Wčera před štyrjomi lětami dožiwich w Slepom historiski wokomik: konstituowanje prěnjeho tajnje a swobodnje woleneho zastupnistwa serbskeho ludu, kotremuž Serbski sejm rěkamy. Woleni Serbja ze wšěch regionow Łužicy a zwonka njeje so do noweho zastojnstwa zapokazachu a swoje prěnje rozsudy stworichu, mjez druhim k serbskosći, demokratiji a prawnostatnosći, sylnje formulowanym wot dr. Tomaša Wornarja, energijoweho fachowca ze sakskeje krajneje stolicy.

Mjeztym sejm, kiž so pomału na dalšu wólbnu dobu hotuje, zaměrnje dźěła. Přewažnje wěnuje so wón prawniskim zakładam za kulturnu a kubłansku awtonomiju kóždeho, kiž so jako Serbowka abo Serb wuznawa.

Tole mjez druhim rěka: Sejm zasadźuje so za wjace prawow při rjadowanju a spěchowanju našich dwurěčnych sydlišćow a rumow, zarjadnišćow a medijow; za płódnu mjezsobnosć we wobłuku ­europskich dojednanjow mjez rěčnymi a kulturnymi mjeńšinami a wjetšinami; za přećelski poměr z našimi němskimi a słowjanskimi susodami, za čož steji projekt Slavonic Europe.

Što zhonja šulerjo na „němskich“ zakła­dnych šulach w Budyšinje wo swojich přirodnych susodach, našim ludźe? Prašenje to, kotrež nowe njeje. Najebać to je so z nim dźěłowy kruh za serbske naležnosće Budyskeje měšćanskeje rady hnydom na dwěmaj posedźenjomaj zaběrał. Wuběrkownicy su mjez druhim rozjimali, zo tójšto na wučerkach resp. wučerjach zaleži, hač a kak woni serbsku tematiku do swojeje wučby zapřijimaja.

Rěč bě runje tak wo wuwučowanskim materialu za 3. a 4. lětnik, kotryž su w Rěčnym centrumje WITAJ w nadawku sakskeho kultusoweho ministerstwa zdźěłali. Wusłyšeć bě předwčerawšim na posedźenju dźěłoweho kruha kritika, zo wony material wot lěta 2020 nadawkarjej-ministerstwu předleži. Žana zelena swěca wottam pak njesignalizuje, zo su specifiske wobsahi wo Serbach wšitkim zakładnym šulam w Sakskej k dispoziciji.

Wšitko přez jedne kopyto bić, měrić z dwojej měru, zredukować wobsah na ryzy čorno-běłu dichotomiju a prjedy abo pozdźišo „dźakowano“ tak mjenowanemu whataboutismej poprawnu temu z wočow spušćić – wšo to charakterizuje towaršnostnu debatu. Nastork komisariskeho předsydy Dźěłoweho zjednoćenstwa zjawnoprawniskich rozhłosowych stacijow Zwjazkoweje republiki Němska (ARD) Toma Buhrowa, „za kulojtym blidom“ wo přichodźe radija a telewizije na zakładźe popłatka wobydlerjow rozmyslować, njeje w tym zwisku wuwzaće. Wuchadźišćo aktualneje diskusije běštej wumjetowani nepotizma a „mentality samoposłužowanja“ w šefowymaj etažomaj NDR a RBB, zjawnoprawny rozhłós pak bě a je prawidłownje z hrěšnym boranom najwšelakorišich rozestajenjow, za stajnym blidom w korčmje runje tak kaž w parlamentach. Raz rěka, zo je „statej přebliski“, raz je rozprawnistwo pak „njewuwažene“ pak „překritiske“, raz zdobom „přezwjeršny“ a „přenaročny“.

Z wójnu w Ukrainje a energijowej krizu je so tema lutowanje takrjec do našeho kolektiwneho wědomja zadomiła. Wšitcy dyrbimy nětko lutować, zo bychmy přez zymu přišli, hospodarstwo runje tak kaž komuny a kóždy jednotliwc. Zo so wo lutowanju energije telko w zjawnosći rěči, je bjezdwěla nowe. W přerěznej priwatnej domjacnosći z prajimy raz normalnymi dochodami je to skerje stary lac. Tu njetrjebaja ludźom powědać, kak dołho smědźa dušować, kak ćopła smě woda być a hač smědźa sej to scyła dowolić abo snano tola radšo lapku wužiwać, kaž to jedyn z našich politikarjow namjetowaše. Sym přeswědčeny, zo kóždy priwatnik doma hižo dawno za tym hlada, zo milinu a ćopłotu nihdźe njebroji, zo žanu swěcu bjez přičiny swěćić njeda a zo žanu stwu njetepi, kotraž runje trěbna njeje.