a strózbym rozumom“. Pobožnosć, je fararka přeswědčena, je bytostna za wutrobu a wěru. „Wažne pak zdobom je rozum při cyrkwinskich durjach njewotedać.“

Dobyćerjo su jasni

Dienstag, 03. Januar 2017 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Hłowne myto wubědźowanja „Lausitzen“ doby Lipšćanski spisowaćel a režiser Ralph Oehme za kruch „Lausitzer Quartiere oder der Russe im Keller“, zdźěla NSLDź. W hrě předstaja Oehme štyri stacije łužiskich stawiznow minjeneju lětstotkow. Tež serbska swójba rólu hraje. Kruch chce Budyske NSLDź w přichodnej hrajnej dobje jako prapremjeru předstajić.

Spisowaćel Křesćan Krawc kaž tež dźiwadłowa wědomostnica a režiserka Carla Niewöhner dóstanjetaj spěchowanske myto, tež za swójbne powědančko. Tak wopisuje Křesćan Krawc w swojim naćisku „Eine Aktentasche voll Geld“ stawi­zny serbskeje předewzaćelskeje swójby pod měnjatymi politiskimi wuměnjenjemi. Carla Niewöhner je kriminalistisku swójbnu dramu spisała.

21 awtorow a awtorkow je so na wubědźowanju „Lausitzen“ wobdźěliło. 15. januara chcedźa dobyćerjow we wobłuku zarjadowanja Łužiske literarne dopoł­dnjo wuznamjenić. Loni běchu Němsko-Serbske ludowe dźiwadło, Statne dźiwa­dło Choćebuz a Nowe jewišćo Zły Komorow wubědźowanje prěni raz wupisali.

Programy Serbskeho ludoweho ansambla je loni w tu- a wukraju dohromady něhdźe 34 000 přihladowarjow dožiwiło. Kooperacije su so wudanili.

Budyšin (SN/CoR). Prěni wjeršk lěta 2016 bě ptačokwasny program „Kak dźiwnje swět so wobroća“, w kotrymž je Smjerdźečanska rejwanska skupina sobu skutkowała. Dobreho wothłosa dla bě přidatne předstajenje. Nimo Smjerdźečanskich wobdźělichu so tež Wudworscy a Slepjanscy rejwarjo na dźěłarničce z baletom. K 200. narodninam Jana Arnošta Smolerja předstajichu ansamblowcy program „We Łazu w hornjej korčmičce“ a k 100. narodninam Jurja Brězana zarjadowachu orchester a spěwarjo zhromadnje z NSLDź literarno-hudźbny wječor „Jurij Brězan – Ze studnje jeho lět“. Dalša zhromadna produkcija bě jewišćowy bal, a prěni raz přewjedźeštej SLA a NSLDź zhromadnu dźěłarničku „Dźiwadło za tebje“.

Hodowny program w znamjenju spominanja

Montag, 02. Januar 2017 geschrieben von:

Za Radworčanow a wobydlerjow wokolnych wsow je hodowny čas bjez kon­certowanja starosławneho chóra Meja dawno hižo njepředstajomny. Swój program­ w hosćencu „Meja“ minjeny pjatk běše chór pod hudźbnym nawodom Pětra­ Cyža hłownje na wopomi­nanje 90. posmjertnych narodnin swojeho dlěje hač poł lětstotka skutkowaceho dirigenta Achima Brankačka wu­směrił.

Radwor (CRM/SN). Za swój čas wulce česćeny dirigent kładźeše wulku wažnosć na to, hajić namrěwstwo Bjarnata Krawca a Korle Awgusta Kocora. Tak njesmědźachu pjatk wječor tež jeju twórby pobrachować. Ze swojim wobdźěłanjom pólskich hodownych spěwow-kolędrow pak běše Achim Brankačk do repertoira na žurli a w cyrkwi dalšu zajimawu barbu přinjesł. Zaklinčachu tři poradźene chórowe sadźby na teksty, kotrež běše farar a literat Józef Nowak zeserbšćił. Lubił je so tohorunja medley hodownych kěrlušow, kotryž běše Pětr Cyž zestajał.

Wulkotne wokřewjenje

Montag, 02. Januar 2017 geschrieben von:
Hodowny koncert chóra Lipa w Róžeńće bě wulkotne wokřewjenje. Njeběch z telko zajimcami ličił, předewšěm, dokelž je Róžeńčanska cyrkej znata, zo je w njej poměrnje zyma. Najwjac ludźi bě drje sej rjekło, špatneho wjedra njeje, skerje špatneje drasty. A nimo toho je wopyt koncerta chóra Lipa stajnje wopytahódny, wšako wě cyłk lubowarjow chóroweje hudźby zas a zaso překwapjeć. Tak tež w Róžeńće. Hodźinka­ w zymnej cyrkwi bě tak spěšnje nimo, zo njezwosta ani chwile na to myslić, zo je zyma. Přinošowała je tomu ćopła atmosfera, kotruž wuprudźeše cyłk pod nawodom Jadwigi Kaulfürstoweje. Program bě tež wušiknje z hudźbu kombinowany a wot wšitkich akterow čućiwje přednjeseny. Nimo kěrlušow pohnuwachu tež rozpominanja, přednjesene wot fararja Michała Andersa, Katki Baieroweje a Leńki Andersoweje, k rozmyslowanju. Wutrobny dźak za to chórej Lipa! Janek Wowčer

Zbožo, spěwać směć a móc

Montag, 02. Januar 2017 geschrieben von:

