Železnica zaso w parku po puću

štwórtk, 10. apryla 2025 spisane wot:
Z połnej paru je Choćebuska parkowa železnica minjenu njedźelu do noweje sezony wotjěła. Hosćo móža wotnětka zaso z parnymi abo dieselowymi ćahami po tři kilometerskej čarje mjez dwórnišćom na Žandowskim třiróžku a Rogeńskim parkom podłu Sprjewineje łučiny kaž tež Choćebuskeho zwěrjenca po puću być. Na wšěch 32 dźěći a młodostnych w starobje hač do 17 lět wukonja zaso prawidłownje słužbu na dobro wopytowarjow. Ludźo su hnydom prěni dźeń w bohatej ličbje přichwatali. Wjerški noweje sezony su wulki swójbny swjedźeń 24. meje, hudźbny a filmowy festiwal 9. awgusta a wězo jězby na Halloween kónc oktobra. Foto: Michael Helbig

Tematizuja ludomordarstwo

štwórtk, 10. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Dźiwadło Maxima Gorkija w Berlinje chce so w ramiku festiwala z masakrom na Armenjanach před 110 lětami zaběrać. Na programje měsac trajaceho rjada zarjadowanjow „100 + 10 – Armenian Allegories“ steji mjez druhim wustajeńca z wjace hač 70 dźěłami tworjaceho wuměłstwa, tak dźiwadło zdźěla. Nimo toho planuja literarne a filmowe wjerški, hóstne hry z Amsterdama, Jerewana, Istanbula a Göteborga a dwě prapremjerje. W srjedźišću steja armenscy wuměłcy ze wšeho swěta a jich wid na tuchwilne politiske wobstejnosće hladajo na podawki lěta 1915.

Festiwal přewjedu wot 24. apryla hač do 31. meje a je zdobom zazběh mjeztym sedmeho wudaća wuměłskeho formata Berlinski nazymski salon.

Stawiznarjo zwěsćichu, zo su tehdy něhdźe 1,5 milionow Armenjanow w Osmanskim mócnarstwje systematisce morili. Běše to sćěh Prěnjeje swětoweje wójny. Turkowska jako prawniski naslědnik Osmanow drje masaker 500 000 ludźi přiznawa, jeho zastopnjowanje jako morjenje ludu pak wotpokazuje. Němska bě masaker 2016 jako genocid zasudźiła.

To a tamne (10.04.25)

štwórtk, 10. apryla 2025 spisane wot:

Na priwatnu rozmołwu we Vatikanje witał je bamž Francisku wulkobritaniskeho krala Charlesa II. a toho mandźelsku kralownu Camillu. Britiski kralowski por je tuchwilu na statnym wopyće w Italskej. Franciskus gratulowaše woběmaj k 20. kwasnemu dnjej. Charles přeješe Franciskusej bórzomne wustrowjenje.

Legalnu plantažu cannabisa zničiła je policija w sewjerorynsko-westfalskim Hagenje. Nětko ju potrjecheni ze žadanjom za zarunanjom konfrontuja. Cannabisowy klub wočakowaše wot swojich 900 młodych rostlinow 45 kilogramow konopje, štož wotpowěduje 270 000 euram. Policija bě při přepytowanjach přećiwo wikowarjej drogow twarske podłožki namakała, kotrež zastojnikow k plahowarni wjedźechu. Policisća běchu sej wěsći, zo steja před profesionalnej ilegalnej plantažu a hnydom wšitke rostliny zničichu.

Spěšnišo so z wučerjom stać

srjeda, 09. apryla 2025 spisane wot:

Drježdźany. W powołanskošulskim centrumje za techniku a hospodarstwo w Freibergu (BSZ) wupruwuje Sakske kultusowe ministerstwo nowy a spěšny kubłanski puć za wučerjow w MINT-wobłuku. Wot přichodneho šulskeho lěta móža tu absolwenća wyšich šulow kaž tež wukubłani fachowi dźěłaćerjo fachowu maturu złožić. Wona je zakład za požadanje wo přirodowědny bachelorowy studij w MINT-předmjetach. Přichodni wučerjo zalutuja tak hač do 2,5 lět porno dotalnym studijnym móžnosćam.

Dalše miliony komunam

Drježdźany (dpa/SN). Sakske komuny přijimaja hač do lěta 2031 něhdźe 129 milionow eurow spěchowanskich srědkow za twarske naprawy w městach. Sakske krajne knježerstwo je wčera wotpowědnemu dojednanju mjez Zwjazkom a krajemi přihłosował. Ministerka za infrastrukturu Regina Kraushaar (CDU) na to pokaza, zo je Sakska wot lěta 1991 něhdźe 6,5 miliardow eurow za wotstronjenje twarskich njedostatkow dóstała.

Sudnik za nawrót nowinarjow

Wot truta nahrawane foto dokumentuje rozměr njezboža w Santo Domingo w Dominikanskej republice w Srjedźnej Americe. Minjenu nóc bě so tam třěcha nócneho kluba sypnyła, w kotrymž běše runje koncert hudźbneje skupiny. Betonowy wjerch ­padny na wopytowarjow a znajmjeńša 98 z nich mori. Wjace hač 130 ludźi so zrani. Foto: dpa/Erika Santelices

Wotpokazuja naprawy kultusa

srjeda, 09. apryla 2025 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Tójšto ludźi je wčera w Lipsku přećiwo kubłanskemu paketej sakskeho kultusoweho ministerstwa protestowało. Kaž rěčnik dźěłarnistwa za kubłanje a wědomosć zdźěli, je so něhdźe 1 500 demonstrantow před krajnym šulskim zarjadom zhromadźiło. Centralne žadanje bě „woprawdźite polěpšenje dźěłowych wuměnjenjow“, město krótkodobnych nuzowych rozrisanjow na njedobro wučerjow a kwality kubłanja.

Naprawy potrjechja wosebje staršich wučerjow. Woni maja přichodnje wjace hodźin wuwučować. Dotal su staršim ­kolegam wot 60. žiwjenskeho lěta kóždolětnje hodźinu spušćili. Tute rjadowanje ma po woli ministerstwa nětko hakle wot 63. žiwjenskeho lěta płaćić.

Žadaja sej rozsud čłonow CDU/CSU

srjeda, 09. apryla 2025 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Konserwatiwna domizniska unija sakskeje CDU žada sej čłonski rozsud wo koaliciskim zrěčenju z SPD na zwjazkowej runinje. „Friedricha Merza smy z čłonskim rozsudom za předsydu CDU wuzwolili. Wón dyrbjał nětko zmužity dosć być za posudźowanje wuslědkow koaliciskich jednanjow wot čłonow unije“, rjekny předsyda domizniskeje unije Sven Eppinger. Z přihłosowanjom čłonow bychu stabilny zakład za nowe knježerstwo docpěli. „Dotalny wotběh jednanjow mjez CDU/CSU a SPD je tójšto čłonow unije jara rozhněwał. Tójšto wólbnych přilubjenjow su ranili Zdźěla skutkowaše tak, zo SPD z runje połojcu hłosow CDU/CSU wotběh koaliciskich jednanjow postaja.“

Trump chwali sej Němsku wuhla dla

srjeda, 09. apryla 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je dekret podpisał, z kotrymž maja USA wuhlo jako nošer energije zaso sylnišo wužiwać. Ministerstwam a zarjadnišćam wón kaza, wšitke naprawy zběhnyć, kotrež wuhlo w tym zwisku haća. Trump bě we wólbnym boku stajnje zaso „rjane čiste wuhlo“ chwalił. W Běłym domje wón před hórnikami z nahłownikami připowědźi, zo chcył wšitke wobmjezowanja hladajo na wuhlo wotstronić a wotpinjene stare milinarnje zaso wožiwić. Milinu trjebaja „za centrumy kumštneje inteligency“, tak Trump.

Hnydom na spočatku swojeje narěče naspomni Trump Němsku, hdźež pječa wšudźe nowe wuhlowe milinarnje twarja. Němska bě dołho zelenu politiku nałožowała. „Na tym su bjezmała zwrěšćili. Němska bě na kóncu“, wón twjerdźeše. Tež wětrniki a druhe wěcy njejsu pom­hali. „Nětko Němska zaso wuhlo wužiwa. Po wšej Němskej zaso wuhlowe mili­narnje zapinu“, wón rjekny. USA dyrbja tomu sćěhować.

Hižo wčera Trump w Běłym domje twjerdźeše, zo w Němskej kóždy tydźeń dalšu milinarnju natwarja.

Čas krizy so pominy

srjeda, 09. apryla 2025 spisane wot:
Wučerjo na dróhach, protest, skandal. Zo so něšto hiba, hdyž so něšto změni, je cyle normalny proces. 21 naprawow kultusoweho ministerstwa su za šule, ale wosebje za wučerki a wučerjow wužadanje. Zo dyrbja so woni wot rjadowanjow, kaž redukcije wučbnych hodźinow rozžohnować, jich wězo rozhněwa. Přiznać pak dyrbi personal tež, zo maja nětko wšitcy za jednym postronkom ćahnyć. Jenož tak přijimaja šulerki a šulerjo nadal wukubłanje na wysokim a najwyšim niwowje. Hdyž faluja nětko wučerki a wučerjo, potom wšak njerěka to, zo tomu tež hišće 20 lět tak budźe. Na wotwidźomny čas trjebamy nětko wjetši angažement wšěch našich wučerjow. Ličby dźěći nětko hižo zaso spaduja, štož woznamjenja, zo budu tež ličby šulerkow a šulerjow bórze zaso spadować. Nimo toho wukubłuje Sakska runje we wulkej měrje nowych wučerjow. Situacija krizy so pominy, toho smy sej wšitcy wědomi. Nětko su dźěći priorita a nic wučerjo. Maximilian Gruber

Budyšin (CS/SN). We wobłuku rjadu Budyske narěče bě minjeny pjatk sociologa prof. dr. Steffen Mau z hosćom w Bu­dyskej (tachantskej) cyrkwi swj. Pětra. Po jeho słowach je połoženje „stronskeje ­demokratije“ špatne, a to nic jenož na wuchodźe Němskeje. Rěčnik so prašeše, čehodla přeco hišće mjez wuchodom a zapadom rozeznawamy a čehodla je so telko njedorozumjenjow a disonancow nakopiło. Ze zapada rysowany wobraz, zo dyrbjał wuchod skónčnje raz do zjednoćeneje Němskeje dóńć, „je křiwy“, dokelž wuchadźa z „normow zapada“. Zjednoćenje je wulke ekonomiske škody zawo­stajiło. Přeco hišće wobstejace rozdźěle hodźa so ćežko přewinyć. Imaginarna hranica eksistuje hišće, to na wšelakich indikatorach spóznawamy. Nastupajo ­někotre aspekty „wšak připodobnjenje scyła přejomne njeje. Wuchod kroča ­po swójskej wuwićowej šćežce.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND