Njeswačidło (LR/SN) W rjedźe „Mała galerija“ je nětko na Njeswačanskim hrodźe widźeć prěnja wustajeńca lěta 2019. Štwórty raz prezentuja swoje mólby seniorojo města a wokrjesa Budyšin. Na hornim poschodźe hrodu cyłkownje 42 wuměnkarjow swoje twórby pokazuje. Woni mjenuja prezentaciju „To je mój swět – moje žiwjenje“.

Wopytowar wuhlada wjace hač 80 wobrazow – akwarele runje tak kaž rysowanki a wolijowe mólby. Tale mnohotnosć a wšelakorosć motiwow wotbłyšćuje lubosć seniorow k molowanju. Mjez wustajerjemi stej Helena Palmanowa z wobrazomaj „Zyma I“ a „Zyma II“ kaž tež Ludmiła Bizoldowa z mólbomaj „Milenijowy pomnik“ a „Serbowka w dźěłanskej drasće“. Tež Wětrowčanka Ingrid Konschak zaso dwaj wobrazaj wustaja.

Wot spočatka lěta je Clemens Wöppel archiwar Serbskeho ludoweho ansambla. Zo je so w breisgauskim Freiburgu rodźeny, wjele lět w Mannheimje bydlacy studowany stawiznar do łužiskeho Budyšina dóstał, ma takrjec klasisku přičinu. „Moja mandźelska Rebecca je tuchwilu wolontarka w Budyskim Serbskim muzeju. Zeznałoj smój so na studiju w Heidelbergu, a jako jej tele městno připrajichu, smój do Łužicy přećahnyłoj. SLA pytaše runje naslědnika za Jana Cyža. Archiwnistwo je mje přeco hižo wabiło, a jako cellist widźach tu wulkotnu móžnosć, hudźbu z wědomosću zwjazać“, 28lětny historikar powěda.

Archiw SLA chowa najwobšěrnišu zběrku partiturow serbskich komponistow. „Smy wuličili, zo bychu tu składowane partitury wupołožene čaru něhdźe 110 metrow wučinjeli. A wobstajnje dalše k tomu přińdu, kaž na přikład nowe kompozicije za lětušu ‚Błótowsku bajowu nóc‘. Při tajkim mnóstwje móže so wězo stać, zo partitury mylnje wopačnemu wobłukej přirjaduješ. Na tamnym boku pak tež hdys a hdys na něšto dospołnje njewočakowaneho storčiš, čehož­dla tele powołanje zajimawe wostawa.“

Budyšin (SN/bn). Serbski institut (SI) je čisle 30 a 31 swojeho „Małeho rjadu“ wudał. Brošurka „Městnostne mjena w starodawnym sydlenskim rumje Serbow w kraju Braniborskej“ je wot dr. Fabiana Kaulfürsta a Měta Nowaka zestajany zapis pomjenowanjow serbskich sydlišćow w Delnjej Łužicy. Zběrka ma być „wažny zakład, mjeńšinowe rěče tež w zarjadniskim a póstowym wobchadźe praktisce nałožować“, kaž w zdźělence SI rěka.

Publikacija dr. Lubiny Malinkoweje „Zaplećenski rum Łužica. Čěsko-madźarscy eksulanća a Łužiscy Serbja. Zetkawanja a poćahi we 18. lětstotku“ wobswětla wliw nabožnych přičin dla z domizny wupućowanych ewangelskich duchownych z Čěskeje mjez druhim na wuwiće Ochranowskeje Bratrowskeje jednoty, wuměnu a integraciju na bazy rěčneje bliskosće kaž tež prócowanja wo ćišć prěnich delnjoserbskich spěwarskich. Nimo toho wopřijima studija prěnje pokazki na „rozmyslowanja wo kulturnej přisłušnosći a narodnym přirjadowanju“, z kotrychž bě w 19. lětstotku serbske narodne wozrodźenje wurostło.

Njeswačidło (ML/SN). Módry kofejowy serwij, kotryž pyša běłe dypki, kaž tež swětłe šalki z brunymi motiwami dopominaja w Njeswačanskim domizniskim muzeju na bywšu wuměłstwowu hornčernju Kalamba w Nowej Wsy. Hižo 1860 załožichu mały zawod za zhotowjenje hlinowych tworow w susodstwje Njeswačidła, kotryž nawjedowaše spočatk 20. lětstotka Reinhold Bartsch a wot lěta 1940 do 1966 Otto Kalamba. Po nim přewzaštej Ruth a Ingeborg Kalamba hornčernju, kotrejež zawodne znamjo bě sroka. 1989 skónči so produkcija, a něhdy znata hornčernja nětko prózdna steji.

Tójšto hornčerskich wudźěłkow, mjez nimi šalki šulerskich swjedźenjow, je nawoda Njeswačanskeho muzeja Arnd Lehmann zezběrał a je tak z hišće nětko modernje skutkowacymi mustrami a formami za přichodne generacije zachował. Do mustrow słušeja libele, bónčawy (Seerosen) a lěsne motiwy, symbolizowace wokolnu kónčinu hole a hatow. Stare kachle ze spotorhaneho domskeho je Lehmann tohorunja přihotował.