Nowa knižka Měrki Mětoweje „Lizka wjaza kózlika“ wušła

Za prěnju čitansku starobu je wudało Ludowe nakładnistwo Domowina knihu tučasnje najproduktiwnišeje spisowaćelki dźěćaceje a młodźinskeje literatury Měrki Mětoweje. Wěnowaše-li so wona z předchadźacej knihu „Komplot na ptačim kwasu“ (2014) problemam puber­terneje starobje, je nětko zaso młódši publikum­ na rjedźe.

„Lizka wjaza kózlika“ je literatura za zakładny schodźenk abo samo předšulsku starobu. Wobjednawa nic runjewon lochki wobswět małeje Lizki, kotraž je přiwšěm wjesoła a hibićiwa holčka, kaž sej to wot dźěsća přeješ. Nowostka wěnuje so temje, z kotrejž su tež najmjeńši dźeń a časćišo konfrontowani – „swoje zwučene městno w mjezyčłowjeskich poćahach spušćić a nowe namakać“, takle nakładnistwo wobsah 28stronskeje knihi w krutej wjazbje a z pisanymi ilustracijemi Cleo-Petry Kurze wopisuje.

Rozmołwa z tworjacym wuměłcom, z Łužicy pochadźacym Reinhardom Royjom

Reinhard Roy, syn serbskeho komponista Hinca Roja z Klětnoho, je w Němskej a we wukraju znaty moler, grafikar a rězbar. Wón bydli blisko Frankfurta nad Mohanom. Srjedź apryla je rodźeny Klětnjan w Berlinje prapremjeru sinfonije „Stalingrad“ swojeho nana dožiwił. Alfons Wićaz je so ze znatym wuměłcom rozmołwjał.

Kak sće sinfoniju nana přijimał, je Was wona jako tworjaceho wuměłca jimała?

R. Roy: Za mnje hraje tworjace wu­měłstwo wulku rólu, a wězo widźu je tež w zwisku k hudźbje. Tema, kotruž je sej mój nan wuzwolił, ma w tworjacym wuměłstwje najskerje poćah k realizmej. Ja wšak so w tymle wobłuku na cyle hinašich slědach pohibuju, tak zo směm rjec, zo njeje tule žanoho mjezsobneho wobwliwowanja. Prapremjera bě za mnje wjeršk nanoweho tworjenja. Před lětomaj běch na wopomnjenskej swjatočnosći we Wolgogradźe. Tam přepodach ruskemu komponistej a dirigentej Swjerowej partituru sinfonije „Stalingrad“.

Kniha k 100. narodninam fararja a prócowarja Herberta Nowaka

K 50. narodninam staj mi z rjanym listom tež serbski farar a awtor Herbert Nowak a jeho mandźelska wutrobnje gratulowałoj. Tam Nowak pisaše, zo staj Nowy Casnik a ja w tych 25 lětach wzajomnje přeco spěchowałoj jeho „snadne produkty“ za Pratyju a Nowy Casnik. Wosebje­ słowje „snadne produkty“ sej hnydom zaso wuwědomich, jako mějach w rukomaj jara tołsty manuskript za nowu delnjoserbsku knihu „Pisaŕ běch wót młodych lět – wšake z tśiběrtyl sto­lěća“, w kotrejž su ćišćane přinoški z pjera Herberta Nowaka.

Ale słowo „snadne“ so woprawdźe njehodźi, hladamy-li do noweje publikacije Ludoweho nakładnistwa Domowina. W njej je jenož mały dźěl wšitkich Nowakowych přinoškow z něhdźe 70 lět wozjewjeny. Na tamnej stronje wšak přitrjechi to słowo „snadne“ za cyłe žiwjenje zasłužbneho delnjoserbskeho fararja a prócowarja, kotrež běše přeco jara skromne. Takle mam jeho w dopomnjeću, wosebje z jeho prawidłownych wo­pytow w redakciji Noweho Casnika.

Wašnje dźensnišich wólbow mori demokratiju, měni belgiski historikar David Van Reybrouck. Na wupěranju Donalda Trumpa abo na brexiće so pokazuje, kak njekničomnosć, prózdnota abo tendenciozne medije demokratiju podrywaja. Najwjetši problem pak je, zo smě lud jenož mjez „haj“ a „ně“ wolić, zo čuje so desinformowany­ abo samo wobšudźeny. Wón zhubi dowěru, je njespokojny a móže politikarjam jenož srjedźny porst pokazać. Mnozy sej žadaja, zo dyrbjeli fachowcy wo komplikowanych prašenjach rozsudźeć. Ale to by nastajenje, zo elity činja, štož chcedźa, hišće zesylniło. Lěpje je, hdyž so demokratija dale wuwiwa. Hladajo na přikład­ na brexit namjetuje Van Reybrouck wólby z losowanjom. Tomu móhli tysac kmanych Britow wulosować, kotřiž maja chwile wo Europje rozmyslować. Woni dóstanu wšitke informacije, kotrež trjebaja, zo móža situaciju měrnje pruwować a wotpowědne namjety činić. Jich diskusija so dospołnje transparentnje wotměwa. Kandidaća, kotrychž njejsu wulosowali, smědźa přez medije sobu rěčeć a alternatiwy namjetować, wo kotrychž na kóncu lud wothłosuje.