„Swět so dźiwnje zaćěmnił“

Montag, 23. Januar 2017 geschrieben von:

Wot lěta 1993 wuznamjenja Swobodny stat Sakska wosobiny, čejež twórby steja w duchownej tradiciji rozswětlerja Gottholda Ephraima Lessinga. Sobotu je statny sekretar Uwe Gaul w Kamjenskej radnicy z 13 000 eurami dotěrowane Lessingowe myto spisowaćelej Kurtej Drawertej přepodał. Spěchowanskej myće w hódnoće dohromady 11 000 eurow spožčichu awtoromaj Thomasej Freyerej a Annje Kaleri.

Kamjenc (SN/CoR). „Bych-li nětko naličił, kotrych kolektiwnych złóstnistwow, politiskich wupadow, hospodarskich njeskutkow abo socialnych psychozow dla bych nablaku ... wobłudnić dyrbjał, bychmy hišće hač do přichodneho spožčenja Lessingoweho myta tule sedźeli. Skrótka tuž: Swět je so dźiwnje zaćěmnił, hačrunjež zda so swětliši być dyžli hdy prjedy.“ Z krótkej, runje tak jadriwej kaž intelektualnej naročnej analyzu je lawreat Kurt Drawert k tomu namołwił, sej rozswětlerstwo a jeho ideale humaneje towaršnosće dale wuwědomjeć. „Tamna strona krasnosće je nas docpěła – kontingenca, kotraž so z kromy zbliža, tež w formje ćěkancow tohole swěta“, zwěsći dźensa w Darmstadće bydlacy awtor.

Skupina Warnoćicy

Montag, 23. Januar 2017 geschrieben von:
22. januara 1947 załožichu w čěskich Warnoćicach (Varnsdorfje) skupinu Domowiny. W hotelu „Stalingrad“ na naměsće běchu so zešli w měsće dźěłacy, słu­žacy abo wuknjacy Serbja/Serbowki. Za předsydu wuzwolichu Bjarnata Rachela, Pawoł Kmjeć sta so z naměstnikom, Hana Kowcec ze zapisowarku a Monika Justec z jeje zastupjerku. Za pjeć měšćanskich dźělow wuzwolichu dowěrnikow. Pozdźišo schadźowachu so w Serbskim domje na Stalinowej. Njeboh dr. Měrćin Völkel wu­zběhny na wopomnjenskim zarjadowanju 1998: „We Varnsdorfje rozwi so zhromadne serbske kulturne, sportowe kaž tež cyrkwinske žiwjenje, ... wudawaše so časopis ‚Naš puć‘, hraješe so dźiwadło, wustupowaše měšany chór, stajachu a mjetachu meju, wubědźowachu so mustwa serbskich studentow z mustwom serbskich dźěłaćerjow w kopańcy. W katolskej cyrkwi swjećachu přez lěta serbske Bože mšě.“ Dodać chcemy, zo hrajachu serbske mustwa tež přećiwo čěskim a samo přećiwo wubrance w měsće dźěłacych Juhosłowjanow. A mějachu studentsku rejwansku kapału. Mikławš Krawc

Wjele zajima za staru techniku

Freitag, 20. Januar 2017 geschrieben von:
Přazu za zajimcow su tele dny w Janšojskim domizniskim muzeju organizowali. Nawodnica­ muzeja Diana Šejcowa (naprawo) cyle praktisce rozłoži, kak starodawna technika funguje. Wobdźělnicy pak so tež w plećenju a šiću pospytachu. Mjez 14 wobdźělnikami běštaj Michael Döding a jeho mandźelska Marion (2. a 3. wotlěwa). Wobaj chcetaj stary kołwrót, kotryž běštaj zdźědźiłoj, zwuporjedźeć dać a z nim wowču wołmu přasć. Foto: Rosemarie Karge

Smjerć Židow planowali

Freitag, 20. Januar 2017 geschrieben von:
Wutupjenje Židow steješe w srjedźišću konferency, wotměwaceje so před 75 lětami, 20. januara 1942, we wili SS nad jězorom Großer Wannsee na juhu Berlina. Konferenca słužeše předewšěm dorozumjenju we wobłuku mócnarskeho apa­rata nacionalsocialistow, morić wšitkich Židow Europy, zwěsća připóznaty slědźer wo holocausće Peter Longerich. Hižo krótko po nadpadźe na Sowjetski zwjazk 22. junija 1941 eskalěrowachu tam selektiwne systematiske zezatřělenja Židow. Pod nawodom šefa wěstotneje słužby SD Reinharda Heydricha tworjachu SSownicy, wyši zastojnicy stata a zastupjerjo NSDAP na konferency běrokratiski zakład industrializowaneho ludmorjenja z přikazom, wšitkich europskich Židow zamordować. To wobswědča 15stronski protokol, kotryž bě Heydrichowy referent za „naležnosće Židow“ a organizator deportacijow Adolf Eichmann spisał. 6,3 miliony Židow stachu so z woporom holocausta. Heydricha běchu čěscy spjećowarjo 4. junija 1942 při atentaće w Praze morili. Eichmanna su po wusudźe israelskeho sudnistwa 1962 wotprawili. at

Płaća w SLA zaso po tarifje

Donnerstag, 19. Januar 2017 geschrieben von:

Budyšinje (SN/CoR). Čas domoweho tarifa je w Serbskim ludowym ansamblu po zdaću najprjedy nimo. „Kaž je nam Załožba za serbski lud nětko zdźěliła, njejsu přichodnje žane nowe jednanja wo domowym tarifje předwidźane. Móžemy nětko po normalnym modusu dale dźěłać, a to nadźijomnje hač do lěta 2020“, praji jednaćelka SLA Diana Wagnerec našemu wječornikej. Hač do 2020 płaći za Załožbu za serbski lud třeće financne zrěčenje ze Zwjazkom, Braniborskej a Sakskej. „Nichtó wězo njewě, hač abo kotre tarifowe zwyšenja budu, wěstota je tuž jenož nachwilna“, doda Diana Wagnerec. Loni 31. julija je lěta 2014 wobzamknjeny domowy tarif za ansamblowcow wuběžał. Tehdy běchu so dźěłarnistwa po ćežkich jednanjach z wjednistwom SLA a Załožbu za serbski lud na zniženje mzdow ansamblowcam wo 6,5 procentow dojednali.

SLA ma tuchwilu 89,75 dźěłowych městnow, z toho je 23 za hudźbnikow, 17 za spěwarjow a dwanaće za rejwarjow. K tomu přińć matej elewowej połojčnej městnje za chór a dalšej połměstnje za balet.

Nowa serbska hudźba k nowemu lětu zaklinčała

Donnerstag, 19. Januar 2017 geschrieben von:

Po wutornej Berlinskej premjerje přeprosy pianistka Heidemarja Wiesnerec wčera do Choćebuskeho Serbskeho domu na wosebity koncert k nowemu lětu. Nimo nowych twórbow serbskich komponistow zaklinča tež hudźba staromištrow Johanna Sebastiana Bacha, Ludwiga van Beethovena, Sergeja Prokofjewa, Fryderyka Chopina a Felixa Mendelssohna Bartholdyja.

Choćebuz (UL/SN). Moderator, recitator a knižny awtor Detlef Seydel prócowaše so wječorej čerwjenu nitku spožčić, připowědźejo twórby hudźbnych stawiznow a (serbskeje) awantgardy. Přispomnić so ma, zo hodźa so nowe twórby lědma awantgardistiske mjenować. Prapremjery Jana Cyža, Ulricha Pogody, Hinca Roja, Detlefa Kobjele a Sebastiana Elikowskeho-Winklera – nadawki to za tónle koncert k citatam a choralam Martina Luthera – stejachu w poradźenym kontrasće k hudźbje minjenych pjeć lětstotkow. Teksty Berlinjana dr. Petera Jarchowa wo serbskich komponistach a jich twórbach na programowym łopješku njejsu publikumej bohužel pomhali, emocije a mysle w twórbach dodnić a wotpowědne zwiski začuwać.

Luther w špihelu Lessinga

Mittwoch, 18. Januar 2017 geschrieben von:

Ze spožčenjom Lessingoweho myta Swobodneho stata Sakskeje 2017 zaha­ja přichodnu sobotu 51. Kamjenske Lessingowe dny. Pod hesłom „Luther a Lessing – 500 lět reformacija“ poskića zajimcam wot 21. januara do 3. měrca dohromady pjatnaće wšelakich zarjadowanjow.

Kamjenc (SN/CoR). Wosobinsce zeznać móže zjawnosć lětušich lawreatow Lessingoweho myta – spisowaćelow Kurta Drawerta (hłowne myto), Annu Kaleri a Thomasa Freyera (spěchowanskej myće) – na tak mjenowanym narodninskim swjedźenju Lessinga njedźelu, 22. januara, dopołdnja w Kamjenskim měšćanskim dźiwadle. Hačrunjež njebudźe rozhłosowy sćelak MDR-Kultur mjeztym tradicionalnu rozmołwu z Michaelom Hametnerom live wusyłać, su znateho kulturnika přiwšěm za zarjadowanje zdobyć móhli.

Myto Kaeublera Silbermondej

Mittwoch, 18. Januar 2017 geschrieben von:
Prěni raz je Lions-Club Budyšin wčera w tudyšim NSLDź Myto Kaeublera spožčił, a to pop-rockowej skupinje Silbermond. Tak njehódnoći jenož wuznam z Budyšina pochadźaceje band w Němskej, ale tež jeje towaršnostny angažement. Mjez druhim su so hudźbnicy přećiwo krótšenjam spěchowanskich srědkow Załožbje za serbski lud wuprajili, za zachowanje wobswěta a přećiwo hidźe na wukrajnikow. Z 5 000 eurami mytoweho pjenjeza chce Silbermond akciju towarstwa Cultures Interactive w Budyšinje pod­pěrać. Foto: SN/Maćij Bulank

Łužiski wid na brunicu přinošował

Mittwoch, 18. Januar 2017 geschrieben von:
W Erftstadće pola Kölna wotewrěchu minjeny kónc tydźenja wustajeńcu, w kotrejž dokumentuja sćěhi wudobywanja brunicy. W kónčinje maja dwě wuhlowej jamje, Garzweiler a Hambach, kotrymajž dyrbjachu hižo tójšto wsow woprować. W tym zwisku su sej Budyskeho fotografa Jürgena Maćija přeprosyli, zo by ze swojimi fotami łužiski wid na ničenje krajiny přez brunicu přinošował. Na wotewrjenju wustajeńcy předstajichu tež knihu BRUNICA, kotraž je w LND wušła. Foto: Jürgen Maćij

Dejmantny ptači kwas z překwapjenkami

Dienstag, 17. Januar 2017 geschrieben von:

60 lět ptačokwasnych předstajenjow na profesionalnym jewišću je Serbskemu ludowemu ansamblej składnosć, z programom „Dejmantne a hinaše ptački“ wróćo hladać a wosebite wjer­ški­ publikumej znowa pokazać. Zaju­třišim­ budźe premjera w sportowni Delnjoserbskeho gymnazija Choćebuz.

Budyšin (SN/CoR). „Smy spytali z jednotliwych chłóšćenkow minjenych 60 lět zestajeć pisany kwěćel, kotryž přihlado­warjow na lochke wašnje zabawja“, praji na dźensnišej nowinarskej konferency režiser Stefan Haufe. Wón měješe loni režiju­ programa pod hołym njebjom „Lesć“ w Mortkowje a Bórkowach. Dramaturgisce podpěrał je ansamblowcow za jubilejne předstajenje Jan Domaška, kiž bě hižo na prěnim ptačim kwasu SLA 1957 sobu rejwał a bě pozdźišo jako rejwarski dramaturg na mnohich dalšich wobdźěleny.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND