Njepisajmy serbske stawizny z němskeho wida!
Čitajo w Předźenaku (15.11.24) wo kolonizaciji – njekolonizaciji Serbow běch zadźiwany, kak chětro hinaše su moje mysle w někotrych prašenjach. Nochcu pak tule wulce polemizować, ale so jenož skrótka masowemu mordarstwu lěta 939 přiwobroćić. Tute sta so w zamołwitosći markhrabje Gera (wokoło 900 do 965), kotryž bě so pozdźišo jako zabiwar Słowjanow wuwołał.
Stawiznar Serbskeho instituta wobdwěluje w Předźenaku Gerowy njeskutk ze słowami: „njemóžemy hižo zwěsćić“ ... „prastary bajowy motiw“ ... „znajemy z mnohich kulturow“ ... „mytos(u), kiž je so zesamostatnił“.
Tole ja cyle hinak widźu. Chronist Widukind (wokoło 925 abo 933/35 do 973) njeje w swojim zapisku sobu podał ani lěto ani městnosć njeskutka. To pak njerěka, zo je sej wšo wumyslił. Lěto 939 su stawiznarjo wuslědźili z druhich dokumentow. Wo městnje pak so w stawizniskich knihach ničo njepraji, chibazo jewja so tu a tam w literaturje tukanja: Mišno, Merseburg, Gehren abo Geroburg.
Borzdźidło w porjadku było
Karlsruhe (dpa/SN). W zwadźe wo wužiwanje dobytkow energijowych zastaraćelow na dobro nišich płaćiznow miliny je 22 potrjechenych energijowych předewzaćow před zwjazkowym wustawowym sudnistwom zwrěšćiło. Jich skóržbu su dźensa wotpokazali. Přerjadowanje dobytkow na dobro ludźi bě we wurjadnym połoženju prawnisce w porjadku, sudnicy dźensa zdźělichu. Zwjazkowe knježerstwo bě „borzdźidło milinowych płaćiznow“ 2022 wukazało.
EU chce ruske łódźe chłostać
Brüssel (dpa/SN). Europska unije přihotuje dale trajaceje wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje dla nowy, mjeztym 15. paket sankcijow. Po informacijach powěsćernje dpa diskutowachu zastupnicy 27 čłonskich statow wčera wo nowych namjetach Europskeje komisije. Naprawy měrja so přećiwo ruskim łódźam, kotrež dale ruski wolij po morjach swěta transportuja. Nimo toho chcedźa firmy chłostać, kotrež w Chinje truty twarja, kotrež Ruska přećiwo Ukrainje zasadźuje.
Kijew žada sej škit powětra
Sobudźěłaćerjo zawoda BBB a wuměłc Christian Dlugosch su dźensa ...
Faeser namołwja ke kedźbliwosći
Z 18 lětami do wójska Ukrainy
Kijew (dpa/SN). Po ruskich raketowych nadpadach je na zapadźe Ukrainy milina wupadnyła. W kónčinje wokoło města Riwne je wjace hac 280 000 domjacnosćow bjez miliny, guwerner Olexander Kowal zdźěla. Nimo toho maja problemy při zastaranju ludźi z wodu. W susodnej Wolhyniskej podłu mjezy Pólskeje je 200 000 domjacnosćow wot zastaranja z milinu wotrěznjenych.
Knježerstwo USA sej wot Ukrainy žada, starobu woborneje winowatosće jasnje znižić, zo móhli wjace wojakow do wójska zwołać. Kaž wjacore medije rozprawjeja, dyrbjała Ukraina po woli USA přichodnje hižo 18lětnych młodych muži do wójska ćahnyć. Tak móhli pobrachowacych muži na fronće narunać.
Chaos w Kabulu před wuběrkom
Berlin (dpa/SN). Přepytowanski wuběrk zwjazkoweho sejma nastupajo Afghanistan je sej dźensa něhdyšeho wonkowneho ministra Heika Maasa skazał. Politikarja SPD maja za jednoho z hłownje zamołwitych hektiskeho ewakuowanja němskeho wulkopósłanstwa w afghaniskej stolicy Kabulu bjezposrědnje do zaćaha islamistiskich talibanow w awgusće 2021. Wuběrk pruwuje wobstejnosće ewakuowanja a rozsudy tehdy zamołwitych hladajo na přiwzaće domoródnych pomocnikow zwjazkoweje wobory.
Maas bě swój čas w zwjazkowym sejmje swoje wahanje zakitował, jako druhe kraje bližacych so talibanow dla swój personal hižo ewakuowachu. Wón tehdy z toho wuchadźeše, zo so talibanam njeporadźi, w běhu něšto dnjow Kabul zdobyć. Krótko na to islamistiscy wojowarjo bjez kóždeho spjećowanja afghaniskeho wójska do stolicy zaćahnychu. Wobrazy lětadła so dźeržacych ludźi na Kabulskim lětanišću chaos symbolizowachu. Maas tehdy chutnje wo tym rozmyslowaše, hač njeby lěpje było, wotstupić.
Sakskej CDU a SPD čas ćěka
Koaliciske jednanja w rozsudnej fazy – žana wjetšina w krajnym sejmje
Drježdźany (SN). Tutón tydźeń móhł za Saksku rozsudny być: CDU a SPD wujednatej w Drježdźanach nadrobnosće swojeho koaliciskeho zrěčenja. Dojednanje w tymle prašenju by wažny měznik po puću k zhromadnemu mjeńšinowemu knježerstwu był. Wšelake prašenja pak dyrbja hišće rozrisać.
Po zwrěšćenych rozmołwach za koaliciju ćernjowki z BSW stejitej CDU a SPD nětko pod wulkim časowym ćišćom. Přičina su časowe doby za wutworjenje noweho knježerstwa, kotrež sakska wustawa předpisuje. Minjene tydźenje su so dźěłowe skupiny wobeju stron w rekordnym času na zasadne dypki dorozumili. Su to mjez druhim wobłuki strowotnistwa, kubłanja, hospodarstwa a nutřkowneje wěstoty. Kónc tydźenja chcedźa dźěłowe skupiny wuslědki swojeho dźěła předpołožić. Wodźacy zastupnik CDU při jednanjach wo nowe knježerstwo je kultusowy minister Christian Piwarz. Socialdemokratow zastupuje předsyda frakcije w krajnym sejmje Dirk Panther.
Druhe prašenja stajeć
To a tamne (28.11.24)
Pjenjezy njesmjerdźa – tute prastare přisłowo z časa Romskeho mócnarstwo je sej kriminelna klampnarska firma w Romje za dźěłowe hesło wuzwoliła a tak pječa miliony eurow zasłužiła. K małym škodam w kupjelach wołani sobudźěłaćerjo su škody wotpohladnje pohóršili a wupisachu swojim woporam ekstremnje wysoke zličbowanki. Štóž so spjećowaše, astronomiske sumy zapłaćić, tomu hrožachu „rjemjeslnicy“ samo z namocu. Policija je nětko 13 podhladnych zajała.
Wjele diskutowany grafitijowy wuměłc Harald Naegli w šwicarskej stolicy Zürichu je so składnostnje swojich 85. narodnin ze swětom wujednał. W 70tych lětach jako „Zürichski pryskar“ znaty Naegli bědźeše so stajnje z wumjetowanjemi. Najbóle mjerzaše jeho atribut „móranja“. W Němskej waža sej jeho jako sławneho wuměłca z njezachodnymi twórbami.
Serbski lud – jeničce konstrukt a mytos?
Dr. Měrćin Wałda na přinošk „Su Serbja wopor kolonializma?“ sobudźěłaćerjow Serbskeho instituta reaguje
Inscenowany interview sobudźěłaćerjow/kow Serbskeho instituta w Předźenaku pod titulom „Su Serbja wopor kolonializma?“ překwapja we wjacorym nastupanju a žada sej kritisku analyzu. Hladajo pak na kompleksnosć temy móžu tule jenož na wubrane problematiske dypki pokazać.
Předewšěm nałožuje so zapřijeće „kolonizacija“ ekstremnje wusko, jako by wone dźensa hišće tak kaž we 18. a 19. lětstotku płaćiło. Runje pod hesłom „dekolonizacija“ je dźensa skónčnje to měnjene, štož bě poprawna přičina historiskich procesow: Myslenje w rasistiskich kategorijach a mentalita, kotraž měrješe so na přiswojenje materielnych kaž tež mentalnych resursow ze zaměrom, „swójske“ derjeměće na kóšty „słabšich“ přisporjeć. Kolonialne mocy pak njeběchu jenož w cuzych krajach aktiwne, ale tež doma prezentne. Tohodla přiwobroća so dźensniše slědźenje tež mjeńšinam abo indigenym skupinam znutřka narodnych statow po cyłym swěće.
Štó pisa stawizny?