Hodowny koncert chóra Lipa na dobro cistercienskeho klóštra w Oseku

Róžant (JK/SN). Dobra tradicija je hodowny beneficny koncert chóra Lipa w Róžeńčanskej swjatnicy. W połnje wobsadźenej cyrkwi zaklinčachu minjeny pjatk, 30. decembra, hodowne kěrluše a spěwy serbskich, čěskich kaž tež dalšich komponistow. Pod hudźbnym nawodom Jadwigi Kaulfürstoweje přednjesechu Lipjenjo sadźby jednotliwych hudźbnikow na wurjadne zdokonjana wašnje. Jara zajimawe a po zdaću nowa forma, přednjesć twórbu „Ave Maria“ z dźělenym muskim a žónskim dźělom chóra, zawostaji w publikumje runje tak hłuboki zaćišć kaž na kóncu zanjesena hodowna powěsć, kotruž Marko Paška jako ewangelist hłósnje přeswědčiwje sposrědkowa. Lóštnu hodownu atmosferu wuwabi kónčny spěw ze solistkomaj a z přewodom načasneje hudźby. Zhromadnej kěrlušej z publikumom kaž tež dźěl spěwow chóra přewodźeše na pišćelach Hańža Bjeńšowa ze Šunowa. Sylny­ přiklesk publikuma kaž tež derje pjelnjene korbiki zběrki při durjach swědčachu wo tym, zo je so přitomnym hodowny koncert wulce spodobał.

Rjemjeslnicy jónkrótni byli

Freitag, 30. Dezember 2016 geschrieben von:

Njebjelčanske wuměłstwowe towarstwo Kamjenjak z.t. zhladuje na swoje dotal najwuspěšniše lěto. Mjez druhim maja jeho čłonojo zetkanje rjemjeslnikow za wosebity wjeršk rozžohnowaceho so lěta 2016.

Njebjelčicy (SN/MiR). Hižo w zažnym nalěću zetkachu so zajimcy k prěnjej bursy starych družin symjenja w Njebjelčanskim gmejnskim centrumje. To bě čłonam towarstwa Kamjenjak nastork, wustawki změnić. Nětko maja w nich nimo wuměłskeho skutkowanja tež angažement za přirodu zakótwjeny.

„Za wosebite mam lětsa tydźenje, hdyž su rjemjeslnicy z cyłeje Němskeje w Miłočanskej skale Při Krabatowym kamjenju dźěłali. To je wulku syłu ludźi přiwabiło“, powěda čłon předsydstwa Lukaš Deleńk. „Zajimcy mějachu spočatk junija we wobłuku projekta Wuměłstwowy bus składnosć, rjemjeslnikow při dźěle w skale dožiwić a sej zdobom zbližić refugij, kotryž zjednoća wuměłstwo a přirodu“, rozłožuje městoprědsyda Kamjenjaka Thomas Noack, „jónkrótna to wěc.“ Mjez hosćimi běchu sakska statna ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) kaž tež prominentni z hospodarstwa a politiki.

Čitajće w nowym rozhledźe (30.12.16)

Freitag, 30. Dezember 2016 geschrieben von:

Do noweho lěta wita kulturny časopis Rozhlad čitarjow z čerstwym wobličom. Wuhotowarka Aileen Burkhardt je sej dotalny layout z wótrym wóčkom wobhladała a dźěłajo z pismom, rozrjadowanjom přinoškow a wobrazami spodobny a přewidny nowy naćisk stworiła. Nastawki maja tuž hódne a skutkowne městno. Format wostanje po zwučenym wašnju tajki, zo hodźi so časopis do kóždeje kapsy – jako idealny přewodnik za jězby, pućowanja abo wšědne přestawki.

Kaž na wopyće pola Berlinskich Serbow pohladamy tež w lěće 2017 za mjezy Łužicy. Tónraz wozmje nas Benjamin Nawka sobu do Šwabskeje, hdźež móžemy za serbskimi blidami a w šwabskich lokalach do atmosfery swětoweho serbstwa počuchać. Prěnja stacija je Tübingen.

Dalši króć pohladamy do Kanady, hdźež dźěłaja wšelake institucije na iniciatiwu stata po principje „active offer“. Poskićeja posłužby tež tam aktiwnje w francošćinje a jendźelšćinje, hdźež njejstej wonej hamtskej, ale mjeńšinowej rěči. Martin Normand koncept w rozmołwje z Rozhladom bliže wopisuje.

Jan Bogumił Fabricius

Freitag, 30. Dezember 2016 geschrieben von:
30. decembra 1741 zemrě w Choćebuzu superintendent Jan Bogumił Fabricius, spěchowar a zakitowar delnjoserbstwa. Narodźił bě so 12. februara 1681 młynkej w pólskej Skwierzynje nad Wartu. W Gießenje a Halle studowaše wón ewangelsku teologiju. Wot lěta 1702 do 1708 bě farar w Korjenju. Tamniši knježk von Pannwitz bě swěrny pietist wažeše sej serbsku rěč, kotruž Fabricius spěšnje nawukny. Bórze pósła Halleska uniwersita bohosłowcow k Fabriciusej, zo by jich w serbšćinje wuwučował. 1706 załoži wón z podpěru knježka na Korjeńskej farje prěnju knihićišćernju pruskeho Choćebuskeho wokrjesa. Hišće samsne lěto da tam Lutherowy katechizm ćišćeć a 1709 delnjoserbski Nowy zakoń. Na Fabriciusa dopomina pomnik před faru. 300. róčnicu ćišća Noweho zakonja wopominaše lěta 2009 Serbski ewangelski cyrkwinski dźeń. Wot 1708 do 1726 bě Fabricius wyši farar w Picnju a po tym hač do smjerće superintendent w Choćebuzu. Jako bě prěni pruski kral Bjedrich 1711 wutworjenje wjesnych šulow přikazał, staraše so Fabricius wo to, zo wuwučowachu tam serbsku rěč. Manfred Laduš

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND