Strasbourg (dpa/SN). Dwělomny pólski wiceprezident Europskeho parlamenta Ryszard Czarnecki, kiž bě minjeny čas z nacistiskimi přirunanjemi a wosobinskimi ranjenjemi napadnył, dyrbi zastojnstwo złožić. Zapósłancy parlamenta su narodnokonserwatiwneho politikarja wčera z trěbnej dwutřećinowej wjetšinu wotsadźili. Bě to prěni króć w stawiznach parlamenta EU, zo su zastojnika po artiklu 21 jednanskeho porjada wotwolili.
Czarnecki, politikar narodnokonserwatiwneje pólskeje knježerstwoweje strony Prawo a sprawnosć, bě so ze šćuwańcu přećiwo liberalnokonserwatiwnej pólskej zapósłanči Europskeho parlamenta Różi von Thun do kritiki dóstał. Wón bě ju ze „szmalcownikom“ přirunał. Zapřijeće wužiwaja w Pólskej za kolaboraterow, kotřiž běchu Židow nacijam přeradźili. Frakciscy předsydźa wjacorych europskich stron sej nětko žadachu, Czarneckeho wotsadźić.
Berlin (dpa/SN). Přichodna předsydka SPD Andrea Nahles je přeswědčena, zo čłonojo strony wčera wujednanemu koaliciskemu zrěčenju z CDU a CSU přihłosuja. Zawěsće „njebudźe to lochko“, rjekny wona w Berlinje. Přiwšěm wona z toho wuchadźa, zo wjetšina wšěch 460 000 čłonow strony z „haj“ hłosuje, rjekny 47lětna Nahles wčera w sćelaku ZDF. Dojednanje ma socialdemokratiski charakter, frakciska předsydka wuzběhny. Wona chcyła z dotalnym předsydu Martinom Schulzom po Němskej jězdźić a za přihłosowanje bazy wabić. To je jej „samozrozumliwe“. Schulz bě do toho připowědźił, zo chce so z wonkownym ministrom stać a zastojnstwo stronskeho předsydy złožić. Andrea Nahles měła předsydstwo strony přewzać.
Mjeztym je zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) mjez čłonami frakcije unije w zwjazkowym sejmje wo zrozumjenje za to prosyła, zo budźe financne ministerstwo přichodnje wot SPD nawjedowane. Wona rěčeše w tym zwisku wo „bolostnym ale trěbnym kompromisu“.
Grodk (JoS/SN). W radnicy města Grodka předstajichu zjawnosći spočatk měsaca archiwalije, kotrež bě Braniborski krajny hłowny archiw w Lubinje Grodkowskemu měšćanskemu archiwej wróćił. Tak su so historiske akty po wjace hač 30 lětach nawróćili. Móžno bě to dźakowano lońšemu dojednanju wo přewzaću aktow mjez fachowym wobłukom „nutřkowny serwis“ a Grodkowskej radnicu. Zo móhli historiski wobstatk aktow we wobydlerskim domje wotpowědnje składować, su na přikład rumnosće klimatizowali. Loni 10. oktobra bě transport z wjace hač 3 000 aktami z Lubina do Grodka dojěł.
Kaž druhe města steješe tež Grodk wot spočatka 1970tych lět pod wulkim ćišćom nastupajo rjadowane a zawěsćene składowanje historiskeho archiwoweho wobstatka. Hač do lěta 1972 ležachu dokumenty na hornjej łubi radnicy. Hač do junija 1982 składowachu je w starym fabrikskim twarjenju a po tym we wili něhdyšeho fabrikanta, kotraž pak bě wobydlena. Lěta 1986 wotzamknychu Grodkowčenjo zrěčenje z Podstupimskim statnym archiwom, štož bě zakład składowanja aktow w Lubinje.
Hoberska dźěra na awtodróze A20 njedaloko mecklenburgsko-předpomorskeho Tribsesa je dźeń a wjetša. Mjeztym je so wona wot spočatnje 40 na 95 metrow rozšěriła, wobchadne ministerstwo w Schwerinje zdźěli. Jězdnja bě so kónc septembra na wjacorych metrach sypnyła. Něšto tydźenjow pozdźišo dyrbjachu awtodróhu dospołnje zawrěć. Hłowna přičina je poch (Torf) pod awtodróhu, kotryz njeběchu drje při twarje dosć wobkedźbowali. W nalěću chcedźa twarske dźěła k wuporjedźenju zahajić.
Dypkownje w 11.11 hodź. je so dźensa we wjacorych městach póstniski čas zahajił. W Düsseldorfje wobsadźichu předrasćene žony radnicu. Tež w Kölnje a Mainzu so póstniske nory zhromadźichu. Přiwótřenych wěstotnych naprawow dla dyrbja karnewalowe kluby lětsa wjace pjenjez nałožić hač hewak.
Berlin (dpa/SN). Hladajo na najnowše přepytowanja w zwisku z dźěćimi a z nimi zwjazany přiběracy strach wochudnjenja swójbow žada sej Němski dźěćacy pomocny skutk rozsudne napřećiwne naprawy. Tak dyrbja skónčnje zakonske rjadowanje namakać, zo bychu eksistencny minimum swójbow njewotwisnje wot ličby dźěći zaručili, žada sej jednaćel pomocneho skutka Holger Hofmann. Bertelsmannowa załožba bě zwěsćiła, zo z kóždym dalšim dźěsćom riziko wochudnjenja swójby přiběra.
Trump přeje sej paradu
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je zakitowanskemu ministerstwu nadawk dał wojersku paradu planować, kaž jeho rěčnica zdźěli. Trump je wulki podpěraćel wójska a chcył tuž swjatočnosć organizować, při kotrejž móža Američenjo pokazać, kak jara sej tež woni wójsko waža. Orientować maja so planowarjo na paradźe, kajkuž kóžde lěto składnostnje francoskeho narodneho swjatka w Parisu přewjeduja. Tam bě Trump loni sam tajku paradu dožiwił.
Na nowe mzdy so dojednali
Waršawa (dpa/SN). Najebać mjezynarodne protesty je pólski prezident Andrzej Duda wčera dwělomny zakoń wo holocausće podpisał. Dokument chce pak nětko najprjedy wustawowemu sudnistwu k pruwowanju předpołožić, rjekny wón we Waršawje.
Zakón je hižo diplomatisku krizu z Israelom zawinił. Wšako předwidźi pjenježnu pokutu abo hač do tři lěta jastwa, hdyž něchtó „zjawnje a přećiwo faktam“ pólski lud abo stat na złóstnistwach němskich nacionalsocialistow za čas Druheje swětoweje wójny we wobsadźenej Pólskej sobu winuje.
Přećiwnicy kritizuja, zo je zakoń njedokładnje formulowany a dawa knježerstwu składnosć, dopokazanu sobuwinu Polakow na morjenju Židow prěć. Duda argumentuje, zo njeje Pólska we wójnje jako stat eksistowała a zo njemóžeše so tuž jako tajki na holocausće wobdźělić.
Strasbourg (dpa/SN). Zapadobalkanske staty, kaž Serbiska a Montenegro, móhli z wotpowědnymi reformami w kraju hač do lěta 2025 Europskej uniji přistupić. Mjenowanej krajej stej tuchwilu „hišće daloko wot toho zdalenej, wuměnjenja za to spjelnić“, rjekny prezident komisije EU wčera w Europskim parlamenće w Strasbourgu. Datum 2025 pak móhł jej pohnuć, so koncentrowanej na puć podać. Zo kraje zapadneho Balkana wuměnjenja za přistup k EU dawno hišće njespjelnjeja, wuchadźa ze strategijoweho dokumenta, kotryž su wčera w Strasbourgu oficialnje předstajili. W nim kritizuja awtorojo mjez druhim wubědźowanjanjekmane hospodarstwo, korupciju a njerozrisane mjezystatne konflikty.
K tak mjenowanym zapadobalkanskim krajam słušeja nimo Montenegra a Serbiskeje Albanska, Bosniska-Hercegowina, Kosowo a Makedonska. Při tym njejstej Bosniska-Hercegowina a Kosowo ani oficialnej, ale jenož potencielnej kandidataj. Montenegro a Serbiska matej najlěpše wuhlady na přistup k EU.