Sylny pjećwosobowy team zmóžnja dobyće
Christian Stoppel z Horow pola Wojerec je wuchodoněmski mišter w awtocrossu Trabantow. W šěsć wubědźowanjach měrjachu starterjo mocy w Frohburgu, Ortrandźe, Rötha a w čěskim Šluknovje.
Napjatosć knježeše hač do kónca. „Mějach drje do poslednjeho běha 23 dypkow předskoka. Bych-li pak na přikład wjetši techniski problem měł a mój kontrahent by dobył, by wón na cyłkownym prěnim městnje stał a nic ja“, powěda Christian Stoppel z Horow pola Wojerec. Na lońšich wuchodoněmskich mišterstwach w awtocrossu Trabantow ze 600 kubiknymi centimetrami je wón po šěsć wubědźowanjach w Frohburgu, Ortrandźe, Rötha a w čěskim Šluknovje cyłkowne hódnoćenje dobył. Krótko do kónca wěsty techniski dźěl zapalneje připrawy njejapcy wupadny. Awto wosta stejo. „Poslednje metry so wone přez cilowu liniju jenož hišće kuleše. Wšitcy smy wodychnyli. Tak bě wjeselo nad dobyćom dwójce tak wulke“, měni nan Christiana, Dieter Stoppel.
„Šansa nawrótnikam“
Zaćišće wo lětnjej jězbje po Balkanje dwaceći lět po wójnje (5. dźěl a kónc)
Wotležany sewjerny kónc małeje republiki Čorneje Hory je dźensa dosć turistiski – Tara je woblubowany cil kajakowarjam z cyłeje Europy. My pak chcemy do Durmitora, hač do 2500 metrow wysokich wjelhorin za wudrjeńcu. W pućowanskej knize sym čitał, zo kónčina tak wupada, kaž by někajki błudny miliardar nadawk dał, wulkotny krajinowy park wutworić. Horiny, kotrež njejsu wjetše hač Wysoke Tatry w Słowakskej, skutkuja na tymle dalokim platowje woprawdźe někak surealne – kaž by je něchtó kumštnje na městno sadźił. Jeničke wjetše sydlišćo pod Durmitorom je Žabljak, dźensa zwjetša z hotelow a hosćencow wobstejaca wulka wjes na wysokosći 1500 metrow a wuchadźišćo wšěch šćežkow do horin. Za něšto eurow přenocujemy na kromje horin w prózdninskej chaće. Na bliskim stanowanišću słyšiš zwjetša słowo „naški“, nimo toho tež wjele čěskich a słowakskich.
Inscenacija „Crux abo Zbóžnik pod łožom“ z wida awtorki Hanki ...
Młodźinske dźiwadło Serbskeho gymnazija w NSLDź je štwórtk, 21. januara, swoju nowu inscenaciju „Crux abo Zbóžnik pod łožom“ předstajiło. Kruch z pjera młodeje awtorki Hanki Jenčec dožiwi tak swoju hornjoserbsku prapremjeru. Prěni raz pokazali běchu kriminalku w němskej wersiji hižo lěta 2010 w Hannoveru we wobłuku mytowanja wot tamnišeho Młodeho jewišća a Delnjosakskeje lotoweje załožby zarjadowaneho wubědźowanja za młodych pisacych „Hry za mjezotu“. Hanka Jenčec běše hru tehdy jako swój přinošk zapodała a z nim prěnje městno dobyła. Nětko móže sej skónčnje tež serbski publikum hru, kotraž nawjazuje na wonječesćenje swjatych křižow we Łužicy, wobhladać a so wospjet z brizantnej temu rozestajeć.
Na wšitko akribisce hlada
Na wopyće pola Ludmile Budarjoweje w idyliskim Hornim Hajnku
Słónco swěći do škleńčaneho předtwara. Z njeho hladaš na idyliski dwór a z drjewa twarjeny priwatny literarny muzej. W nim su rjadownje a dalši stajnje rady witani hosćo. „Tule najradšo z mandźelskim Benom sedźu a dźěłam“, powěda 66lětna Ludmila Budarjowa w swojim Hornjohajnkowskim domje. Koriguje runje nastawacu brošurku, kotraž ma jutře, 23. januara, na swjedźenskim zarjadowanju k 25lětnemu wobstaću Serbskeho šulskeho towarstwa ćišćana w Haslowskim hosćencu předležeć. W njej předsydka SŠT dźěło towarstwa analyzuje. Nimo teksta jewja so w dokumenće wšelake fakty a fota wo 25lětnym wuwiću pěstowarnjow w nošerstwje SŠT a wo šulstwje. Akribisce Ludmila Budarjowa na wšitko hlada, tež na dobru serbšćinu. „To nawuknych wot swojeho nana a wučerja Cyrila Nawki kaž tež wot dźěda Michała Nawki. Wonaj staj jara na rěčny niwow dźiwałoj.“
Cyrkwinski chór ze šulerjemi Serbskeho gymnazija koncertował
Staroznatemu tekstej kěrluša „Słyš, duša, powěsć njebjesku“, wot Michała Nawki znowa zeserbšćenemu a wot Michała Wałdy 1787 w Jězusowej winicy z nošnej melodiju podatemu, bě kantor Budyskeje Michałskeje cyrkwje a pozdźišo w Kamjencu skutkowacy Christfried Baumann, kiž je před 15 lětami zemrěł, naročnu sadźbu přidał. Chróšćanski cyrkwinski chór zaspěwa kompoziciju 3. januara na spočatku swojeho hodowneho koncerta, kotrehož tradiciju běše Handrij Wjenk zawjedł. 40 čłonow wopřijacy cyrkwinski spěwny cyłk ju ze swojej nětčišej dirigentku Bernadett Hencynej dale pěstuje. Wosadni a jich hosćo sej tajke sakralne koncerty chóra jara waža, wědźo, zo jim stajnje tež něšto noweho, znowa duchownje wozbožliweho a pozběhowaceho poskića. Tole zwurazni tež Měrćin Deleńk, kiž je lětsa prěni raz jako Chróšćanski farar tónle poprawny wjeršk poskitkow sakralneje hudźby w swojej nowej wosadźe dožiwił.
Podij za přitomnostne twórby
Rezimej lońšeje a pohlad na lětušu 43. Choćebusku hudźbnu nazymu
Loni wot oktobra do nowembra wotmě so w Delnjej Łužicy 42. Choćebuska hudźbna nazyma. Alfons Wićaz je so z intendantom Choćebuskeje hudźbneje nazymy, komponistom Berndom Weinreichom, rozmołwjał.
Kak hódnoćiće 42. Choćebusku hudźbnu nazymu?
B. Weinreich: Směmy jara spokojom być. Program na wosom koncertach wopřiješe jědnaće nowych twórbow, a dožiwili smy jara dobru rezonancu. Na tymle hudźbnym swjedźenju steja stajnje regionalni komponisća ze swojim tworjenjom w srjedźišću.
Što je wosebitosć tohole festiwala?
B. Weinreich: Po mojim wědźenju njeje druheho festiwala, na kotrymž maja serbscy a němscy hudźbutwórcy w jenakej měrje swój podij. Tak budźimy wězo tež zajim łužiskich lubowarjow hudźby, kotřiž chcedźa zhonić, što je na tym polu noweho nastało. Wutworiło je so w lětach krute koło přisłucharjow, kotřiž drje tudyše hudźbne žiwjenje znaja, chcedźa pak zdobom tworjenje regionalnych komponistow sćěhować.
Mólby Jana Hanskehow srjedźišću přehladki stali
Poslednja wustajeńca do přetwara Choćebuskeho Serbskeho muzeja
Jubilejna Hornjołužiska domjaca protyka zaso z mnohotnej serbskej ...
Hornjołužiska domjaca protyka je jara woblubowana a rady čitana, a to nětko hižo 25 lět. „Wosebitosć našeho knižneho kalendra drje je, zo njeje we wšěch lětach zajim čitarjow woteběrał.“ Takle piše nakładnik dr. Frank Stübner w předsłowje lětušeho jubilejneho wudaća. Prěni raz je němskorěčna Hornjołužiska domjaca protyka za lěto 1992 w nakładźe 8 000 eksemplarow hišće w LND wušła. Jeho tehdyši jednaćel so strachowaše, zo telko eksemplarow njewotbudźe a nochcyše tuž přihotowanu nowostku ćišćeć dać. Jeje lektor dr. Stübner pak skedźbni na skazane nawěški za dohromady 43 000 hriwnow. Pjenjezy bychu z přiražku zaso skazarjam anonsow wróćić dyrbili, njeby-li protyka wušła. Tomule argumentej je so nakładnik skónčnje kłonił. 1. apryla 1992 załoži dr. Stübner swójske nakładnistwo Lusatia. By-li wón tónle zajimawy spočatk wudawanja domjaceje protyki w lětušim kalendru wopisał, by jón hišće bóle wobohaćił.
Wo wliwach němčiny na gramatiku słowjanskich rěčow
Wozjewjene přinoški wědomostneje konferency
SWR – jednym je to žiwa ludowa „serbska wobchadna rěč“, druhim prosće serbska wopačna rěč, rozpadanki rěče do doskónčneho kolapsa. Wo wliwje němčiny na gramatiske struktury słowjanskich rěčow rozmyslować bě wobsah wědomostneje konferency Serbskeho instituta před štyrjomi lětami w Choćebuzu, wo kotrymž je „Lětopis“ hižo tehdy wobšěrnje rozprawjał. Loni je nětko kniha „Einflüsse des Deutschen auf die grammatische Struktur slawischer Sprachen“ (wudawaćelej: Sonja Wölkowa, Hauke Bartels) wušła. W njej su wšitcy tehdomniši referenća mjenowaneje konferency zastupjeni, kotřiž su swoje přinoški k wozjewjenju zapodali.
Směmy abo dyrbimy wšitcy wumrěć?
Sće w lětušej Serbskej protyce kriminalku Andreje Chěžcyneje čitali, w kotrejž so na kóncu wukopa, zo njebu žona w starowni zamordowana, ale zo sta so wšitko po jeje woli? Načasna to stawizna, hladamy-li na to, zo je zwjazkowy sejm loni w nowembru nowy zakoń wo pomocy k wumrěću schwalił. Po nětčišim rjadowanju njeje dowolene někomu při wumrěću pomhać, jeli so tale pomoc za pjenjezy a zas a zaso poskića. Powołanska pomoc k wumrěću je tuž runje tak zakazana kaž dźěławosć towarstwow po přikładźe šwicarskeje organizacije Dignitas.
