„Idealny swět je zašoł“
Infrastrukturnu konferencu pod zaćišćom wójny přewjedli
Choćebuz (SN/dpa/BŠe). Prěnja infrastrukturna konferenca předwčerawšim w Choćebuskej Łužiskej hali steješe cyle pod zaćišćom wójny na Ukrainje. Poprawom chcychu přitomni, mjez druhim braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) a jeho sakski kolega Michael Kretschmer (CDU), ministerski prezident Saksko-Anhaltskeje Reiner Haseloff (CDU) a społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za wuchod Carsten Schneider (SPD) ze zastupjerjemi energijoweho a wodoweho hospodarstwa rěčeć. Nimo nadpada Ruskeje na Ukrainu dźěše na konferency tuž tež wo to, hač hodźi so datum k zakónčenju wudobywanja brunicy dodźeržeć. Po woli noweho zwjazkoweho knježerstwa ma termin w najlěpšim padźe hižo w lěće 2030 być. Dotal je Ruska płun, brunicu a wolij Němskej dodawała. Hač budźe tomu dale tak, njeje jasne. Po słowach Woidki pak je „idealny swět najpozdźišo z ruskim nadpadom zašoł“. Němska je hišće wot fosilnych energijowych maćiznow wotwisna.
Žadyn zwisk k wětrnikam
Aurich (dpa/SN). Wobhospodarjeć a dohladować tysacy milinowych wětrnikow je přetorhnjeneho zwiska k satelitam dla dale wobmjezowane. Pola wulkeho němskeho twarca wětrnikow Enercon je 5 800 připrawow w centralnej Europje potrjechenych, kaž předewzaće zdźěli. Tam z wotmachom dźěłaja, zo bychu njedostatk wotstronili. Wodźić wětrniki z cyłkownym wukonom jědnaće gigawattow je wot minjeneho štwórtka, 24. februara – to bě dźeń ruskeho nadpada na Ukrainu –, jenož hišće wo wobmjezowanej formje móžno. Wětrniki pak dźěłaja a dale milinu produkuja. Hač k rozrisanju problema su wone w awtomatiskim modusu a so samostatnje reguluja.
Politikar Zelenych Niklas Nienaß widźi zwisk mjez hawariju a nadpadom Ruskeje na Ukrainu. „Wina móhł nadpad ruskich hackerow na syć satelitow być, kotraž wětrniki wodźi.“ Defekt haći komunikaciski kanal serwisa wětrnikow. W padźe problema njemóža hawariju z centrale zrjadować, ale dyrbja mustwo k wětrnikej pósłać. Niklasej Nienaßej je to dopokaz, kak wotwisne moderne kraje mjeztym wot satelitow su.
Přiwótřenjetola překwapiło
Zo móže dźensa scyła hišće w Europje k wójnje dóńć, njemóžach sej předstajić. A tola je so stało. Smy w swěće žiwi, hdźež stajnje něhdźe něchtó z brónjemi na so měri, zo pak změjemy wojowanja raz tak blisko Němskeje? Wo wójnje drje ludźo mojeje staroby abo z generacije našich starši wědźa. Njejsmy pak po Druhej swětowej wójnje z wjace hač ze stawiznami našich dźědow a wowkow w tutym „měrliwym času“ konfrontowani byli. Přiwšěm so prašam, što je blisko a što nic?
Wójnske rozestajenja na Ukrainje su drje hižo wot lěta 2014 na wuchodźe kraja a na połkupje Krim znate. Tajke razne militariske přiwótřenje w minjenych dnjach mje tola překwapja. Hač do wokomika prěnich sirenow smy so na diplomatiski wupuć nadźijeli a zo bratr bratrej hłowu njewotrubnje, ale zo sebi na zakładźe zhromadnych stawiznow mjez sobu pomhaja.
Awtorojo swěta Rusku zasudźeja
Darmstadt (SN). Wjace hač 1 000 awtorkow a awtorow po cyłym swěće, mjez nimi lawreaća Nobeloweho myta a dalši mjezynarodnje znaći spisowaćeljo, solidarizuje so w zjawnym lisće zwjazka PEN International ze swojimi koleginami a kolegami na Ukrainje a žada sej hnydomny kónc krejpřeleća.
K podpisarkam a podpisarjam słušeja nimo njeličomnych čłonow němskeho centruma PEN spisowaćelki a spisowaćeljo Paul Auster, Swjatlana Aljaksandrawna Aleksijewič, Can Dündar, Siri Hustvedt, Margaret Atwood, Joyce Carol Oates, Orhan Pamuk, Maria Ressa, Salman Rushdie, Olga Tokarczuk kaž za němski prezidij PEN wiceprezident Ralf Nestmeyer. Jako serbsko-němski awtor a čłon PEN Němskeje je tež Benedikt Dyrlich w štyrjoch rěčach wozjewjeny list podpisał.
Zjawny list
To a tamne (03.03.22)
Přećeljo Trabanta, kultoweho awta z časa NDR, chcedźa zajutřišim, sobotu, w Quilowje pola předpomorskeho Anklama nowu sezonu zahajić. Tak chcedźa přez koronawirus chětro ćerpjace towarstwowe žiwjenje zaso porjadnje wožiwić, kaž rěčnik towarstwa Trabbi-Buggy-Club 93 zdźěli. Zahajenske zetkanja prěni měrcowski kónc tydźenja z fanami z Mecklenburgsko-Předpomorskeje, Braniborskeje a Berlina pěstuja wot lěta 1995.
Z trašawku na rjemjeslnika třělał bě pjany 29lětny muž w Berlinje a mjeztym w jastwje sedźi. 63lětny rjemjeslnik poćerpje trawma prasnjenja dla we wuchu, kotrež pak njetrjebachu lěkarsce zastarać. Po přestawce na dworje wróći so rjemjeslnik z kolegomaj do bydlenja a rjekny 29lětnemu, zo chcedźa dale dźěłać. Nadobo so tón z pistolu na njeho měrješe a wospjet třěli. Rjemjeslnicy ćeknychu a wołachu policiju, kotraž muža zaja.
Scholz wopory wopominał
Jerusalem (dpa/SN). Zwjazkow kancler Olaf Scholz (SPD) je dźensa na swojim nastupnym wopyće w Israelu šěsć milionow wot němskich nacionalsocialistow morjenych Židow wopominał. We wopomnišću Yad Vashem w Jerusalemje połoži wón wěnc w přitomnosći ministerskeho prezidenta Naftalija Bennetta. Scholz zwurazni, zo „běchu Němcy masowe morjenje Židow planowali a přewjedli. Tale rana twori zakład poćahow mjez Israelom a Němskej.“
Kritizuja nawrót Woelkija
Köln (dpa/SN). Hladajo na wočakowany nawrót Rainera Marije Woelkija do zastojnstwa arcybiskopa žada sej hibanje Maria 2.0 hłuboko sahace změny w katolskej cyrkwi. Woelki nawróći so „přećiwo kóždemu přeću“, praji rěčnica Maria Mesrian rozhłosownikam. Njeńdźe pak jenož wo wosobu Kölnskeho arcybiskopa, ale wo system, kiž njeznaje žanu kontrolu a kotryž swojowólnje jedna, Mesrian podšmórny. W zwisku z padami znjewužiwanja bě Vatikan Woelkija w septembru na pjeć měsacow wuwjazał.
Biden chce inflaciji znapřećiwić
Cyrkwje a duchowni ze Zhorjelca a pólskeho Zgorzeleca su wobydlerjow ...
Dalše wojowanja na Ukrainje
Baerbock: Tanki měr njepřiwjezu
New York (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je kraje swěta z naležnej narěču namołwjała, ruski wojerski nadpad na Ukrainu wótrje zasudźić. „Dźensa dyrbimy so wšitcy mjez měrom a wójnu, mjez sprawnosću a wolu sylnišeho, mjez jednanjom a ignorowanjom rozsudźić“, rjekny politikarka Zelenych wčera wječor na nuznje zwołanej hłownej zhromadźiznje UNO w New Yorku. Ruskemu wonkownemu ministrej Sergejej Lawrowej wona wumjetowaše, zo wliw Ruskeje jako stajny čłon Bjezstrašnostneje rady UNO znjewužiwa. „Waše tanki žanu wodu, žanu cyrobu za ćěšenki njepřiwjezu. Waše tanki měr njepřiwjezu, ale smjerć a zničenje.“
Baerbock bě za swoju narěč direktnje wot zetkanja wonkownych ministrow w Pólskej prěni króć jako ministerka do wuchodneje metropole USA lećała. Dźensa chcyše so wona zaso nawróćić.
Do swojeje narěče bě rjekła, zo ma za wažne, zo swětowe zhromadźenstwo nadpad na Ukrainu njeakceptuje. „Tu njemóže nichtó neutralny być.“
Schröderej sobudźěłaćerjo ćěkaja
Berlin (dpa/SN). Bywši zwjazkowy kancler Gerhard Schröder (SPD) zhubi po informacijach medijow swojeho wjelelětneho nawodu běrowa a awtora narěčow Albrechta Funka. Po wjace hač 20 lětach so Funk wot swojeho šefa wotwobroća, rozprawjatej powěsćowy portal The Pioneer a dźenik Hannoversche Allgemeine Zeitung. Tež třo dalši sobudźěłaćerjo politikarja SPD su swoje zastojnstwo złožili. Ze stron Schrödera a jeho běrowa spočatnje žane stejišća njepředležachu.
Z wotchadom štyrjoch sobudźěłaćerjow by běrow bywšeho kanclera wuludnjeny był. Pječa bě k diferencam mjez Funkom a Schröderom ruskeho nadpada na Ukrainu dla dóšło, kaž medije rozprawjeja. Tak je Funk Schröderej doporučił so spěšnje wot ruskeho prezidenta Wladimira Putina distancować a wšitke zastojnstwa w dohladowanskich gremijach ruskich předewzaćow złožić. Wo tajkich rozmyslowanjach Schrödera wšak njeje dotal ničo znate.
