„Garantije steja na hračkach“
Debata wo „eroziji demokratije“ w Pólskej so dale přiwótřa
Waršawa (SN/bn). Mjeztym zo dale akutna humanitarna katastrofa na mjezy k Běłoruskej w pólskich medijach dźeń a mjeńšu rólu zaběra, wěnuja so tamniše nowiny a časopisy tele dny hłownje reakcijam wukraja na „eroziju demokratije“, kajkuž Europska unija a USA Pólskej wumjetuja. Minjenu srjedu bě tak mjenowana Helsinki-komisija, zestajana z čłonkow a čłonow wobeju ameriskeju parlamentariskeju komorow, zwěsćiła, zo njejsu aktualne sankcije EU a USA přećiwo Pólskej a Madźarskej přewjele wuskutkowali a zo so „situacija demokratije we woběmaj krajomaj dale pohubjeńša“. Bywša zastupowaca wonkowna ministerka USA Heather Conley je tohodla namjetowała, „wo prezency ameriskich wojakow w Pólskej rozmyslować“, štož wjacore medije jako direktne hroženje rozumja. Tak cituje najwjetši pólski dźenik Gazeta Wyborcza mjez druhim fachowca za wonkownu politiku a čłona europskeho parlamenta Radosława Sikorskeho (Europska ludowa strona EVP): „To chětro boli.
Euro njezawjesć
Praha (ČŽ/K/SN). Wot wólbow sejma sem njejsu ani tři njedźele zašli a hižo wujewja so Čecham na wobzorje nowe knježerstwo. Koaliciji Spolu (ODS-KDU/ČSL-Top 09) a Piratow/STAM dojednaštej so wo koaliciskim zrěčenju kaž tež wo programje knježerstwa za přichodnu legislaturnu periodu. Za docpěće tohole zasadneho zaměra stej jednanskej komisiji wobeju partnerow dwanaće hodźin trjebałoj. Podpisać chcetej koaliciski kontrakt a wozjewjenje knježerstwa póndźelu. Potom dokumentaj tež zjawnosći spřistupnja.
Razna kritika hosćencarjow
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěske knježerstwo z ministerskim prezidentom Andrejom Babišom na čole je 20. winowca 2021 postajiło, zo dyrbi personal gastronomiskich zarjadnišćow strowotniski staw swojich hosći přepruwować. Rozsud je mjez mnohimi wobsedźerjemi a wobhospodarjemi hosćencow raznu kritiku zbudźił. Po jich měnjenju chcedźa politikarjo zamołwitosć za rozšěrjenje koronawirusa na hosćencarjow wotwalić, nimo toho wuskutkuje nowa naprawa po ćežkim połdra lěće z pandemiju dalše financne straty.
Zawěsćernje wjele wupłaćili
„Njejsmy hišće ničo płaćili“
Europske sudnistwo Pólsku k wšědnej pokuće miliona eurow zasudźiło
Waršawa. Napjatosće mjez Europskej uniju a Pólskej dale přiběraja. Předwčerawšim, srjedu, je Europske sudnistwo Pólsku zasudźiło, wšědnje milion eurow pokuty płaćić. Přičina je po informaciji wiceprezidenta spjećowanje kraja, rozsudy najwyšeho europskeho sudnistwa přesadźić. Konkretnje jedna so wo wukaz, dźěło dwělomneje disciplinarneje komory ke chłostanju sudnikow skónčić. Komora po rozsudźe sudnistwa w Luxemburgu prawidła njewotwisneje justicy rani. Dodźerženje wusuda z 14. julija je trěbne, zo njebychu prawniski porjad a hódnoty EU „ćežku a trajnu škodu poćerpjeli“, sudnistwo zdźěli. Pokuta ma Pólsku pohnuć, rozsud skónčnje přesadźić.
Lětsa zhotowja mjenje awtow
Praha (ČŽ/K/SN). Čěske awtotwornje zhotowja lětsa přez 250 000 wozydłow mjenje hač před dwěmaj lětomaj. Zredukowanu produkciju zawinuje čućiwy njedostatk chipow. Financielna strata wučinja po wobličenjach ekspertow za awtowe předewzaća něhdźe 120 miliardow krónow (něhdźe 4,7 miliardow eurow) a za dodawarjow elektroniskich dźělow 80 miliardow krónow (315 milionow eurow). W prěnich dźewjeć měsacach je 831 653 nowych wosobowych jězdźidłow předewzaća wopušćiło. To je jeničce 2,9 procentow wjace hač lěta 2020, jako bě produkcija awtow koronakrizy dla dobry měsac dospołnje zastajena, ale 22 procentow mjenje hač lěta 2019.
Produkcija awtobusow spadny wo 1,2 procentaj na 3 475 eksemplarow. Towaršnosć Tatra Trucks, kotraž w Čěskej jako jenička nakładne awta zhotowja, naprodukowa wot januara hač do kónca septembra 875 jězdźidłow, tuž 56 mjenje hač w samsnym času lońšeho lěta. Jako jenička wozjewja Jawa Moto postup – předewzaće naprodukowa w dotalnych třoch kwartalach 811 motorskich, to je 432 mašinow wjace hač loni.
Milina bjez dawka
Pólska planuje krutu murju
Ćěkancy z Běłoruskeje do susodneho kraja spochi dale přichadźeja
Waršawa. Problem ćěkancow, kotřiž z Běłoruskeje do Pólskeje přichadźeja, politikarjow a wobydlerjow dale zaběra. Při tym so přiběrajcy prašeja: Kak je móžno, zo ćěkancy mjezu mjez krajomaj stajnje zaso překročeja. Ministerski prezident Mateusz Morawiecki je wospjet twjerdźił, zo je prowizoriski zadźěwk z kałateho grotu wěsty a zo pólscy wojacy na mjezy jara dobru słužbu wukonjeja. Najebać to je so minjene měsacy něhdźe 5 000 migrantow z arabskich krajow přez Pólsku do Němskeje dóstało.
Wichor wulke škody zawinił
Praha/Podstupim (dpa/SN). Sylny wichor je w Čěskej wulke škody zawinował a wobchad haćił. Wohnjowe wobory dyrbjachu wčera na sta zasadźenjow jěć, zo bychu štomy zrumowali, kotrež běchu na dróhi a awta spadali. Znajmjeńša dwě wosobje buštej w awće zatłusnjenej a so ćežko zraništej. Wjace hač 60 000 domjacnosćow bě wobškodźenych milinowodow dla nachwilnje bjez miliny.
W Karlovych Várach padny štom na twarjenje pěstowarnje. Dźěći a kubłarki wostachu njezranjene. W železniskim wobchadźe dochadźeše k wulkim zapozdźenjam a wupadnjenym zwiskam. Wjacore ćahi zrazychu do spowalanych štomow, mjez nimi ekspresowy ćah z Prahi do směra na Mnichow. Wo zranjenych žane informacije njepředleža.
Tež w Braniborskej je wichor štomy spowalał a telefoniske a milinowody wobškodźił. Wjetšich škodow pak njebě, kaž regionalne centrale za škit před wohenjemi a katastrofami informuja. Na sewjeru zwjazkoweho kraja bědźachu so předewšěm štomow na puću dla. Regionalny centrum w Frankfurće nad Wódru rěči wo 115 zasadźenjach.
Młoda strona woteběraca
Bratislava (SŽ/K/SN). Bychu-li w Słowakskej nětko wólby sejma byli, by je znowa Hlas-SD dobył. Za stronu ekspremiera Petera Pellegrinija byštej 18,2 procentaj hłosowałoj. Před druhim by tak hišće předskok měł, přetož SaS by 14,5 procentow dóstała. Na třeće městno by z 13,8 procentami Smer přišoł. Tole wujewja najnowše přepytowanje agentury AKO. Hibanje OĽANO by 9,2 procentaj dóstało, Progresiwne Slovensko 8,6 procentow, hibanje Sme rodina (swójba) 7,4 procenty a KDH 4,9 procentow. Do parlamenta zaćahnyli njebychu Aliancia (4,5 proc.), SNS (3,6 proc.), LSNS (2,3 procenty) a strona Za ľudí (2,1 procent).
Byrnjež Hlas-SD tuchwilu hišće poměrnje suwerenje na čole stał, přiwšěm njeje přewidźeć, zo nahladnosć Pellegrinijoweje młodeje strony woteběra. W aprylu bě dźě wona hišće 23,9 procentow přihłosowanja wolerjow měła, poł lěta pozdźišo je nimale cyłych šěsć dypkow zhubiła. Naspomnjenjahódne tež je, zo ryzy nacionalistiska strona LSNS prawicarskeho ekstremista Mariana Kotleby – njedawno so hišće z 15 procentami wupěraca – faktisce jenož hišće žiwori.
