Na štyrjoch zarjadowanjach je Serbski ludowy ansambl dohromady něhdźe 300 wopytowarjow w prěnim tydźenju „Kulturneje zahrody“ powitał. Mjez druhim prezentowachu dźiwadźelnik Mirko Brankačk (nalěwo) a skupina Trio con moto minjenu njedźelu program „Tina & Hadrian“ po stawizničce Jurja Brězana a z hudźbnymi wobdźěłanjemi Helfrieda Knopsmeiera (naprawo) ze zběrki „Pěsnički hornich a delnich Łužiskich Serbow“ Jana Arnošta Smolerja a Joachima Leopolda Haupta. Foto: Stefan Cuška

To běše wulka překwapjenka

Montag, 05. Juni 2023 geschrieben von:
Róžant (SN/MiR). „Domluvená šifra“ rěka nowa zběrka prozy čěskeho basnika Milana Hrabala w čěskej rěči. Prěni nakład wučinja 20 eksemplarow a bu w přihotach na filmowanje Čěskeje telewizije, kotraž je wčera w Róžeńće a wokolinje wjerćała, přihotowana. Dźensa nětko so kniha we wjetšim nakładźe ćišći. Iniciatiwu za literarny projekt je předsyda Towarstwa přećelow Serbow (SPL) Lukáš Novosad wuwił. Hižo loni běše wón wo podpěraćelow mjez Čechami a Serbami wabił. Wón rjekny: „Nam předleži tu woprawdźita překwapjenka. Sym knižku sam dźensa rano prěni króć w rukomaj měł.“ Nakładnistwo Milan Hodek z Hradeca Králové je knižku w nadawku SPL, kotraž je wudawaćel, zhotowiło. Milan Hrabal dźakowaše so iniciatorej z tym, zo čitaše baseń „Lužice v předvečer“, kotraž je wěnowana Benej Budarjej. W swojich basnjach zaběra so přećel Serbow z Varnsdorfa hižo z młodych lět ze serbskej Łužicu. Po wjetšinje dotal njewozjewjene basnje wěnuje wón Kitej Lorencej, Tomašej Nawce, Róži Domašcynej, Isy Bryccynej, Jakubej Lorencej-Zalěskemu a Benediktej Dyrlichej.

„Priwatne přebasnjenja“ a premjera

Montag, 05. Juni 2023 geschrieben von:

Po třilětnej přestawce je towarstwo Pro Museo minjenu sobotu znowa „Dołhu nóc kultury“ w Budyšinje wuhotowało. Sta zajimcow su kopicu najwšelakorišich zarjadowanjow na dohromady 17 hrajnišćach wopytali.

Wisława Szymborska (1923-2012)

Trzy słowa najdziwniejsze

  (orig. pólsce)

Kiedy wymawiam słowo Przyszłość,

pierwsza sylaba odchodzi już do przeszłości.

Kiedy wymawiam słowo Cisza,

niszczę ją.

Kiedy wymawiam słowo Nic,

stwarzam coś, co nie mieści się

w żadnym niebycie.

Tři słowa, najdźiwniše

   (serbsce)

Praju-li słowo Přichod

je prěnja złóžka přešła hižo do zašłosće.

Praju-li słowo Ćišina

sym ju zničił.

Praju-li słowo Ničo

něšto stworju, štož so w žanym njebyću njenamaka.

Три слова, що найдивніші

  (ukrainsce)

Коли вимовляю слово Прийдешнє,

перший склад відходить вже до минулого.

Коли вимовляю слово Тиша,

нищу її.

Коли вимовляю слово Ніщо, l

створюю щось, що не вміщується в жодному небутті.

Die drei seltsamsten Worte

Sag ich das Wort Zukunft,

ist seine erste Silbe bereits Vergangenheit.

Sag ich das Wort Stille,

vernichte ich sie.

Sag ich das Wort Nichts,

schaffe ich etwas, das in keinem

Nichtsein Raum hat.

Budyšin (SN/mb). Smolerjec kniharnja běše wčera wječor kopaće połna, jako by wjednica Annett Šołćić na prezentaciju serbskeho bestsellera přeprosyła. Ale wona měješe eksaktnje jedyn eksemplar k dispoziciji, a zo sej nimo uniwersitow wjele ludźi jendźelskorěčnu knihu nižozemskeho nakładnistwa pod titulom „Upper Sorbian Language Policy in Education“ (hornjoserbska rěčna politika w kubłanju) za 125 eurow skaza, ani pólska awtorka Nicole Dołowy-Rybińska njewěri. Wona je zhromadnje ze swojej sobuslědźerku Cordulu Ratajczakowej wuslědki zhromadneje studije na serbskim gymnaziju w Budyšinje (SGB) prezentowała. Přiwšěm „njeběše wotpohlad, konkretnu šulu kritizować“ (Ratajczakowa), ale w rozmołwje ze šulerjemi wšelakeho pochada wotkrywać, kak „rěčne ideologije“ (Dołowy-Rybińska) tomu zadźěwaja, zo so oficielna zasada kubłanskopolitiskeho modela 2plus spjelnja: „Wšitcy šulerjo maja w šuli aktiwnu serbsko-němsku dwurěčnosć docpěć, njewotwisnje wot dotalneho rěčneho wuchadneho niwowa.
Po třoch lětach wuhotuje mustwo towarstwa Pro Museo zaso „Dołhu nóc kultury“ w Budyšinje. Program jutře, sobotu, wopřijima na cyłkownje 17 hrajnišćach mjez druhim čitanje z Michałom Lorencom, koncert Walburgi Wałdźic a Izabely Kałduńskeje kaz tež hudźbno-literarnu prezentaciju z basnikom Andreasom Hennigom a skupinu Kopornik. Foto: Carmen Schumann

Před 50 lětami załožichu w Slepom Serbski folklorny ansambl. Na iniciatiwu sekretara Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny Jana Handrika a župy Běła Woda zjednoćichu so serbske kulturne ćělesa do jednoho cyłka a pěstowachu zhromadnje swojoraznu kulturu a folkloru Slepjanskeje kónčiny. Slepjanska žónska spěwna skupina a serbska rejwanska skupina Brězowka pod nawodom Siegfrieda Holca tworještej jadro folklorneho ansambla. Siegfried Holc je pozdźišo lětdźesatki jako dudak w ćělesu Slepjanskich ludowych hercow sobu hrał.

Z překwapjacej wurywanku

Donnerstag, 01. Juni 2023 geschrieben von:

Wuspěšny sinfonisko-koncertowy debit Georgiosa Balatsinosa

Swój prěni sinfoniski koncert tuteje sezony wuhotowa Serbski ludowy ansambl štwórtk, 25. róžownika, w Němsko-serbskim ludowym dźiwadle w Budyšinje. Mjeztym je Georgios Balatsinos, w grjekskej stolicy Athen narodźeny a přede­wšěm w Němskej wukubłany a skutkowacy dirigent, kiž wukonja wot spočatka sezony 2022/2023 zastojnstwo šefdirigenta w serbskej kulturnej instituciji, tu wězo cyły rjad dirigatow přewzał, ale prěni raz steješe rjadny sinfoniski koncert na programje. Nowy šef orchestra je wšak renoměrowany fachowc swojeho předmjeta, tola běše napjatosć dosć wulka, što poskići so na tutym wječoru w Budyskim dźiwadle. A hlej, překwapjenka běše so poradźiła. Nimo wu­znamneje kompozicije sławneho němsko-židowskeho sinfonikarja Gustav Mahlera (1866–1911) a sinfoniskeje twórby něhdyšeho sobuzałožerja SLA a jeho prěnjeho chóroweho nawody Helmuta Fryče (1907–1944) poskići so kompozicija delnjołužiskeho komponista dr. Kurta Karnauke (1866–1944), kotraž wuwoła jako překwapjaca wurywanka wosebitu skedźbnosć.

Ženje to samsne nječinić

Donnerstag, 01. Juni 2023 geschrieben von:

Filmowy festiwal Nysa (NFF) wopřijima lěto wob lěto dźeń a wjetši podźěl temow, kotrež so ze žiwjenjom, myslenjom a začućom Serbow zaběraja. Při tym njehraja jeničce žiwjenske wašnje, tradicije a kultura rólu, ale tež rěč. A ta jewješe so we wšitkich třoch paskach, kotrež prezentowachu w sekciji „Regionalia“, na cyle swojorazne wašnje. Do rjadu słušeja produkcije, kotrež su w třikrajowym róžku nastali. Někotre su filmowcy, pochadźacy z regiona, nawjerćeli. Kónc zašłeho lěta bu nimale 30 namjetow zapodatych, a tuž bě jury rozsud ćežki, „kotre z produkcijow we wobłuku NFF předstajimy“, rjekny Patrick Weissig, čłon komisije za wuběr filmow. Mjez poskitkami běchu přewažnje krótke abo srjedźnje dołhe filmy. Naposledk pokazachu w rjedźe „Regionalia“ dźesać paskow, mjez druhim w Běłej Wodźe předstajeny „Mühlrose – ein Sonntag auf dem Mond“ z protagonistku Edit Pjenkowej kaž tež na festiwalu wuznamjenjenu čěsko-pólsku produkciju Piotra Jasińskeho „Wšitko w porjadku, běrny w rynkach“.

Prócowanja wo samostatnosć Serbow

Donnerstag, 01. Juni 2023 geschrieben von:
Pućowaca wustajeńca Serbskeho instituta „Swoboda kiwa! Serbja a mjeńšinowe prašenje po 1918“ je wotnětka hač do 8. awgusta w Kamjenskej Haninej cyrkwi přistupna. Postrowne słowa na wčerawšej wernisaži sposrědkowaštaj tamniši měšćanosta Roland Dantz (Swobodni wolerjo, naprawo) a wjednica Lessingoweho muzeja dr. Sylke Kaufmann. Stawiznar dr. Friedrich Pollack poda zawod do přehladki, kotruž bě zhromadnje z dr. Janu Piňosovej zestajał. Wo hudźbne wobrubjenje postara so organist Jan Brězan. Dotal bě wustajeńca hižo z hosćom w Budyskim Kamjentnym domje a w Choćebuskim Serbskim muzeju (SN rozprawjachu). Foto: Johannes Schwabe

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND