Putin: Jenički prawy rozsud
Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je na wulkej wojerskej paradźe w Moskwje nadpad na Ukrainu z rozšěrjenjom NATO na wuchod wopodstatnił. „Ruska je agresiju NATO prewentiwnje wotwobarała, to bě jenički prawy rozsud“, rjekny Putin dźensa na Čerwjenym naměsće na paradźe k 77. róčnicy dobyća Sowjetskeho zwjazka nad nacistiskej Němskej w Druhej swětowej wójnje. Wón zapadej wospjet wumjetowaše, zo je „neonacijow“ w Ukrainje wobrónił. Moskwa je stajnje zaso spytała, zrěčenje wo mjezynarodnym wěstotnym rozrisanju wotzamknyć, wón rjekny. NATO pak je argumenty Ruskeje ignorowała a započała, teritorij Ukrainy wojersce wužiwać.
W swojej narěči Putin před nowej swětowej wójnu warnowaše. Njeńdźe jenož wo to, čestne wopominanje zachować, ale wšitko za to činić, zo njeby so hrózba tajkeje wójny nihdy wospjetowała.
Z prawej temu
Melnyk: Mało konkretneho
Macron a Scholz wuradźujetaj
Berlin (dpa/SN). Francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona wočakuja dźensa wječor w Berlinje. Je to prěnja jězba Macrona do Berlina, po tym zo běchu jeho znowa za prezidenta wuzwolili. W zwjazkowej stolicy chce Macron ze zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) mjez druhim wo wójnje Ruskeje přećiwo Ukrainje a wo suwereniće Europy rěčeć. Při tym maja aspekty zakitowanja a zastaranja kontinenta z energiju w srjedźišću stać.
Scholz a Macron chcetaj pak tež mjezynarodne temy wobjednawać: połoženje w afriskim Sahelowym pasmje, poćahi k balkanskim krajam a styki Europskeje unije k Chinje. Na dnjowym porjedźe steja pak tež změna klimy, zawěsćenje zastaranja ludźi ze žiwidłami a dalše slědźenje w swětnišću.
Za Macrona je jězba do Berlina prěnja wizita we wukraju po znowawuzwolenju před tydźenjomaj a ma wažnosć němsko-francoskich poćahow potwjerdźić.
CDU na sewjeru jasnje dobyła
SSW z 5,7 procentami lisćinowych hłosow dotal najlěpši wuslědk docpěła
Kiel (dpa/SN/at). Wulki wuspěch za CDU, hórka poražka za SPD: Wólby krajneho sejma w Schleswigsko-Holsteinskej je CDU ministerskeho prezidenta Daniela Günthera z wulkim wotstawkom dobyła. SPD je na historiski niski staw pod 20 procentow spadnyła. Nimo toho je wona wotnětka za Zelenymi jenož hišće trěća najsylniša politiska móc w kraju. Po nachwilnym wuslědku ma CDU 43,4 procenty (2017: 32,0), Zeleni su sej 18,3 procenty wubědźili (12,9), FDP 6,4 (11,5). SPD je runje hišće 16,0 procentow nažnjała (27,3. AfD je ze 4,4 procentami (5,9) na pjećprocentowej mjezy zwrěšćiła a z krajneho sejma zlećała. Lěwica docpě z 1,7 procentami hišće špatniši wuslědk.
Južnoschleswigski wolerski zwjazk (SSW) je nimo CDU a Zelenych třeća dobyćerka wčerawšich wólbow. Po dotalnym rezultaće docpě wuběrnych 5,7 procentow (2017: 3,3). 5,5 procentow měješe w lěće 1950. 15 000 bywšich wolerjow SPD rozsudźi so wčera za stronu danskeje mjeńšiny.
Wobrot přiběra
Düsseldorf (dpa/SN). Wójny w Ukrainje dla liči brónidłowy koncern Rheinmetall lětsa z jasnje přiběracym wobchodnistwom. W prěnim kwartalu lěta pak njeje wobrot přiběrał. Dobytk zniži so minimalnje a wostanje z wobjimom něhdźe 1,3 miliardy eurow na lońšim niwowje, zawod minjeny pjatk wozjewi. Předewzaće je po swojich słowach profitabelnišo hospodariło. Operatiwny dobytk móžeše wone wo wosom milinow eurow na cyłkownje 92 milionow eurow zwyšić. Hladajo na netto-wuslědk su to tři miliony wjace, potajkim 61 milionow eurow.
Nimo toho dósta Rheinmetall wjace nadawkow. Pola sparty artilerije a municije je pjeć króć telko skazankow dóšło hač hewak. Předewšěm wobšěrny nadawk z Madźarskeje so tu wotbłyšćuje. Za cyłkowne lěto wočakuje předsyda nawodnistwa Rheinmetall Armin Papperger zwyšenje wobrota wo 15 do 20 procentow. Zakład wobličenjow pak je, zo Němska připowědźene inwesticije něhdźe 100 miliardow eurow zwoprawdźi.
To a tamne (09.05.22)
Paducha w swojim bydlenju lepiła je 51lětna žona w Regensburgu. Muž bě sej tam derje zarjadował. Bjezdomny bě so namócnje do bydlenja zadobył, policija zdźěli. Na to posłužowaše so wón na žiwidłach a wosta přez nóc tam. Jako so wobydlerka přichodny dźeń rano nawróći, wona 35lětneho wuhlada. Paduch so njespjećowaše, jako jeho policija zaja. Muž přińdźe do přepytowanskeje jatby.
Klawsurne podłožki ze šulskeho trezora „wuswobodźiła“ je wohnjowa wobora w sewjerorynsko-westfalskim Bocholće. Wjednistwo gymnazija Euroregio bě wobornikow wo njewšědnu pomoc prosyło, dokelž bě zamk trezora defektny, tak zo njehodźachu so durje safa wjace wotewrěć, w kotrymž klawsurne dokumenty ležachu. Wobornicy trezor wotewrěchu. Šulerjo móžachu klawsuru z hodźinskim zapozdźenjom tola hišće pisać.
Hdźež wuprajiwe citaty do wuměny pohnuwaja
Budyšin (SN/at). „Na dobre susodstwo“, z tymi słowami staj předsyda Domowiny Dawid Statnik a jednaćelka Judith Šołćina zapósłanči zwjazkoweho sejma a kopředsydce SPD Sakskeje Kathrin Michel wčera k wotewrjenju wobydlerskeho běrowa na Hošic hasy w Budyšinje gratulowałoj. Nimo socialdemokratow, mjez nimi bywši wjelelětny zapósłanc Thomas Jurk, běchu zastupjerjo dźěłarnistwow, Lěwicy a Zelenych přišli a swoje zbožopřeća wuprajili.
Kathrin Michel mjenowaše nowy wobydlerski běrow „zetkanišćo“, wšako chce wona jako mostytwarča mjez runinami Zwjazk, kraj a ludźimi na městnje posrědkować a tak k tomu dopomhać, „bruny ramik“ přewinyć, pod kotrymž region ćerpi. Za to ma angažowane mustwo po boku, kotrež je předstajiła. „Wy sće moja zepěra, bjez was njebych ničo była“, wažeše sej zapósłanča jich dotalne dźěło. Běrow nawjeduje Rüdiger Trenkler.
Dalšich ciwilistow wuchowali
Mariupol (dpa/SN). Po informacijach z Ukrainy móžachu dotal něhdźe 500 ciwilistow z wocloweje twornje Azowstal w Mariupolu ewakuěrować. Přichodne dny chcedźa dale koridory za ćěkanje organizować, zdźěli dźensa nawoda zarjada ukrainskeho prezidenta Andrij Jermak a dźakowaše so Zjednoćenym narodam UN za pomoc. Po słowach generalneho sekretara UN Antónia Gutteressa je w tworni nimo ukrainskich wojakow přeco hišće 200 ciwilistow.
Incidenca w Sakskej woteběra
Drježdźany (dpa/SN). Sydomdnjowska incidenca je w Sakskej minjene dny dale woteběrała. Roberta Kochowy institut (RKI) přizjewi dźensa rano 365,6 nowych infekcijow na 100 000 wobydlerjow po cyłej Sakskej, wčera běše tomu 382,9. Hladajo na hódnoćenje datow pak měli wobkedźbować, zo wšitke zwjazkowe kraje wšědnje nowe informacije njeposrědkuja a tohodla je přirunanje dnjowych hódnotow dźeń a ćešo. RKI mjeztym z toho wuchadźa, zo wjele padow hižo njepřizjewja.
Planuja telewizijnu narěč
