Zapřijeće „jadrowa kónčina“ ludźi we Wojerowskim regionje rudźi. Přetož klinči, jako by jich domizna – tworjaca ze Slepjanskej wokolinu geografiski centrum Łužicy – „nakromna“, njewažna serbska kónčina była. Wóndano na Serbskim wječorku Domowiny w Židźinom je něchtó prajił, zo jemu ničo bóle na čuwy njeńdźe hač dźělenje do jadra a kromy.

Lětsa bu serwisowy běrow za serbsku rěč we Wojerecach zarjadowany. A to njeje­­ jenož we Wojerowskej župje zwje­selacy praktiski přikład trěbneho spěchowanja žiweje serbšćiny respektiwnje jeje wožiwjenja w jednotliwych regionach a tak spočatk noweho zhladowanja na słowje jadro a kroma.

Tuchwilu je mi ćežko sej doma po swjatoku z mandźelskim hromadźe powěsće wobhladać. Njeje ani jenički dźeń, zo so klimowa politika jako tema njejewi, a mam sej přednošk naposkać: Němska – přirunojo z USA a Chinu – jenož mało wuhlikoweho dioksida do atmosfery pušća. My njejsmy ći lózyscy, ale ći tamni. Njewobchowamy swětowu klimu, hdyž energijowu a awtowu industriju na – po zdaću! – nješkódne maćizny přestajimy, ale najwjetši dźěl swěta nic. Z dieselowym awtom jězdźić njeje scyła tak zlě, hladaš-li na jědojte wotpadki tež při produkciji baterijow atd. Slěduje přeco wótra diskusija wo prawych ličbach a faktach.

Słyšu-li debaty wo klimje, je mi poněčim zatrach. Dotal běch sej wěsty, zo smy žiwi na kupje klepnjenych, hdźež so njepowalnje na to měrja, hač do lěta 2038 wšitke wuhlowe milinarnje zawrěć. Hdyž potom sami žanu milinarju wjace njezmějemy, budźemy energiju za wjele pjenjez we wukraju kupować, hdźež scyła na to njemysla milinarnje zawěrać. Nawopak! To drje budźe drohe, ale znajmjeńša nje­trjebamy póćmje sedźeć.

Klimowa změna je tuchwilu tema na klimowej konferency UNO w Madridźe. Na njej předstaji wuwićowa organizacija Germanwatch tak mjenowany klimowy rizikowy indeks. Tón mjenuje kraje, kotrež pod klimowej změnu wosebje ćerpja. Loni steješe Němska prěni raz na třećim městnje. Jenož w Japanskej a na Filipinach běchu wuskutki ekstremneho wjedra dla wjetše. Přiwšěm awtorojo indeksa na to skedźbnjeja, zo je wjele druhich krajow, kotrež maja so ze sćěhami změny bědźić, ale na lisćinje njesteja.

Woćoplenje zemje po cyłym swěće je wosebje na ličbje wichorow a fazow trajneje suchoty spóznajomne. Tomu wšak bě minjenej dwě lěće tež we Łužicy tak. Za zašłe dwaceći lět naličeja fachowcy něhdźe 12 000 wjedrowych ekstremow, kotrež su sej nimale poł miliona smjertnych woporow žadali a 3,5 bilionow do­larow škody zawinowali. Klimoweje krizy dla zdobom ličba pomocy potrěbnych přiběra. Tak trochuja fachowcy, zo 168 milinow ludźi – to je kóždy 45. čłowjek na swěće – pomoc trjeba. A połoženje drje so hišće dale přiwótři.