Pjećina žana maličkosć njeje
Mnóstwa wólbnych plakatow strony AfD dla je so młoda Serbowka stróžiła, kaž smy to wutoru w našim wječorniku čitali. Mnóstwo swětłomódrje zarysowanych teritorijow na karće wuslědkow po wólbach zwjazkoweho sejma minjenu njedźelu w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu podobnje skutkuje. W serbskim sydlenskim rumje su wolerki a wolerjo CDU jenož w gmejnach Chrósćicy, Pančicy-Kukow, Njebjelčicy, Worklecy, Ralbicy-Róžant a w měsće Kulowje po lisćinowych hłosach bóle dowěrili hač AfD.
Sonić ma dowolene być
Kajki to njewšědny, ale rjany són ... Předstajće sej, wšitcy łužiscy ratarjo plahuja wot přichodneho lěta rostliny a skót po europskich biosměrnicach a nic hižo konwencionelnje. Sakske knježerstwo je na europskej runinje docpěło, zo nimaja bioratarjo wjace běrokratiskich a hospodarskich wuměnjenjow spjelnić hač konwencionelnje skutkowacy. Tež kontrole biopředewzaćow so wobmjezuja, dokelž maja zarjadnicy hladajo na wosebite spěchowanje a jasne rjadowanja z boka EU za Saksku trěbnu dowěru. Přičina postupowanja je projekt „Łužiski kraj je bioraj“. Wosebje serbscy burja, kotřiž maja k swojej roli nadal wosebje hłuboki poměr, su ideju zrodźili. Projekt ma zakład być, zo stanje so cyła Němska z producentom ratarskich wudźěłkow po biologiskich měritkach, a to wot lěta 2030.
Mór abo cholera, što je wam lubšo?
Hišće něhdźe třećina wólbokmanych njewě, komu zapřichodnu njedźelu swojej hłosaj dać, rěkaše njedawno w politiskej talkshow němskeje telewizije. Mału pomoc so rozsudźić skića digitalne serwisy, kaž na přikład Wahl-O-Mat abo Wahl Swiper. Dokelž je na mjenowanymaj portalomaj wuběr tezow wobmjezowany, dokelž móžeš tam tež na kompleksne prašenja jenož pak z haj pak z ně wotmołwić resp. so takrjec hłosa wzdać, a dokelž złožuja so podaća jednotliwych stron na jich wólbne programy (na kotrež so mnozy politikarjo spěšnje wjace dopominać nochcedźa abo samo njemóža, ručež je wotum wotbyty), wobhladuja ludźo tajke poskitki často jako hrajku. A tomu tež tak je, wšako skutkuja wone trochu kaž zabawny kwis. Přiwšěm móža wólbnemu rozsudej polěkować, mjenujcy pokuknješ-li raz na to, što wšo strony na žadyn pad politisce zwoprawdźić nochcedźa. Tak je na přikład jara zajimawe zwěsćić, štó wo škiće přirody a wo naprawach přećiwo změnje klimy přewjele njedźerži – hdyž docyła.
Rozsud je lětsa wosebje ćežki
Sće so hižo rozsudźili, koho za dobre tři tydźenje, 26. septembra, na wólbach zwjazkoweho sejma woliće? Tuchwilu wšak so podawki a prognozy wólbne wuslědki nastupajo přemjetuja. Bě-li minjeny tydźeń hišće CDU na čole, je ju SPD mjeztym přesćahnyła. Wšědnje so tež konstelacije móžneho knježerstwa a tuž móžne koalicije měnjeja. Po najnowšim naprašowanju instituta Infratest dimap by SPD při wólbach 25 procentow hłosow dóstała, CDU/CSU 20 proc., Zeleni 16 proc., FDP 13 proc., AfD dwanaće a Lěwica šěsć procentow.
Stawiznisku wědu množić
Hłubšo ze stawiznami narodneje organizacije w Braniborskej so zaběrać namjetuje župan župy Delnja Łužica tamnišim Domowinskim skupinam a towarstwam. Přiležnosć je data, wšako bu před nimale 75 lětami, 8. septembra 1946 we Wjerbnje, dźensniši třěšny zwjazk w Delnjej Łužicy nowozałoženy.
Hač su to tónle specifiski delnjoserbski jubilej abo mjeztym sto lět wobstejace župy „Arnošt Smoler“ Budyšin, „Michał Hórnik“ Kamjenc a „Handrij Zejler“ Wojerecy – wobě róčnicy byštej sej zasłužiłoj, zo sej Domowinjenjo wuwiće wot jich spočatka hač do dźensnišeho wuwědomja. Přewšo powabne prašenje w tymle konteksće nimo toho je, čehodla 1921 we Wojerecach prěnjotnje sobu namjetowanu delnjołužisku župu „Hendrich Jordan“ ženje wutworili njejsu.
Prašenje dyrbi dowolene być
Na njedawnym serbskim kulturnym popołdnju we Wochožanskim parku błudźenkow sym so wjeselił, zo móžeš so po nim nětko tež ze serbskim awdijowym přewodnikom wodźić dać. Jako swójba smy sej hižo dorěčeli, zo chcemy sej tam w blišim času zhromadnje wulećeć. Tež za staršich ludźi, kiž hižo tak derje na nohomaj njejsu, je to rjany cil. Za nich dźě maja elektromobil. App za serbski přewodnik mam mjeztym na swojim smartphonje instalowanu, tak zo móžach sej rozłoženja k někotrym stacijam hižo serbsce naposkać. Wšitko funguje. Wšo w porjadku.
Dźensa Brüssel, jutře Weimar?
Rěč so wobstajnje měnja, telko měło mjeztym jasne być. Přičina toho su nimo nowych wunamakankow, produktow, smjerć komplikowanje sformulowanych politiskich projektow abo teje abo tamneje pandemije předewšěm změny w towaršnosći. Kaž bě na tym městnje hižo čitać, wotměwaja so tajke procesy hłownje na podwědomej runinje. To wšak njewoznamjenja, zo njehodźeli so přiwšěm wobwliwować. Nawopak, nowe wobroty, wurazy a wopřijeća su w stawiznach častodosć tomu słužili, negatiwne woznamy złahodnić – dopomńmy so na přikład na „antifašistiski škitny nasyp“ abo na „kolateralne škody“. „Změna klimy“ njeklinči cyle tak zlě kaž „klimowa katastrofa“, štož bě lobbyjowej skupinje Global Climate Coalition, zestajanej wot wjacorych mjezynarodnych energijowych wulkokoncernow, po lětdźesatki trajacym wotprěću sćoplenja zemje impuls, tele „porjeńšenje“ aktiwnje šěrić.
Wólby: Nadobo wšitko móžno
Wěsće hižo, komu chceće k lětušim wólbam Němskeho zwjazkoweho sejma 26. septembra swój hłós dać? Sym sej wěsty, zo je podźěl njerozsudźenych wolerjow tónkróć tak wulki kaž hišće nihdy do toho a zo je tuchwilu w našim kraju tak derje kaž wšitko móžno.
Jako bě SPD před měsacami daloko před druhimi stronami Olafa Scholza za kanclerskeho kandidata strony nominowała, so jemu mnozy sobuželniwje smějachu: Toho tak a tak nichtó njewoli, tuž njemóže žanu škodu načinić. Tónle wobraz pak je so mjeztym změnił, štož leži w prěnim rjedźe na słabosći kandidata CDU/CSU Armina Lascheta. Runje hišće 13 procentow wolerjow móže sej jeho jako noweho zwjazkoweho kanclera předstajić. Porno tomu je so Olaf Scholz w nahladnosći mjez wolerjemi na 21 procentow polěpšił. Tež kanclerska kandidatka Zelenych Annalena Baerbock žněje přeco hišće 18 procentow, kaž najnowše woprašowanje wolerjow zwěsća.
Kotry proch by ty trěć chcył?
Jutře přeprošuje Budyski Kamjentny dom na premjeru němsko-pólsko-serbskeho wuměłstwoweho projekta z młodostnymi, zhromadny projekt to z Ludowym nakładnistwom Domowina. Njeje to prěni raz, zo pyta sej sociokulturny centrum serbsku instituciju jako partnera. „Za nas je to w bikulturnym měsće a regionje (...) žiwa normalita“, je jednaćel Kamjentneho domu Torsten Wiegel před třomi lětami našemu wječornikej w interviewje rjekł. Minjenu wot europskeho kooperaciskeho programa Interreg Pólska-Sakska spěchowanu modowu-hudźbnu dźěłarničku su zhromadnje ze Serbskim muzejom a wustajeńcu „Sorbian Street Style“ přewjedli. Tónraz su sej zwěrili jako zakład projekta „Muzyka sceniczna – Sceniska hudźba“ serbskorěčnu knihu wuzwolić. Ze spartu literatura su tak dalšu wažnu mjezu překročili. Wšako płaći serbska rěč přeco hišće w tudyšej, wot němčiny dominowanej zjawnosći jako mylacy faktor. Ludźo dźiwnje na tebje hladaja, hdyž so serbsce z někim rozmołwješ, kaž sym hakle wčera w poprawom tež dwurěčnje wuhotowanym Budyskim wobchodźe dožiwiła.
Tam-a-sem slědy zawostajiło
Wužadace šulske lěto 2020/2021 je so dźensa skónčiło. To je šulerjam, wučerjam a předewšěm tež staršim zawěsće wulke wolóženje. Přestawku su sej wšitcy wjace hač zasłužili. Štó drje by loni w awgusće na to myslił, zo budu šule měsacy dołho koronawirusa dla zawrjene.
Loni 14. decembra poda so Němska do druheho kruteho lockdowna, a šulska wučba je so zaso doma wotměwała. Tak su so hodowne prózdniny hižo 18. decembra započeli a nic kaž předwidźane 23. decembra. Poprawom dyrbjachu šule 11. januara zaso wotewrjene być, z čehož pak ničo njebu. Zakónčace rjadownje smědźachu tydźeń po tym zaso do šule. Wot 15. februara běchu tež zakładne šule zaso přistupne, měsac pozdźišo tež wšitke zbywace kubłanišća na wuchodźe Sakskeje. Wot 23. apryla pak běchu zwjazkoweho nuzoweho borzdźidła wšitke šule w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu znowa zawrjene. Skónčnje wot 19. meje smědźachu so šulerjo krok po kroku zaso do nich nawróćeć.
