Kroki k wjace zjawnej dwurěčnosći rozjimali
Rěčna motiwatorka za Slepjansku kónčinu Juliana Kaulfürstowa je wčera wječor na přednošk pod titulom „Rěč přińdźe lědma hdy sama. Zjawna dwurěčnosć we Łužicy.“ do biblioteki Němsko-serbskeho šulskeho centruma w Slepom přeprosyła.
Slepo (AK/SN). „Zo by žiwu dwurěčnosć na zjawnych taflach a pućnikach kaž tež w priwatnym rumje zwoprawdźił, trjebaš wjele wutrajnosće a dobre zrozumjenje za to, kak najlěpje postupuješ“ – to je facit wječora hłowneho referenta Juliana Nyče, wědomostneho sobudźěłaćerja Syće za regionalnu identitu a serbsku rěč - ZARI – projekta w nošerstwje Domowiny. Mjez druhim skedźbni wón na fakt, zo nimaja dwurěčne tafle a pućniki wuwzaćnje funkciju informowanja, ale tež symbolisku. „Wot lěta 2019 eksistuje předpis za městnostne tafle, zo maja so mjena serbsce a němsce jenak wulkej napisać. Z lěta 2017 płaći to tež za pućniki“, rozłožowaše referent.
Jan Gotthelf Běmar
Horst Šlosar
Dr. Arnošt Muka
10. nalětnika 1854 narodźi so we Wulkim Wosyku gymnazialny profesor, dr. phil., rěčespytnik, ludowědnik a wurjadny spěchowar serbskeho narodneho žiwjenja dr. Arnošt Muka do swójby serbskeho kublerja. W Lipsku studowaše teologiju, slawistiku a klasiske rěče a bě lěto wučer na Žitawskim a tři lěta na Budyskim gymnaziju. Wědomje aktiwnje za serbstwo skutkowaceho wučerja přesadźichu 1883 na gymnazij w Kamjenicy. Wot lěta 1887 do 1916 wučerješe na gymnaziju w Freibergu, powoła so na konrektora, profesora a studijneho radźićela a wróći so 1917 jako wuměnkar do Budyšina.
Huslerski spěwnik so po cyłym wječoru pletł
Budyšin (SN/MG). Hižo třeći raz bě Serbski ludowy ansambl zašły kónc tydźenja zajimowanych hudźbnikow na laboratorij folklorneje hudźby – LAB F přeprosył. Kaž zwurazni intendant domu, Thomas Kreibich-Nawka, w swojich zawodnych słowach, njemějachu lětsa žadyn hłowny nawod za laboratorij. „Hudźbnicy su so sami z hudźbnymi kruchami zaběrali, sej je wuzwolili.“ Zakład laboratorija bě wospjet Kralowy huslerski spěwnik.
Dalša nowostka tčeše w tym, zo so lětsa nimo wuslědkow laboratorija tež dalše projekty předstajichu: Nowa publikacija Serbskeho instituta, CD pólskich wuměłcow „Po łužiskich pućach“ kaž tež nowe wudaće Kraloweho huslerskeho spěwnika.
Z tutoho zahudźi šěsćčłonski ansambl hudźbnikow dohromady dźewjeć kruchow. W nich jewjachu so přewažnje němske teksty, wšako je mjez 182 čisłami spěwnika tež 26 němskich. Kaž Kreibich-Nawka rozkładowaše, ma nowowudaće spěwnika k tomu přinošować, zo je tam napisana hudźba „wo wjele čitajomniša a lěpje přistupna.“
Chór, balet a orchester Serbskeho ludoweho ansambla kaž tež hóstni ...
Wo knihach a kniharni (08.03.24)
Měrc je měsac knižnych wikow w Lipsku. Tam budu so zaso knižne polcy pod ćežu tołstych a ćeńkich knihow a knižkow zhibować. Mamy pak tež w Smolerjec kniharni tójšto nowostkow w poskitku.
Tak wuda něhdyši kolega z Ludoweho nakładnistwa Domowina, Handrij Bjeńš w swójskim nakładnistwje hižo druhi nakład knihi „Neue Chronik der Stadt Bautzen -Budissin“. Kniha ma 600 stronow wobjima a wobjednawa časowu dobu wot lěta 1850 hač do 2022. Za kóžde lěto su hesła podate – na dospołnosći awtor přiwšěm njewobstawa. Serbske temy su wězo sobu zapřijate.
„Gefangen in Bautzen. Beiträge zur Gefängnisgeschichte und Erinnerungskultur“ je najnowši zwjazk w rjedźe „Schriftenreihe der Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer politischer Gewaltherrschaft“, wudaty wot Załožby za sakske wopomnišća.
Thomas Kunadt je awtor knihi „Hügelland“ z rjadu „European essay on Nature and Landscape“. Bydlacy njedaloko Drježdźan je swojej knize dał podnapismo „Hdy je hórka hórka a hdy hora?“.
Viadrina skići studij Ukrainy
Frankfurt nad Wodru/Berlin (RD/SN). Europska uniwersita Viadrina zarjaduje na swojim kubłanišću centrum za studij Ukrainy. Wot uniwersity nastorčeny a nawjedowany „kompetencny zwjazk za interdisciplinarne ukrainske studije je wotpowědne přizwolenje Němskeje akademiskeje wuměnoweje słužby DAAD dóstał. Runočasnje su tež Regensburgskej uniwersiće přizwolili, studijny centrum za Ukrainu wutworić. Hač do lěta 2028 přewostaja woběmaj kubłanišćomaj nimale pjeć milionow eurow.
Slědźenja kompetencneho zwjazka koncentruja so na tři ćežišćowe temy: Ukraina: Stawizny a kultura, towaršnosć a stat a konflikty, wójna a krizy w globalnym zwisku. Tuchwilny program chcedźa w běhu projekta na masterski studij rozšěrić. Nimo toho poskićuja za posrědkowanje wědy wo ukrainskej towaršnosći a politice wobšěrne informaciske formaty a zarjadowanja. Zwoprawdźić chcedźa slědźenje a wukubłanje w zwjazku mjezynarodnych uniwersitow. Prezident uniwersity prof. dr. Eduard Mühle je sej wěsty, zo je Viadrina dospołnje prawa městnosć za ukrainske studije.
Katalog zwoprawdźomnych idejow za šěrjenje rěče
Lubin (SN/bn). „Magacin za serbske wóry“ je najnowši projekt swobodnje skutkowaceje Lubinskeje wuměłče Karen Ascher, z kotrymž rozšěrja wona swój portfolijo kreatiwnych nastorkow a naprawow wožiwić serbšćinu w Lubinje a wokolinje. Wospjet poboku je jej při tym wokrjes Dubja-Błóta z tamnišej, po słowach Ascher „šibałej a přewšo angažowanej“ społnomócnjenej za serbske naležnosće Sabrinu Kušcynej.
Trening za přichodne nadawki
Wulka syła čłonow Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor (SFAW) je minjeny kónc tydźenja we Wodowych Hendrichecach swoje lětuše treningowe lěhwo přewjedła.
Wodowe Hendrichecy (SN/MiR). W třoch rumnosćach wočerstwjenskeho centruma za dźěći a młodostnych „KiEZ Querxenland“ we Wodowych Hendrichecach běchu wot minjeneho pjatka hač do njedźele słowjanske zwuki słyšeć. Tam rejowachu „oldije“, to rěka, něhdyši aktiwni rejwarjo SFAW, hromadźe z tuchwilu najbóle nazhonitymi rejowarjemi ansambla. Najwjetša skupina mjez ansamblowcami pak je dorost. Treningowe lěhwo je Załožba za serbski lud z pjenježnej podpěru zaručiła. Wobdźělnicy su pak tež swójski financielny podźěl zapłaćili.
