Mjeńšiny: Nowe wobličo w syći

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:

Berlin (SN/mb). Wot spočatka lěta ma mjeńšinowy sekretariat štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin Němskeje nowe wuhotowanje swojeje internetneje strony . Tam zhoniš nowostku: Předsydstwo mjeńšinoweje rady, kotrež ma kóžde lěto druha čłonska organizacija na starosći, je nětko zaso na Domowinu přešło. Z tym reprezentuje lětsa předsyda Domowiny, Dawid Statnik, třěšny cyłk danskeje mjeńšiny, Frizow, němskich Sintow a Romow a serbskeho ludu na runinje zwjazkoweje politiki.

Na lisćinje 21 organizacijow, kotrež su partner mjeńšinoweho sekretariata resp. ju podpěruja, steja ze stron serbskeho ludu Domowina w Budyšinje a Choćebuzu, Załožba za serbski lud, Serbski institut, Serbskej radźe Braniborska a Sakska a Serbske młodźinske towarstwo Pawk.

Mjeńšinowa rada sej žada, zajimy narodnych mjeńšin w přichodźe hišće bóle do politiskich wobzamknjenjow zapřijeć. Dotal „wjetšina zapósłancow zwjazkoweho sejma naležnosće mjeńšin njeznaje a při rozsudach njewobkedźbuje“, pisaja na internetnej stronje.

„Absurdnje, što so tu stawa“

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:

Erkelenz (dpa/SN). Kopředsydka Lěwicy Janine Wissler je w porynskej protestnej wsy Lützerath podpěru klimowym aktiwistam zwurazniła. Wona je jako parlamentariska wobkedźbowarka na městnje, zo by solidaritu z aktiwistami pokazała. Na ležownosći dóńdźe dźensa dopołdnja při pospyće policije, blokady rozpušćić, zdźěla k namocy.

Chcedźa dale kooperować

Brüssel (dpa/SN). Dźensa su prezidentka Europskeje komisije Ursula von der Leyen, prezident rady EU Charles Michel a generalny sekretar NATO Jens Stoltenberg deklaraciju podpisali, kotraž wu­směrja so mjez druhim na lěpšu kooperaciju škita kritiskeje infrastruktury, kaž na přikład zastaranju z energiju a wodu. Prěni raz tematizuja móžne wohroženja přez Chinu. Jako najwjetši wěstotny strach mjenuje so Ruska wójna přećiwo Ukrainje. Wozjewjenje natwarja na předchadźacej zhromadnej deklaraciji z 2016 a 2018.

Korona-skućićel pochłostany

Přiwuzni zranjenych demonstrantow protestowachu wčera před strowotniskim centrumom w peruskim měsće Juliaca. ­Mjeztym liča dwanaće smjertnych woporow, kotrež zemrěchu při zražkach demonstrantow a policije minjenu njedźelu. Ludźo protestuja za wotstup prezidentki Dina Boluart, kotraž tučasnje přechodnje knježi. Foto: pa/EPA/Stringer

Rozhłosowy přinošk njezwyšić

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:
Podstupim (dpa/SN). Skandal wo po­zdatne „wujowstwo“ pola sćelaka RBB ma z wida ministerskeho prezidenta Braniborskeje Dietmara Woidkeho (SPD) sćěhi za cyły zjawnoprawniski rozhłós. We wčerawšim interviewje z nowinu Märkische Allgemeine Zeitung wupraji so ministerski prezident za to, hornju mzdowu hranicu za intendantow zawjesć. Tohorunja je Woidke přećiwo tomu, rozhłosowy přinošk zwyšić. „Njebudźemy a njemóžemy w lěće 2024/2025 rozhłosowy přinošk powyšić“, wón wuzběhny. Woidke pokaza na to, zo je skandal wokoło bywšeje intendantki RBB Patricije Schlesinger wujewił, kak je so z pjenjezami wobchadźało. Woidke ma za móžne, zo móhła so přichodnje hinaša struktura zjawnoprawniskeho rozhłosa přesadźić.

Podłožki přepodali

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:
Neuruppin (dpa/SN). Klimowi aktiwisća skupiny „poslednja generacija“ su statnemu rěčnistwu Neuruppin wčera podłožki z podpismami podpěraćelow přepo­dali. Z tym reagowachu na přepytowanja justicy, kotraž přećiwo zeskupjenju podhlada wutworjenja kriminelneho zjednoćenstwa dla přećiwo nim postupuje. Prawdźepodobnje su aktiwisća připrawy wolijoweje rafinerije PCK w Schwedće atakowali. Podłožki dyrbi statne rěčnistwo nětko pruwować, kaž z tutoho rěkaše. Skupina aktiwistow zdźěli, zo je statnemu rěčnistwu peticiju přepodała, w kotrejž je so wjace hač 1 700 ludźi přisłušnosći „Poslednjeje generacije“ wu­znało. Braniborski zarjad nochcyše so k ličbje wuprajić.

Němska kritizuje wotprawjenja

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je raznje na wotprawjenje dalšeju demonstrantow w Iranje reagowało. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) namołwi režim w Teheranje wčera přez Twitter, žane smjertne wusudy wjace njewuwjesć. Wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) přeprosy sej znowa iranskeho pósłanca a připowědźi dalše sankcije EU. Wulkopósłancej měło so jasnje ­wujasnić, „zo brutalna represija, po­tłóčowanje a terorizowanje swójskeje ludnosće kaž tež najmłódšej wotprawjeni bjez sćěha njewostanu“, rjekny Baerbock w Berlinje. Zdobom wotpokaza kritiku, Němska a EU so dosć njezasadźa, dokelž njezastopnjujetej rewoluciske gardy jako teroristisku organizaciju. W Iranje běchu sobotu dalšeju demonstrantow wotprawili. Justica jimaj zamołwitosć za smjerć wěstotneho zastojnika wumjetowaše. Dźensa wozjewištej iranskej onlinenowinje „Hammihan“ und „Emtedad“, zo bu znata iranska politikarka Faeseh Haschemi dla pječa systemokritiskich wuprajenjow k pjeć lětam jastwa zasudźena.

Wočakuja hinaše wuznaće

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:

Habeck so znowa za kónc brunicowje energije w lěće 2030 wuprajił

Berlin/Drježdźany (SN/MiP). Na kóncu swojeho dwudnjowskeho słužbneho wopyta Norwegskeje je zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) minjeny pjatk w socialnych syćach bilancu swojich tamnišich nazhonjenjow wozjewił. W něhdźe šěsćmjeńšinskim wideju rěči Habeck wo dwójnym energijowym wužadanju, z kotrymž je němske knježerstwo konfrontowane. Nimo zawěsćenja zastaranja wuzběhnje wón konsekwentne pokročowanje z energijowym přewrótom do směra klima-neutralneje produkcije miliny. Wón praji w tutym zwisku najnowšu studiju citujo: „Energijowe zastaranje je tež najebać dočasne zakónčenje wudobywanja a zmilinjenja brunicy móžne. Tež ze stupacej e-mobilitu abo wulkim mnóstwom ćopłotnych klumpow bu­dźemy kmani, našu energijowu potrjebu zawěsćić.“ Hladajo na přetwar energijo­weje syće na zastaranje z wobnowjomnej energiju so hospodarski minister wospjet jasnje za dočasny termin kónca bruni­coweje energije w lěće 2030 wupraji.

To a tamne (10.01.23)

wutora, 10. januara 2023 spisane wot:

Dokelž je na nuzniku w lětadle kurił, bu pasažěr při njeplanowanym mjezypřizemjenju w Hannoveru z lětadła wjedźeny. 33lětny je po starće w Hamburgu namołwu přistajeneje ignorował a swoju cigaretu dokurił, zdźěli wčera zwjazkowa policija. Potajkim bu jemu k zahubje, zo bě lětanska towaršnosć rozsudźiła, w Hannoveru přizemić. Tam je mjenujcy lěta­dło techniskich problemow dla wupadnyło. Poprawom měli w Hannoverje pasažěrojo šmórnjeneho lěta přistupić, zo móhli dale do Turkowskeje lećeć. Tola pilot z Hamburga wuzamkny tež kurjaka.

Njewšědne městno je sej njeznaty w Hannoveru wupytał. Elektriski roler wisaše wčera něhdźe dźesać metrow ­wysoko na wuhenju kupnicy. Za wupožčowarja, Berlinske předewzaće Tier, je to pad wandalizma.

Mjez štyrjomi wočemi

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

Mnichow (B/SN). Kardinal Reinhard Marx je často njeboćičkeho bamža Benedikta XVI. w Romje wopytał, posledni raz w septembrje 2022. „Duchownje bě bamž hač do poslednjeho wokomika jara hibićiwy. Móžach z nim mjez štyrjomi wočemi wo wšěm rěčeć. Wón je mje k swojemu naslědnikej jako arcybiskop w Mnichowje a Freisingu sčinił“, kardinal Reinhard Marx wuswětla.

Zrěčenje njepodlěšili

Kijew (B/SN) Kijewski prózdnjeńcowy klóšter Pečerska Lawra słuša do swětoweho kulturneho herbstwa UNESCO a je srjedźišćo ukrainsko-orto­doksneje cyrkwje. Klóšter pak njesmě tamnišu katedralu a cyrkej z refektoriumom wot 31. decembra 2022 za Bože słužby wjace wužiwać. Ukrainske knježerstwo nje­je wotnajenske zrěčenje podlěšiło.

Taizéske zetkanje 2023/2024

Ljubljana (B/SN). Při­chodne zetkanje europskeje młodźiny wotměje so wot 28. decembra 2023 hač do 1. janu­ara 2024 w słowjenskej Ljubljanje. W srjedźišću minjeneho zetkanja w Rostocku stejachu spěwanje, modlitwy, meditacije, work­shopy a Bože mšě. Taizéske bratstwo přewjeduje tajke zetkanja wot lěta 1978.

Pruwuja wuměłske naćiski

Wothłosowanje trěbne

póndźela, 09. januara 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W debaće wo dalšich brónjach za Ukrainu je předsydka SPD Saskia Esken wothłosowanje z mjezynarodnymi partnerami wuzběhnyła. Dźe hłownje wo to, zo měli so tute dodawanja zhromadnje z mjezynarodnymi partnerami wotrěčeć, wona dźensa wuzběhny. „Dobre wothłosowanje skruća Ukrainje rjap“, Esken měni. Němska je zwólniła, 40 pancerow do Ukrainy dowjezć. Hižo měsacy bě knježerstwo wo tym diskutowało a so skónčnje za to rozsudźiło.

Wobrěča ćežišća lěta

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe předsydstwo Zelenych schadźuje so wot dźensnišeho w Berlinje na dwudnjowsku klawsuru. Gremij ze cyłkownje šěsć čłonami chce wo „ćežišćach a směrnicach“ strony za nowe lěto wuradźować. Nimo toho ­chcychu wo wólbach krajnych sejmow w Berlinje, Bremenje, Hessenskej a Bayerskej wuradźować. Temy klawsury su tohorunja hospodarska a industri­jowa politika, kaž tež njewotwisnosć ­w energijowej politice.

Loni wjele sadu žnjeli

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND