Statistika je jedna stronka

pjatk, 13. meje 2016 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Daty a fakty su to, štož statistikarjow zajimuje. W zwisku z naćiskom nowelěrowaneho sakskeho šulskeho zakonja tež daty a fakty njepomhaja, postupowanje ministerstwa za kultus (SMK) zrozumić. Te bě spočatk lěta zjawnosć namołwjało wo zakonju diskutować. Nimale tysac ludźi je so na dźewjeć tajkich diskusijnych kołach wobdźěliło, mjez druhim w Budyšinje. Tam su pomocnicy z agentury, kotruž bě SMK angažowało, ideje a namjety napisali. Ministerka Brunhild Kurth (CDU) bě napominała wužiwać nastajene kašćiki. Do nich móžachu ludźo swoje namjety k polěpšenju naćiska pisomnje podać, tež anonymnje. 430 tajkich je ministerstwo dóstało. Přidatna onlinowa konsultacija je 570 stejišćow wunjesła. Wjace hač tysac na kóncu zličichu, 660 z konkretnymi pokazkami. Šwarna to ličba. Hač do zańdźeneho tydźenja, jako druhi naćisk zakonja předpołožichu, je jón SMK w 40 dypkach změniło. Te pak su po wjetšinje jenož redakcionelneho razu, ministerka přizna. Njeběchu namjety domyslene dosć? Běchu wone snano přezastarske, předoprědkarske abo překritiske?

Rjadowanja to dowoleja

pjatk, 06. meje 2016 spisane wot:
Axel Arlt

Transparenca je kaznja towaršnosće, kotraž móže dowěru ludnosće do skutkowanja wosebje politiskich gremijow jara wobwliwować. To bywa ćim wočiwidniše, maš-li konkretne přirunowanje z druhim zwjazkowym krajom. Prašenje tuž rěka: zjawnje abo njezjawnje wuradźować? Přikład­ za to je zhromadne posedźenje sakskeje Rady za serbske naležnosće a braniborskeje Rady za naležnosće Serbow minjenu póndźelu w krajnym sejmje w Drježdźanach.

Chodojtypalenje a jěry přisłód

pjatk, 29. apryla 2016 spisane wot:
Marian Wjeńka

Chodojtypalenje chcyjo nochcyjo fascinuje. Hdyž jutře wječor zaso płomjenja k njebju sapaja, začuwa čłowjek wěstu móc stwórby, zo wšo nastawa a wšo zańdźe. Dźěći maja swoje wjeselo runje tak kaž dorosćeni a derje, zo mjeztym na mnohich městnach k tomu słódnu kapku a praženu kołbasku poskićeja.

Jěry přisłód pak nastawa, zo tu a tam chodojtypalenje znjewužiwaja, zo bychu swój stary čapor wotbyli (hlej 4. stronu). Zo raz něhdźe wobarbjenu desku na hromadźe wuhladaš, njeje hišće tón naj­wjetši problem, byrnjež tež ta dowolena njebyła. Hórje je, hdyž něchtó kaž w Lejnje prosće swoje zbytki wobnowjenja bydlenja na hromadu zmjeta, njestarajo so wo to, zo je styropor ryzy chemija. Cyłe wobarbjene dźěle balkona tam runje tak mało słušeja kaž dźěle křesłow, někajke folije a podobne wěcy. A cyle spodźiwne začuće maš, hdyž wuhladaš na Žuričanskej hromadźe dźěl wabjenskeje tafle, kotraž bě po wšěm zdaću raz při pomniku swjateju Cyrila a Metoda pola Stróžišća přičinjena.

Olympiada z perspektiwu

pjatk, 22. apryla 2016 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Wot lěta 1965 so serbscy šulerjo w serbšćinje wubědźuja, najprjedy we wobłuku swjedźenjow serbskeje rěče a kultury. 1967 wužiwachu za nje prěni króć zapřijeće olympiada serbskeje rěče. Tehdy, jako prěnju přewjedźechu, běše zapřijeće olympiada, dźensa bychmy prajili, inflacionarne. Mějachmy za čas NDR sportowu a matematisku olympiadu kaž tež rěčne, na přikład tu rušćiny. Serbscy šulerjo pak mějachu swoju centralnu olympiadu serbšćiny. Na to smy dźensa hišće hordźi. Přetož wobdźělenje na njej je, tež hdyž to wjetšina wěrić nochce, bjezdwěla žiwjenski puć někotryžkuli młodeho wobdźělnika wobwliwowało. Mnozy něhdyši serbscy olympionicy wukonjeja mjenujcy dźensa dźěło na dobro Serbow. Mjez nimi su kubłarjo a wučerjo. Dźěl z nich su dźensa hižo dźěd a wowka a kubłuja přichodne generacije za kóždolětnje so wotměwace wubědźowanje, lětsa hižo połstate. Mnozy dźensniši serbscy wučerjo su něhdy prěni króć na olympiadźe zjawnje swoje znajomosće w serbskej rěči dopokazali.

Jim je so hłowa „kuriła“

pjatk, 15. apryla 2016 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Zadźiwany być – štó to dźensa hišće móže? Swět je digitalny, spěšny a wšitko hiba so w rytmusu sekundow wozjewjacych so nowych powěsćow. A tola, tež dźensa móžeš so dźiwać, wšudźe a stajnje. Dyrbiš jenož prawje hladać a słuchać.

K swojim myslam stać

pjatk, 08. apryla 2016 spisane wot:
Axel Arlt

„Fotografojo maja mjeno“ rěka wurisanje fotowych žurnalistow pod třěchu Němskeho zwjazka žurnalistow, w kotrymž mějachu Serbske Nowiny loni nós cyle prědku. Fotowym žurnalistam je nimoměry wažne, zo čitar jich dokładne mjeno pod w nowinje wozjewjenym wobrazom wuhlada. Woni chcedźa z wuslědkami swojeho dźěła identifikowani być. Z prawom na tym wobstawaja.

Tule česćelakomosć mjez dopisowarjemi, kotřiž wobroćeja so we łoskoćiwych naležnosćach na našu redakciju, přeco zaso parujemy. Hdyž njeje na listowej wobalce wotpósłar napisany abo hdyž sej tón wuraznje wuproša, swoju anonymitu respektować, stej redaktorej ruce sputanej: Što měł wón pruwować a za wozjewjenje přihotować, hdyž ani njewě, hač je awtor zapodatych linkow woprawdźe žiwa wosoba. Abo koho měł so prašeć, nańdźe-li njejasnosće. A to njespokoja. W tajkich dopisach zakótwjene měnjenja bychu čitarja zawěsće pohnuli, wo tym abo tamnym nastupajo mały serbski swět abo nastupajo zhromadne žiwjenje Serbow a Němcow w našich komunach rozmyslować.

Problem tči w towaršnosći

pjatk, 01. apryla 2016 spisane wot:
Bianca Šeferowa

Połoženje ratarjow so dale a bóle přiwótřa. Płaćizny wudźěłkow na wikach su mjeztym tak niske, zo ratarske zawody hižo dlěje žadyn dobytk njenadźěłaja. Na tamnym boku su stajnej zjawnej kritice wustajeni. Burja měli swój skót lěpje hladać, přirodu škitać a k tomu hišće swětowym wikam wotpowědujo produkować. Ale dźe to docyła?

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND