Ćišć na płaćizny wostanje wulki

srjeda, 06. apryla 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Płaćizny sada a zeleniny w kupnicach, wosebje w superwikach, wostanu dale wysoke a so přichodnje drje zwyša. Wikowarjo skoržachu wčera składnostnje zahajenja fachowych wikow Fruit Logistica w Berlinje na ekstremny ćišć na płaćizny. „Předewzaća njemóža zwyšenja płaćiznow wjace wotpopadnyć, ale dyrbja je kupcam dale dawać“­, rjekny jednaćel zwjazka wiko­warjow płodow Andreas Brügger powěsćerni dpa. Tworow je drje dosć w składach, problem je logistika – rozdźělowanje do wobchodow. Pobrachowace chłódźenske kontejnery transportne kóšty na morju ekstremnje zwyša. Runje tak raznje zwyšene płaćizny miliny a ćěriwa wikowanje poćežuja. Nimo toho pobrachuja šoferojo nakładnych awtow – problem, kotryž je so po nadpadźe Ruskeje na Ukrainu hišće přiwótřił. Wójny dla tež sezonowi dźěłaćerjo wjace njepřińdu. „Połoženje je woprawdźe ćežke“, Brügger rjekny. Raznje přiběracym kóštam wulkich přede­wzaćow steja často dołho­dobne zrěčenja z drobnym wikowanjom z krutymi płaćiznami napřećo. Tójšto małych přede­wzaćow je hižo zwrěšćiło.

To a tamne (06.04.22)

srjeda, 06. apryla 2022 spisane wot:

Ze zymskeho spara wotućili su tři mjedwjedźe Torgauskeho hrodu Hartenfels. Pěstowarske dźěći su je dźensa witali ­a smědźachu zhromadnje z hladarku tež za kulisy pohladać, prašenja stajeć a při picowanju mjedwjedźow z mjenom Bea, Benno a Jette přihladować. Dźerženje mjedwjedźow w Torgauwje ma dołhu tradiciju a saha hač do 15. lětstotka wróćo. Zwěrjata słušeja wokrjesej Sewjerna Sakska, hladarka je pola krajnoradneho zarjada přistajena.

Čakajo před fabriku plackow je muž w šwabskim Donauwörthće zasadźenje wohnjoweje wobory zawinował. 79lětny chcyše w zawodnym wobchodźe nakupować a bě so načakał. Tuž chcyše zaklinkać a na so skedźbnić. Město klinkačka pak stłóči muž na alarmowy knefl. Na to přijědźe 35 wohnjowych wobornikow a wohnjowy alarm zaso wotpinychu.

Wojacy do Bosniskeje

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa wobora měła so po woli wonkowneje ministerki Annaleny Baerbock (Zeleni) na wojerskej misiji EU w Bosnisko-Hercegowinje wobdźělić. Po tym ma do wólbow 2. oktobra kontingent němskeho wójska akciju „Eufor“ podpěrować, medije rozprawjeja. Eufor stara so wot lěta 2004 w Bosniskej wo přesa­dźenje Daytonskeho měroweho zrěčenja z lěta 1995 k skónčenju wójny. Wot 2012 njeje Němska wjace na Eufor wobdźělena. Na Balkanje hroža nowe napjatosće.

Mjenje njeskutkow

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa nutřkowna ministerka Nancy Faeser (SPD) měješe dźensa při předstajenju najnowšeje kriminalneje statistiki zwjeselacu powěsć: Ličba wot policije registrowanych chłostajomnych njeskutkow je lěta 2021 pjate lěto za sobu woteběrała. Koronapandemije dla mějachu sej paduši loni ćešo, wopory namakać. Přiběrała je porno tomu ličba njeskutkow w interneće. Tež wikowanje ze zwobraznjenjom splažneho znjewužiwanja dźěći je přiběrało.

Pytaja za smjertnymi třělcami

Jesse Jackson (2. wotprawa), sławny zastupnik hibanja wo prawa Afroameričanow w USA, je wčera ze dalšimi sobuwojowarjemi na balkonje motela w Memphis w staće Tennessee dr. Martina Luthera Kinga – nawodu hibanja – wopominał, kiž bu před 54 lěta­mi, 4. apryla 1968, na runje tutym městnje wot skazaneho mordarja zatřěleny. Foto: pa/AP/Patrick Lantrip

Wotpokazuja kritiku Melnyka

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je raznu kritiku ukrainskeho wulkopósłanca Andrija Melnyka přećiwo zwjazkowemu prezidentej Frankej-Walterej Steinmeierej wotpokazało. Zastupowacy knježerstwowy rěčnik Wolfgang Büchner rjekny wčera na wotpowědne naprašowanje, zo ma knježerstwo zrozumjenje za wuwzaćne połoženje, w kotrymž Ukraina w tutej grawoćiwej wójnje je. „Na zwjazkoweho prezidenta měrjacu so kritiku pak wotpokazujemy.“

Melnyk bě Steinmeierej w rozmołwje z nowinarjemi wumjetował, zo je Ruskej politisce bliski, na čimž tež wójna přećiwo Ukrainje ničo změniła njeje, wón rjekny. Němska ma dale přewjele swójskich zajimow, mjez druhim wotwisnosće wot płuna, wolija a wuhla dla. Na tym je Steinmeier sobu wina, wšako bě swój čas wonkowny minister a je „pawčinu kontaktow“ do Ruskeje natwarił, do kotrejež su nětko politikarjo ample splećeni.

Razne reakcije

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Bywši ruski prezident Dmitrij Medwjedew je razne reakcije na wupokazanje ruskich diplomatow ze zapadnych krajow připowědźił. „Budźe to symetriske a destruktiwne za bilateralne poćahi“, piše městopředsyda ruskeje wěstotneje rady w interneće. Wupokazanje diplomatow jako srědk ćišća je „bjezzmysłowe“ postupowanje, kotrež „ničo njewunjese“. Zwjazkowe knježerstwo bě do toho 40 ruskich diplomatow z Němskeje wupokazało, kotřiž dźěłaja po słowach nutřkowneje ministerki Nancy Faeser (SPD) za ruske tajne słužby. Tež Francoska chce ruskich diplomatow wupokazać.

Powětr jara zanjerodźeny

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:

Genf (dpa/SN). Nimale cyłe čłowjestwo je po informacijach swětoweje strowotniskeje organizacije WHO nuzowane, zanje­rodźeny powětr dychać. Něhdźe 99 pro­centow swětoweho wobydlerstwa dycha powětr, w kotrymž su hranične hódnoty za drobny proch a dusykowy dioksyd překro­čene, rěka w najnowšej rozprawje WHO. Model zepěra so na daty 6 000 měrjenskich stacijow w 117 krajach swěta kaž tež na daty, kiž su satelity znosyli.

Kóžde lěto po wšěm swěće wjace hač sydom milionow ludźi na sćěhi zanjerodźeneho powětra zemrěje, zdźěla wobswětowa medicinarka Maria Neira. Drobny proch móže so do płucow a kreje zadobyć, dychanje poćežować a problemy wutroby a wobtoka kreje zawinować. Dusykowy dioksyd nastawa wosebje w mo­torach awtow. Organizacija UNO bě hranične hódnoty za škódne maćizny w powětře loni čujomnje znižiła.

Předsyda WHO Tedros Ghebreyesus rěčeše wo „nuznej trěbnosći“, globalnu wotwisnosć wot fosilnych žórłow energije wo wjele spěšnišo znižić.

Zelenskyj: Dopokazy zběrać

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:

Ruska dale twjerdźi, zo njeje za masaker w ukrainskej Buči zamołwita

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolody­myr Zelenskyj chce złóstnistwa přećiwo ciwilistam w Buči a druhich ukrainskich městach nadrobnje přepy­tować dać. Za to dźěłaja zamołwići wusko z Europskej uniju a mjezynarodnym chłostanskim sudnistwom hromadźe, rjekny Zelenskyj minjenu nóc we widejowym poselstwje. Do toho bě wón wosobinsce w měsće Buča pobył a so wo surowych podawkach informować dał.

Ukrainske statne rěčnistwo ma mjeztym wjace hač 7 000 informacijow wo ruskich wójnskich złóstnistwach w kónčinje wokoło Kijewa. Najwjace woporow su w městačku Borodjanka namakali.

Prawo na racholenje?

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:
Kajki to rjany ritual: WHO wozjewja lěto wob lěto stupacu koncentraciju drobnoprocha (a dalšich wšo druhe hač strowoće tyjacych substancow) w powětře a warnuje před sćěhami toho za čłowjeka. W medijach jewja so potom rady drastiske přirunowanja, kotrež maja chutnosć pro­blema podšmórnyć. Tak zemrěje ryzy mate­matisce po cyłym swěće 13 ludźi špatneho powětra dla, a to minutu wob minutu. A byrnjež wupuć z tejle kalamity hižo dołho jasny był, stawa so přede­wšěm: mało. Wěmy, zo wšitko, štož dotal spalimy, zo móhli na přikład w ćopłej stwě sydać abo skrótka z awtom po całty jěć, situaciju runjewon njepolěpši. Dołhož je čista milina – abo ze słowami knjeza Lindnera „swobodniska energija“ – nebulozny cil na daloko zdalenym horiconće, njezbywa nam ničo druhe, hač wustorki w swójskej zamołwitosći redukować. Ewentualnje zdokonjamy to samo trochu lěpje hač „dobrowólny samozawjazk“ lubjace wulke koncerny. Bosćan Nawka

To a tamne (05.04.22)

wutora, 05. apryla 2022 spisane wot:

W bijeńcy skónčiła je so wosobinska rozmołwa šefa ze sobudźěłaćerjom na parkowanišću w sewjerorynsko-westfalskim Hagenje, doniž policija njepřijědźe. Mužej běštaj so tam zetkałoj, zo byštaj wo hišće njepłaćenych mzdach rěčałoj. Połoženje pak so spěšnje přiwótři, jako šef (40) swojeho sobudźěłaćerja (60) z baseballowym retlom nadběhowaše. Tón spyta so z kijom wobarać a ćisny cyhel na šefa. Policija móžeše jeju změrować.

Třoch wulkowikowarjow drogow je policija­ w Düsseldorfje zajała. Mužojo a dalši kumpanojo su podhladni, zo su w běhu jednoho lěta wjace hač dwě tonje drogow předawali a tak miliony eurow zasłužili. Tak su mjez měrcom 2020 a junijom 2021 z tonami marihuany, 50 kilogramami hašiša a 30 kilogramami ko­kaina wikowali. Policija móžeše jich zaklučowanu komunikaciju wuslědźić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND