Družki z předešćnikom so škitali
Krej darić njeboli
„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.
Tuž wěnuje so student mediciny Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je čitarjam trochu bliže rozłožował (53).
Krej je transportna a regulaciska kapalina, bjez kotrejež njeby žiwjenje móžne było. Něhdźe pjeć do šěsć litrow kreje dorosćeny čłowjek ma. Hrubje so praji, zo móže połdra litra zhubić, prjed hač je žiwjenje akutnje wohrožene. Potom pak je nuza wulka. Medicina dźensa hižo wjele zdokonja, tola čłowječu krej z někajkej kumštnej substancu narunać njeje móžno. Tuž ma so ludźom, kotřiž su wulke mnóstwa kreje zhubili, tak spěšnje kaž móžno cuza krej dawać. To mjenujemy transfuziju kreje. Něhdźe štyri miliony transfuzijow w Němskej wob lěto přewjeduja. W jednym tajkim měšku za transfuziju je přerěznje něhdźe 300 mililitrow kreje respektiwnje wobstatkow kreje. Móžemy sej potajkim wuličić, zo je za zdźerženje tutoho systema wulke mnóstwo darjeneje kreje trěbne.
Krótkopowěsće (09.09.24)
Kniharnju wuznamjenili
Frankfurt nad Wódru. Zwjazkowa ministerka za kulturu Claudia Roth je wčera 118 mjeńšim kniharnjam wuznamjenjenje „Wuběrne městno kultury“ přepodała. W kategoriji „Najlěpša kniharnja“ bě mjez třomi mytowanymi tež kniharnja Robert Philipp z Kamjenca, kotraž dóstanje 25 000 eurow.
Chór Lipa w čěskej stolicy zaspěwał
Praha. Towarstwo přećelow Serbow, Kontakny běrow Swobodneho stata Sakska w čěskej a Unija čěskich spěwarskich towarstwow su wčera na dworje Praskeho Serbskeho seminara „Sorový minifestival“ wuhotowali. Nimo českeju spěwneju ćělesow Entropie a Laetitia bě chór Lipa z hosćom, kiž předstaji we wobłuku něhdźe hodźinskeho programa repertoirne ludowe a moderny pěsnje a šlagry.
Šiman žada sej změnu kursa
Policija (09.09.24)
Šwarny dobytk z njeskutka
Biskopicy. Sobuwobydlerjo wjaceswójbneho domu w Biskopicach zwěsćichu pjatk w nocy šěroko wotewrjene bydlenje a informowachu policiju podhlada zadobyća dla. To zastojnicy policije pozdźišo na městnje tak zwěsćichu. Njeznaći skućićeljo běchu so w běhu dnja do bydlenja w druhim poschodźe z namocu zadobyli. Wšitke kamory běchu wočinjene a přeborkane zawostajili. Policisća njemóžachu podružnikow docpěć, tak dyrbješe so wohnjowa wobora wo zawěsćenje bydlenja starać. Po tuchwilnych dopóznaćach su paduši wjetšu sumu w bydlenju składowanych pjenjez rubili. Wěcna škoda na twarjenju a durjach wučinja něhdźe 1 000 eurow.
Gmejnska rada w Radworju
Radwor. Radworska wjesnjanostka Madeleine Rynčowa přeprošuje na zjawne posedźenje gmejnskeje rady a to srjedu, 11. septembra, we 18.30 hodź. do jědźernje Serbskeje zakładneje a wyšeje šule na Grólmusowej 3 w Radworju.
Dźeń zjawneho warnowanja
Budyšin. Štwórtk, 12. septembra, so po cyłej Zwjazkowej republice warnowanske systemy přepruwuja. Mjez druhim wuńdu na tutym dnju w 11 hodź. warnowanske zdźělenki přez appy, rozhłós atd. kaž tež w 11.45 hodź. zdźělenki wo zakónčenju warnowanja. Runočasnje testuje Budyske wokrjesne zarjadnistwo tež wokrjesnu sirenowu syć. W 11 hodź. zaklinča sireny ze signalom „warnowanje před strachom“ a w 11.45 hodź. ze signalom „kónc warnowanja“.
Nazymski koncert
Njebjelčicy. Chór dorosta a rejowanska skupina Serbskeho gymnazija chcetej ludźi njedźelu, 15. septembra, w Njebjelčanskej Bjesadźe z nazymskim koncertom zawjeselić. Program započina so w 16 hodź., wot 15 hodź. přeprošujetej na šalku kofeja a tykanc.
Na Dnju bibliotekow do SI
Són młodosće sej spjelnił
Chróšćanski bio-bur Ignac Wjesela poskićuje lětsa tež zeleninu
Chrósćicy (SN/lmc). „Sony wostanu sony, doniž sej je njespjelniš!“ Jako běše 16 lět, je tež Ignac Wjesela wulki són měł: Samostatnje ratarski zawod wobhospodarić. „Swoje předstawy zwoprawdźić a wěcki sam do horšće wzać“, to běše wizija młodeho Chróšćana. Produkować chcyše wón wot spočatka sem ekologisce a naslědnje, w harmoniji z přirodu.
„Z wodźikom k wowce na wopyt ...“
Hamor (AK/SN). Techniska uniwersita Drježdźany wupruwuje wot tutoho tydźenja mjez dwórnišćom w Klětnom a Bjerwałdskim jězorom awtonomnje jězdźacy, z wodźikom ćěrjeny bus. Cyłe lěto chcedźa jón fachowcy wupruwować a wuslědki dokumentować. Partnerojo projekta su Zaměrowy zwjazk Hornja Łužica a Delnja Šleska (ZVON), Institut Fraunhofera ze Žitawy, gmejna Hamor a lokalne předewzaća.
Cyłkowna suma kóštow za projekt z mjenom „Awtomatizowane jězdźidła z wodźikom we wjesnych kónčinach“ je 5,5 milionow eurow. Swobodny stat Sakska a zwjazkowy minister za hospodarstwo a škit klimy projekt spěchujetej. „Naša wizija je, zo změje wobydler móžnosć, sej bus z pomocu smartfona skazać“, to podšmórny póndźelu na posedźenju Hamorskeje gmejnskeje rady inženjer dr. Ronny Werner. Wón je docent w fachowym wobłuku za spalowanske motory a ćěridłowe systemy na Drježdźanskej Techniskej uniwersiće. „Ideja do přichoda je: Z wodźikom k wowce na wopyt jěć móc“, wón doda.
Popołdnjo za swójby w Radworju
Dobra bilanca a žadanje gmejny
Trjebin (AK/SN). Gmejna Trjebin je bjez dołha a financna wukonliwosć je stabilna, w přichodźe pak njehodźi so wona wěsće posudźić. Tole podšmórny komornica gmejny Trjebin Dana Piehl srjedu na posedźenju rady hladajo na etat 2024. Jara dobre su dotal dochody z přemysłoweho dawka. Cyłkownje je hižo 342 000 eurow dóšło. Zaplanowana suma hač do kónca lěta je 362 000 eurow. Z financneho wotličenja gmejny 30. junija wuńdźe nadbytk 440 000 eurow, rozprawja komornica dale. Najwažniša inwesticija je twar třěšneje hale, kotraž ma so w zwisku z rozšěrjenjom hospodarskeho dwora při Trjebinskim sportowym kompleksu natwarić.
Krótkopowěsće (06.09.24)
Partiturje serbskeje spěwohry
Budyšin. Po prěni raz dospołnje wozjewjenej partiturje spěwohry „Smjertnica – serbska ludowa opereta w jednym jednanju“ Jurja Pilka předleži wotnětka tež klawěrny wućah krucha. Wudawaćel wobeju publikacijow je nakładnistwo Lumir. Wčera je nakładnik Měrko Šołta noty nawodźe Serbskeje centralneje bibliotece Witej Bejmakej přepodał, hdźež su zajimcam přistupne.
Młodźi ludźo su nětko prašani
Lipsk/Berlin. Němski čerwjeny křiž pyta nuznje nowych zwólniwych darićelow kreje. Krok po kroku přestawaja mjenujcy ludźo z tak mjenowaneje generacije „baby-boomerow“ krej darować. Młodźi ludźo, kiž su so po lěće 1990 narodźili, su tuž „nětko esencielni, zo by so poskitk krejnych konserwow tež w přichodźe na wysokim niwowje zdźeržał“.
Napoje wobmjezować
