Awstrisko-texaski gitarist Ulrich Ellison je jutře, sobotu, ze swojej band z hosćom w Dźěžnikečanskej Kotołni. Wulce wuznamjenjeny hudźbnik, kotremuž přiznachu na přikład titul „najlěpšeho bluesoweho gitarista swěta“, wopyta Łužicu we wobłuku aktualneje turneje po Europje, z kotrejž prezentuje swoju nowu tačel „Momentum“. Foto: PR/Ulrich Ellison

Wo knihach a kniharni (12.04.24)

pjatk, 12. apryla 2024 spisane wot:

Lipšćanske wiki su nimo, knižne nowostki pak poskitk kniharnjow dale wožiwjeja. Zajimawy nowy trend nadeńdźemy na polu młodźinskeje literatury – „Young Adult“ abo „New Adult“ roman měri so z wuspěchom wosebje na młodostnych a młodych dorosćenych. Sylnje stupace předawanske ličby poslednich lět wo tym swědča. Hodźi so samo wo wěstym hypu rěčeć, kotremuž so přez doporučenja młodostnych mjez sobu a w socialnych syćach na přikład pod hesłom #booktok hišće dale polěkuje. Romany špiheluja wonu za dalši žiwjenski dóńt husto rozsudźacu žiwjensku fazu swojich čitarjow a čitarkow a wěnuja so při tym typiskim temam: zakónčenje šule, prěnje kroki samostatnosće, studij abo start do dźěłoweho žiwjenja, prěnje bydlenje a prěnja wulka lubosć. Připadnje je so mi jónu kniha do rukow dóstała, kotraž so drje tež tutomu žanrej přirjadować hodźi. Za jendźelskim titlom „One of us is lying“ chowa so sylnje putaca stawizna wokoło štyrjoch šulerjow a jich šmjatow w zwisku z njenadźitej smjerću dalšeho šulerja.

Metzenmacher z dobytkom

štwórtk, 11. apryla 2024 spisane wot:

Wustup noweho solotrompetarja: Překwapjace wotkryće

Wočakowanje su stajnje wosebje wulke, hdyž připowědźi Serbski ludowy ansambl koncert klasiskeje sinfoniskeje hudźby, a to eksplicitnje tež ze serbskim podźělom. Wotpowěduje program docyła šmakej publikuma? Wostanje wjele městnow w žurli njewobsadźenych? Njedźelu, 3. nalětnika, na pózdnim popołdnju wopokaza so zajim za prezentaciju orchestra SLA pod nawodom Georgiosa Balatsinosa jako na překwapjace wašnje spokojacy. Program wopřiješe sinfoniji čěskeho zastupjerja předklasiski Leopolda Jana Antona Koželucha (1747-1818) a Wienskeho klasikarja Wolfganga Amadeusa Mozarta (1756-1791), koncert za trompetu a smyčkarjow za čěsku sinfonisku hudźbu wažneho Jana Křitela Jiřija Nerudy (1707-1780) kaž tež štyrisadźbowu pregnantnu kompoziciju za smyčkowy orchester Helmuta Fryče (1907-1964), kiž je za swój čas serbsku klasisku hudźbu zaměrnje wobohaćił. Ničo wusahowaceho a spektakularneho? Tola! Přetož publikum dožiwi orchester SLA koncentrowanje a z lóštom agěrowacy, potajkim jako ćěleso w dosć dobrej formje.

Zažna čěska sinfonika w fokusu

Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „W fokusu: Detlef Kobjela“ je Serbski ludowy ansambl wčera wopominanske rozmołwne koło składnostnje 80. narodnin swojeho něhdyšeho intendanta a wjelelětneho dramaturga wuhotował. Na žurli SLA sposrědkowachu dohromady šěsć rowjenkow wuznamneho komponista něhdźe 40 zajimcam swoje wosobinske dožiwjenja a nazhonjenja z „přewšo přećelnym a skromnym čłowjekom“, kaž jeho bjez rozdźěla wopisowachu. Žurnalist Alfons Wićaz mjenowaše Kobjelu „přećela hižo z šulskeho časa“ a přeradźi, zo rěkachu jemu na tehdyšej Serbskej rozšěrjenej wyšej šuli w Choćebuzu „Mozarta“.

Něhdyši šefredaktor Noweje doby Sieghard Kozel wopisowaše komponista jako „sprawneho a wotewrjeneho přećela“, kiž bě jemu „najwažniši sobuwojowar na dobro Serbow“ a – hladajo na politiski angažement Kobjele – „najbóle socialistiski njesocialist, kiž bě stajnje kritiski a sej lěpšinow a njelěpšinow kulturneje politiki w Němskej demokratiskej republice wědomy“.

Budyšin (SN/bn). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je minjenu sobotu posledni raz inscenaciju „Na tamnym boku měsačka – Hercy“ na hłownym jewišću předstajiło. Dohromady zličichu na šěsć předstajenjach něhdźe 1 700 přihladowarjow, štož je po swójskim podaću „nowy rekord ličby wopytowarjow za serbskorěčnu inscenaciju hladajo na předstajenja minjenych lět“. Nimo toho pokazachu wurězki hry kónc měrca we wobłuku mjezynarodneho projekta „Phōnē – Mjeńšinowym rěčam hłós dać“ w južnotirolskim měsće Bruneck.

Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Prózdniny z instrumentom“ je Serbski ludowy ansambl mjeztym štwórty raz dźěłarničku za spěchowanje hudźbneho dorosta w Budyšinje wuhotował. Wot jutrowneje póndźele do slědowaceho štwórtka je so dohromady 21 dźěći a młodostnych w starobje dźesać do 15 lět z cyłeje Łužicy kaž tež z Drježdźan a Münstera muzikalisce dale kubłało. Pod nawodom Jana Brězana nazwučowa dwanaće z nich w „klasiskim ansamblu“, wopřijimacy smyčkarjow, dujerjow, klawěr, akordeon a bitne instrumenty, cyłkownje tři sadźby, kotrež bě Christoph Reuther na zakładźe serbskich resp. słowjanskich ludowych spěwow za tule wobsadku skomponował. Po samsnym wašnju wot samsneho awtora spisane tři kruchi nastudowa „beatowy ansambl resp. band“ ze Symanom Hejdušku. Wuslědki prezentowachu minjeny pjatk na połnje wobsadźenej žurli SLA. Nimo toho předstajichu so wjacori sobuskutkowacy tež solistisce. Tak zahori na přikład Budyšan Vinzenz Reiche publikum z agogisce kedźbyhódnje wuzrawjenej interpretaciju „Sonaty čo. 6 g-moll“ Antonija Vivaldija na saksofonje.

Pawoł Pilop

wutora, 09. apryla 2024 spisane wot:

6. jutrownika 1934 narodźi so serbski ratar a dirigent ludowych chórow Pawoł Pilop do ratarskeje swójby w Židźinom pola Wojerec. Jeho mać chodźeše čas žiwjenja we Wojerowskej serbskej ewangelskej narodnej drasće. Wona spěwaše rady serbske ludowe pěsnje. Syn Pawoł dźěłaše w staršiskim ratarstwje a nawukny powołanje zamkarja ratarskich mašinow a skowarja.

Bohužel njeje wuznamny serbski komponist, hudźbny wědomostnik a lawreat Myta Ćišinskeho Detlef Kobjela móhł swoje 80. narodniny dožiwić, kotrež by zawěsće na wčerawšej njedźeli w Budyšinje mjez swójbnymi a přećelemi woswjećił. Wšako je po dołhej chorosći 18. meje 2018 74lětny w Budyskej chorowni zemrěł.

Detlef Kobjela narodźi so 7. apryla 1944 w swójbje delnjoserbskeho pjekarja w Rogoznje pola Choćebuza. Tam chodźeše do wjesneje šule a wobdźěli so na wučbje serbšćiny. Wo njeho staraše so druha nanowa mandźelska. Nan rěčeše delnjoserbsce. W pjekarni wón rady při dźěle delnjoserbske ludowe ­spěwy spěwaše. Zdobom so tež wo to postara, zo jeho syn wot 6. lětnika ­Choćebusku ludowu hudźbnu šulu (dźensa konserwatorij) wopytowaše, hdźež wuknješe na kla­wěrje a wiolinje hrać. Po zakónčenju 8. lětnika poda so hólčec na Rozšěrjonu wušu šulu w Choćebuzu. Tam rady w awli za křidłom ­sedźo komponowaše. Tohodla mjenowachu sobušulerjo jeho luboznje „Mozart“. Wěsty čas wón jako wyši šuler ­samo šulski chór nawjedowaše.

Portret Łužicy

póndźela, 08. apryla 2024 spisane wot:
Halle nad Solawu (SN). Nakładnistwo Mitteldeutscher Verlag je druhi nakład knihi „Jürgen Matschie – Tief im Osten – Die Lausitz im Wandel 1976-2020“ wudało. Tysac eksemplarow wopřijimaca prěnja edicija, wušła w lěće 2021, bě w běhu jenož dźewjeć měsacow rozebrana. Publikacija wopřijima cyłkownje 150 čorno-běłych fotografijow Jürgena Maćija, dokumentowace procesy změny we Łužicy, kaž tež zahajacy tekst prof. Bernda Lindnera, kulturneho stawiznarja a sociologa z Lipska. Předstajeny bu nowonakład we wobłuku Lipšćanskich knižnych wikow; knihi su mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni na předań.

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło zahaji jutře, sobotu, w 10.50 hodź. předpředań za lětuše lětnje dźiwadło „Spuk unterm Riesenrad“. W 19.30 hodź. předstaji NSLDź samsny dźeń posledni raz hornjoserbsku inscenaciju „Na tamnym boku měsačka – Hercy“ na hłownym jewišću a paralelnje komediju „Die Wunderübung“ w Dźiwadle na hrodźe. Foto: Mirosław Nowotny

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND