Wopytowar připrawi naručne paski při wopomnišću za morjenych dźěći w texaskim Uvalde, hdźež bě amokowy třělc minjenu wutoru 19 dźěći zakładneje šule a dwě wučerce zatřělił. Wčera su tam prěni wopor pochowali, dźesaćlětnu holčku. Žarowanske swjatočnosće maja dwaj tydźenjej trać. Motiw 18lětneho skućićela je dale njeznaty. Foto: pa/AP/Eric Gay

USA sćelu Ukrainje rakety

srjeda, 01. junija 2022 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Knježerstwo USA sćele Ukrainje we wobłuku noweho ­wěstotneho paketa moderne rakety mjetace systemy k zakitowanju přećiwo ruskim nadpadnikam. Kaž w Běłym domje zdźělichu, je Ukraina přilubiła, zo z nastrojemi artilerijoweho systema ­HIMARS, kiž su w USA twarjene, žane objekty na ruskim teritoriju njenapadnje. System je wobstatk paketa 650 milionow eurow, kiž wopřija nimo toho municiju, radarowe systemy, tanki wotwobarace brónje, helikoptery, jězdźidła a narunanske dźěle. Rakety systema ­HIMARS móža hač do 90 kilometrow daloko lećeć. W hóstnym přinošku za nowinu New York Times prezident USA Joe Biden piše, zo měła nadpadnjena Ukraina składnosć dóstać, „wažne objekty na bitwišću w Ukrainje“ dokła­d­nišo trjechić. Zdobom wón potwjerdźi, zo nochce wójnu mjez NATO a Ruskej.

Ruska dobywa

srjeda, 01. junija 2022 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Ruscy wojacy su sej po ukrainskich informacijach město Sewjerodonjeck w dalokej měrje zdobyli. Nimo toho spytaja ruske jednotki, we wokolnych wsach a městach ukrainskich za­kitowarjow wutłóčić. Prawdźepodobnje maja operacije zaměr, organizowanemu cofnjenju ukrainskich jednotkow zadźěwać. Sewjerodonjeck ma wulki strategiski wuznam a je jedyn z hłownych zaměrow ruskeje inwazije. Pječa so ukrainscy wojacy dale zasakle zakituja. Tež njedaloko Slowjanska dale wojuja. Ukrainske jednotki su tam po swójskich informacijach wjacore ruske ofensiwy wotwobarali a wjele jězdźidłow zničili.

W sejmje sej mjezsobu wumjetowali

srjeda, 01. junija 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je so hladajo na wonkopolitiske zaměry nastupajo wójnu w Ukrainje znowa kedźbliwje wuprajił. Zaměr zwjazkoweho knježerstwa je, zo ruski prezident Wladimir Putin wot njeho zahajenu wójnu přećiwo Ukrainje „njedobudźe“, rjekny Scholz dźensa w generalnje debaće zwjazkoweho sejma . Předsyda frakcije CDU/CSU Friedrich Merz (CDU) bě Scholza kritizował, dokelž njeje konsekwentny. „Čehodla njeprajiće: Ukraina dyrbi tutu wójnu dobyć?“ Scholz Merzej na to wumjetowaše, zo je arogantne a njepřiměrjene, wo tym disku­tować, kak maja w Ukrainje rozsudźić. Zdobom zwjazkowy kancler připowědźi, zo chcyła Němska Ukrainje moderny ­system k wotwobaranju lětadłow, helikopterow a raketow přewostajić.

Frakciska předsydka AfD Alice Weidel zwjazkowemu knježerstwu wumjetowaše, zo dawkowe pjenjezy wobydlerjow po wšěm swěće broji: „klimowe miliardy za Indisku, brónjowe miliardy za Ukrainu“. Ludźo w Němskej z toho ničo nimaja.

Zwučenosće změnić

srjeda, 01. junija 2022 spisane wot:
Njewěm ani tak prawje, što sym wot swojeje dźensnišeje busoweje jězby rano na dźěło spektakularneho wočakował. Snano kopate połne busy, dokelž wšitcy z lisćikom za dźewjeć eurow wob měsac pojědu. Něhdźe něšto dyrbjało tola hinak być z tajkim poskitkom. Ale to sym so po wšěm zdaću jara mylił. Wšo bě kaž hewak tež. Snano budźe hižo swjatki trochu hinak, hdyž tón abo tamny swoje awto tola doma wostaji a kónctydźenski wulět sej z busom a ćahom organizuje. Njewěm tež, hač je tajkile poskitk prawa wotmołwa na tuchwilne krizowe połoženje. Přejara wupada tola za tym, zo stat zaso raz pod pažu přimnje a my móžemy tak někak žiwi być kaž do wójny w Ukrainje. Při tym dyrbjało tola jasne być, zo znajmjeńša dźěl swojich starych zwučenosćow wobchować móc njebudźemy a zo budźemy so na změny nastajić dyrbjeć. Sym přeswědčeny, zo nam subwencije bliskowobchada a tankowe rabaty tole dopóznać pomhać njebudu. Marian Wjeńka

Tež Romojo su ukrainscy staćenjo

srjeda, 01. junija 2022 spisane wot:

Połoženje wójny dla z Ukrainy ćěkanych přisłušnikow mjeńšiny Romow je hinaše hač te druhich ludźi, kotřiž su kraj ruskeje agresije dla wopušćili. To porokuje Přizjewjernja a informowanišćo anticiganizm (MIA) w Němskej.

Berlin/Lipsk (SN/at). „Romojo běchu hižo w domizniskim kraju a na ćěkancy diskriminaciji a wróćostajenju wusadźeni. W Němskej anticiganizm pokročuje“, rěka we wozjewjenju Přizjewjernje a informowanišća anticiganizm (MIA). MIA je wot zwjazkoweho ministerstwa nutřkowneho spěchowane ciwilnotowaršnostne monitoringowe zarjadnišćo za systematiske a jednotne zapodaće, dokumentaciju a wuhódnoćenje anticiganistiskich podawkow w Němskej.

To a tamne (01.06.22)

srjeda, 01. junija 2022 spisane wot:

Zwada wo słónčnik před muzejom daklow w Passauwje zbudźa dale wjele kedźbnosće. Porjadniski zarjad města bě muzejej zakazał, słónčnik ze stólcami a blidom před zachodom nastajić, dokelž pobrachuje za to wurjadna dowolnosć. Mjeztym so wopytowarjo, měšćanska rada a hosćencarjo z muzejom solidarizuja, kotryž přiwabja kóždolětnje wjele turistow. W najhóršim padźe chcyli mějićeljo muzeja do Regensburga přećahnyć.

Wulět swójby nilowych husycow po awtodróze je w Badensko-Württembergskej zasadźenje policije a nachwilne zawrjenje awtodróhi zawinował. Šoferojo běchu policiju wo husycach informowali, kotrež w měrje po dróze čampachu. Policisća na to awtodróhu A98 pola Eimeldingena ma štwórć hodźiny zawrěchu a husaceju staršeju z wosom młodźatami z awtodróhi přewodźachu.

CDU diskutuje chartu hódnotow

wutora, 31. meje 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po puću k nowemu zakładnemu programej je CDU naćisk „Charty zakładnych hódnotow“ předstajiła. Ju chcedźa nětko mjez čłonami strony diskutować. Zdobom ma charta „směrodajny krok“ za dźěło wjacorych fachowych komisijow być, předsyda strony Friedrich Merz wčera w Berlinje zdźěli. Předsydstwo CDU chce so 15. junija z programom zaběrać. Wobzamknyć ma jón zwjazkowy zjězd CDU w Hannoveru.

Debatuja wo etaće 2022

Berlinje (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa etatowy tydźeń zahajił. Na nim chcedźa etaty wšitkich ministerstwow wobjednać. Pjatk chcedźa etat Zwjazka za lěto 2022 doskónčnje schwalić. Jutře wočakuja při wuradźowanju wo etaće kanclerskeho zarjada tradicionalnu gene­ralnu debata wo politice knježerstwa. W prěnim połnym lěće knježerstwa chce amplowa koalicija SPD, Zelenych a FDP nimale 140 miliardow kreditow brać. Wudać chcedźa 496 miliardow eurow.

Přepytuja smjerć žurnalista

Wulki nawal knježeše wčera w Drježdźanach na tamnišej dźěłowej bursy za ukrainskich ćěkancow. Hnydom po wotewrjenju běchu stejišća něhdźe 40 předewzaćow woblěhowane. Na zarjadowanju města a dźěłoweje agentury poskićowachu dźěło we wulkich zawodach runje tak kaž w gastronomiji. W Drježdźanach bydli 8 500 ludźi z Ukrainy. Foto: dpa/Sebastian Kahnert

Wadźa so wo klimowy pjenjez

wutora, 31. meje 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). W debaće wo klimowym pjenjezu je předsydka SPD Saskia Esken namjet zwjazkoweho ministra za dźěło Hubertusa Heila (SPD) přećiwo kritice koaliciskeho partnera FDP zakitowała. Socialnje wuwaženy klimowy pjenjez je wobstatk koaliciskeho zrěčenja, rjekny Esken nowinarjam w Berlinje. Přiběracych płaćiznow energije dla měło so tute přilubjenje hišće lětsa přesadźić, sej wona žada. Přez postajenje dochodowych mjezow a ze staflowanjom móhło so garantować, zo wolóženja „tych docpěja, kotřiž je najnuznišo trjebaja“, Esken rjekny. W koaliciskim zrěčenju běchu so SPD, FDP a Zeleni na klimowy pjenjez jako „mechanizm socialneho wurunanja“ dojednali. Heil nětko namjetuje, ludźom z měsačnymi dochodami mjenje hač 4 000 eurow brutto jónu wob lěto statnu přiražku wupłaćić. Předsyda FDP Christian Lindner rjekny k tomu wčera wječor w sćelaku ZDF, zo ma namjet Heila za běrokratiski a za nowy „hornc přezrozdźělowanja“. Wón chcył ludźom z niskimi dochodami skerje z dawkowej reformu pomhać.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND