Zwada wo etat

wutora, 20. decembera 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Při generalnej debaće wo sakskim dwójnym etaće za lěće 2023 a 2024 stej so koalicija a opozicija wčera chětro wadźiłoj. Zastupjerjo CDU, Zelenych a SPD maja etat za dopokaz ­jednanjakmanosće knježerstwa. Tak njeńdźe jenož wo jednotliwe naprawy, ale wo wulki cyłk. „A to mamy wosebity ­nadawk w njewěstych časach. Etat měł swobodnemu statej wěstotu a stabilitu spožčić. Narokej wotpowědujemy“, měni šef frakcije SPD Dirk Panter.

Opoziciskej stronje AfD a Lěwica z kritiku njelutowaštej. Frakciski šef Lěwicy Rico Gebhardt měni, zo wolóženja pobrachuja. Žiwjenje dyrbi zapłaćomne być a stat měł so wo sprawnosć starać.

Zmylki pancera spěšnje wotstronić

wutora, 20. decembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za zakitowanje Christine Lambrecht (SPD) sej wot industrije žada, zo měli spěšnje njedostatki pancera „Puma“ rozrisać. Dóńdźe-li dale k zmylkam, njebudźe Zwjazkowa wobora jězdźidła hižo wužiwać. „Stajnje zaso dyrbi so pancer wuporjedźić. Trjebamy spušćomne rozrisanja abo rozsudy“, wujasni wona wčera wječor we wusyłanju sćelaka ZDF. „Na rozrisanje tydźenje nječakam, ale žadam sej spěšne reakcije.“

Kónc tydźenja bě so wozjewiło, zo běchu w běhu zwučowanja Zwjazkoweje wobory wšitke 18 wužiwanych pancerow wupadnyli. Předewšěm jedna so wo techniske zmylki. Wot předewzaćow Krauss-Maffei Wegmann (KMW) a Rheinmetall Landsysteme tzwr (RLS) wuwite a produkowane jězdźidło je mjeztym znate jako „pancer z njedostatkami“.

Ministerka rozłoži, zo je pancer w zašłych lětach a při wšelakich zwučo­wanjach poprawom wjele dobrych ­wuslědkow docpěł. „Runje tohodla je trěbne, z industriju wuradźować.“

Woidke nastupi

wutora, 20. decembera 2022 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) chce w přichodnych wólbach do krajneho sejma w lěće 2024 znowa jako kandidat nastupić. „Klětu budźemy wo tym přemyslować, z kotrym teamom wólbny bój zahajimy“, Woidke wčera nowinarjam w Podstupimje přeradźi. 61lětny je zastojnstwo knježerstwoweho šefa w lěće 2013 po Matthiasu Platzecku (SPD) přewzał.

Frakciski šef CDU Jan Redmann chce jako naslědnik Michaela Stübgena za krajneho předsydu swojeje strony kandidować. Po třoch lětach w funkciji Stübgen znowa nastupić nochce, ale chce nutřkowny minister a wicešef knježerstwa wostać.

To a tamne (20.12.22)

wutora, 20. decembera 2022 spisane wot:

Jězbna hodźina w Nižozemskej skónči so z přesćěhanjom a wulkej wěcnej škodu. Wina na tym pak njebě jězbna šulerka. 29lětny jězbny wučer chcyše so kontroli policije wuwinyć a je z awtom, w kotrymž šulerka sedźeše, ćeknył. Při tym zrazy do wjacorych awtow, při čimž so šulerka snadnje zrani. Policija na to tuka, zo bě muž alkohol abo drogi brał. Nětko su jemu zastojnicy jězbnu dowolnosć sćazali, tak zo jako jězbny wučer wjace dźěłać njemóže.

Póštowy zarjad Mikławša w posaarskim St. Nikolaus je hižo na 27 000 listow ­dźěći ze wšeho swěta wotmołwił. Ličba je trochu wyša hač bě to loni w samsnym času. Mjez listami bě wjele wot ukrainskich dźěći. Wjetšina dźěći sej lětsa přeje měr a běłe hody. Dalše přeća su strowota za swójbu, přećelow a wšitkich ludźi. Hišće hač do 24. decembra je wosebity póštowy zarjad wotewrjeny.

Bamž a nowe medije

póndźela, 19. decembera 2022 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Před dźesać lětami je tehdy 85lětny bamž Benedikt XVI. prěnju powěsć na Twitteru dał. Mjez­tym wobsteji za Vatikan twitterowy kanal we wjacorych rěčach. Něhdźe 53,1 milion abonentow wobdźěla so na dźewjeć rěčnych profilach bamža. Wot časa wójny w Ukrainje bamž tež w ruskej a ukrainskej rěči pisa.

Boža nóc doma

Mnichow (B/SN). Tradicionalnu ho­downu Božu mšu chce po dwulětnej pandemiji mjenje ludźi wopytać hač do toho, zwěsća studija uniwer­sity zwjazkoweje wobory w Mnichowje. Za nimale połojcu z tysac woprašanych su patoržicu za­nošowanje hodownych spěwow, wo­bradźenje a zhro­madna wječer doma wažniše.

Rektor rozžohnowany

Rom (B/SN). Hans-Peter Fischer bě dwanaće lět rektor němskeho pohrjebnišća Campo Santo Teutonico, do kotrehož słušeja cyrkej, duchowny a akademiski centrum kaž tež sydło romskeho insti­tuta Görres. Wot 8. lětstotka eksistuje po­hrje­b­nišćo znutřka vatikanskich murjow. W lěće 2021 je Němski zwjazkowy sejm 16 milionow eurow za renowěrowanje pohrjebnišća schwalił.

Cyrkej za zhromadnosć

Kónčne wuradźowanja zahajili

póndźela, 19. decembera 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je dźensa zakónčace wuradźowanja wo dwójnym etaće za lěće 2023 a 2024 za­hajił. Najprjedy mějachu so jednotliwe ressorty wobjednawać. Jutře popołdnju slěduje potom kónčne wothłosowanje. Z cyłkownym wobjimom něšto wjace hač 49 miliardow eurow je to dotal najwjetši etat swobodneho stata. Etat móže so z hesłami „wjace dźěłowych městnow a inwesticijow kaž tež žane zadołženje“ wopisać. Po měnjenju sakskeho financneho ministra Hartmuta Vorjohanna (CDU) etat zaruča, zo hodźa so mnohe předewzaća zwoprawdźić.

Wjeršk z kónčnym dojednanjom

Montreal (dpa/SN). Po něhdźe dwutydźenskich jednanjach su so wobdźělnicy swětoweho wjerška přirody w kanadiskim Montrealu dźensa na kónčne wozjewjenje dojednali. Tak je mjez druhim zaměr, znajmjeńša 30 procentow nakrajnych a mórskich přestrjenjow po cyłym swěće hač do lěta 2030 pod škit stajić. ­Nimo toho chcedźa wjace pjenjez za škit mnohotnosće družinow nałožić.

Warnuja hładkich dróhow dla

Dwójny etat wobzamknyli

póndźela, 19. decembera 2022 spisane wot:
Podstupim (dpa/SN). Braniborski krajny sejm je minjeny pjatk dwójny etat za přichodnej lěće wobzamknył. W nim je ­zdobom pomocny pakćik we wobjimje dweju miliardow eurow zakótwjeny. Etat wopřijima móžne kredity hač do dweju miliardow eurow za pomoc wobydlerjam, hospodarstwu a komunam, kotrež su w zwisku z energijowej krizu we wulkej nuzy. Pjenjezy zwjazkowy kraj tuchwilu nima a dyrbi tuž dołh brać. Za to bě braniborski krajny sejm hižo zańdźeny štwórtk nuzowe połoženje wuwołał, tak zo maja nětko přičinu za zadołženje. Etat za klětu wobjima wudawki nimale 16,7 miliardow eurow, za etat 2024 je nimale 16,4 miliardy eurow planowane.

Hodowna bajka

póndźela, 19. decembera 2022 spisane wot:
Drježdźany/Berlin (dpa/SN). Wulki dźěl před třomi lětami rubjenych juwelow a drohotnych debjenkow su so do Drježdźanskeho Zeleneho wjelba nawróćili. Specialne jednotki běchu wulki dźěl historiskich objektow w nocy wot pjatka na sobotu sćazali, tak zdźěli statne rěčnistwo. Wjele prašenjow pak zbywa wote­wrjenych, tak na přikład hdźe konkretnje su debjenki nadešli abo w kotrym stawje su. Po wuprajenjach kriminalneje poli­cije zwisuje wuspěch bjezposrědnje ze sonděrowanskimi rozmołwami ze šěsć skutka podhladnymi, kotřiž wot spo­čatka lěta před sudnistwom steja. Dalše ­detaile dotal pak mjenować nochcedźa. Šefina Statnych wuměłstwowych zběrkow Drježdźany (SKD) mjenuje nawrót juwelow „hodownu bajku“.

Dramatiske połoženje w chorownjach

póndźela, 19. decembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Napjate połoženje na dźěćacych stacijach w chorownjach a wulka ličba schorjenych sobudźěłaćerjow dale a bóle cyły strowotniski system poćežujetej. „Tuchwilu dožiwjamy, zo docpěja wšitke wobłuki strowotniskeho zastaranja swoje hranicy“, wuzběhny šef předsydstwa Němskeje towaršnosće za chorownje (DKG) Gerald Gaß dźensa w nowinje „Augsburger Allgemeine“. Situaciju na dźěćacych stacijach ma Gaß samo za „dramatisku“.

Tež zasydleni lěkarjo su swoje kapacity wučerpali. Nimo toho su tohorunja w praksach mnozy přistajeni schorjeli, čehoždla su domjacy lěkarjo přidatnje poćeženi. Tuchwilu schorja ludźi nimo korony tež na gripu. RS-wiry pak su při­čina za wjele chorych dźěći.

Nimale kóždy dźesaty sobudźěłaćer w chorownjach po cyłym Zwjazku je tuchwilu chory. Šef DKG dale wopisa, zo su so zdźěla dźěći do chorownjow dowjezli, dokelž w ambulantnym lěkowanju me­dikamenty pobrachuja. „Tole su nje­dźeržomne wobstejnosće“, Gerald Gaß podšmórny. Tak sej wón žada, zo dyrbja chorownje přichodnje wjetši wuznam we wobłuku ambulantneho zastaranja dóstać.

Swójske surowizny wužiwać

póndźela, 19. decembera 2022 spisane wot:

Sakska nochce hižo wot mjezynarodnych rjećazow wotwisna być

Drježdźany (dpa/SN). Sakska chce podkopki w swojim kraju rozšěrić, z kotrychž drohotne materialije za industriju wudobywaja. Na tute wašnje chce docpěć, zo je mjenje wot mjezynarodnych dodawanskich rjećazow wotwisna. Za to je sakski kabinet minjeny tydźeń nowu strategiju nastupajo surowizny wobzamknył. Dźe wo to, zo so žórła surowiznow tudy wotkryja. Tež wobłuk recyclinga surowiznow dyrbi so polěpšić. Dale politikarjo chcedźa, zo so surowizny kaž drjewo bóle ­wužiwaja. Wědomosć a hospodarstwo dyrbjałoj bóle kooperować. Próstwy a dowolnosće měli we přichodźe digitalnje zapodawać. Na tute wašnje chcedźa dotalnu strategiju surowiznow z lěta 2012 aktualizować.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND