Bórze z nowym serbskim poskitkom
Romantiski je wid, wobhladaš sej tysaclětny Budyšin z wysoka, wosebje sy-li na jednej z mnohich wěžow, kotrež wobličo města nad Sprjewju wučinjeja. Budyšan Bosćij Benada stara so wo to, zo móže sej cyły swět krasnosć idylki wotewrěć.
Z katamaranom na wodźe so kolebać
Při Złokomorowskim jězoru wabi kładźity hotel hosći k přebywanju
Złokomorowski jězor leži wosrjedź zajimaweje, dale wuwiwaceje so łužiskeje jězoriny. W lěće 1973 bu jězor oficialnje přepodaty, a wot toho časa je w nim dowolene so kupać. Tak su so tam ludźo hižo w NDRskim času rady wočerstwjeli. A jězor bě tež za tych, kotřiž chcychu so nazy kupać, přeco dobra adresa. Tež dźensa maja za to – we wjesnym dźělu Bukojna (Buchwalde) – wosebity přibrjóh. Z wódnej płoninu něhdźe 1 300 hektarow bě Złokomorowski jězor z něhdyšeje wuhloweje jamy Němješk (Niemtsch) nastał.
„Smój tola přeco jedyntoho tamneho w česći měłoj“
Delnjoserbski farar Herbert Nowak a w Budyšinje skutkowacy dr. Frido Mětšk staj spřećelenaj byłoj. Tónle do hornjoserbšćiny přenjeseny rědki dokument jeju poměr na wosebite wašnje wobswědča. Wšako bě Nowak tónle narodninski postrow jědnaće lět po smjerći wjelelětneho přećela spisał.
Luby přećelo Mětško!
Hač mje słyšiš abo moje smužki čitaš? Njewěm to, ale móžno wšak je. Wobaj smój so w lěće 1916 narodźiłoj; ja pak sym poł lěta starši. Bych Ći dźensa k 85. narodninam rady wosobinsce gratulował, ale po Božej woli sy hižo prjedy wotešoł. Naju prěni kontakt bě Twoja póstowa karta z wójnskeje jatby. Ja běch hižo dawno doma, ale Ty sy hišće čakał na „propusk“ domoj. Chowam sej hišće wonu kartu. Wona je mi někak swjata. Z njeje sym spóznał, zo změju w Tebi spušćomneho sobuwojowarja wo eksistencu serbskeho ludu. Ty njejsy žadyn karjerist, ale sy zwólniwy tež wopory na so brać, dźe-li wo přichod našeho droheho serbstwa.
Kulturne herbstwo zjawnje spřistupnił
K stotym posmjertnym narodninam wučerja, wědomostnika a archiwara dr. Frida Mětška
Čehodla dyrbi archiwar skutkować kaž wučer? – Tele prašenje mojeho profesora archiwnistwa w pruwowanskej rozmołwje do studija bě mje tehdom dospołnje zmotało. Chcych tola před polcami z hromadami stareje papjery stać a nic před šulerjemi. Bych-li w tym wokomiku žiwjenjoběh a skutkowanje dr. Frida Mětška (1916–1990) znała, bych wšak wuběrnje wotmołwić móhła. Mětšk bě runjewon přikładnje kajkosće wučerja, wědomostnika a archiwara do powołanskeho skutkowanja wjazał.
Historikar Mětšk: Serbski stawiznopis mjez nowospočatkom a zymnej ...
Lědma štó je w serbskim stawiznopisu tajku wulku stopu zawostajił kaž Frido Mětšk. Dźensnišej generaciji slědźerjow je jeho skutkowanje tuž we wjacorym nastupanju wulke wužadanje.
Sprěnja je to kwantitatiwna dimensija. Publikaciska lisćina Mětška wopřijima wjace hač tysac titlow, mjez nimi 20 knižnych wozjewjenjow kaž tež wjacore sta nastawkow a artiklow w serbskich, němskich ale tež mjezynarodnych, předewšěm wuchodosrjedźo- a wuchodoeuropskich zwjazkach a periodikach. Wot załoženja Lětopisa (1953) bě Mětšk redakciji sorabistiskeho fachoweho časopisa (rjad B; stawizny) přisłušał. A je lědma lětnika, w kotrymž jako awtor resp. přinošowar k zapiskej wobsaha mjenowany njeje. Na druhej stronje njeje so popularnowědomostneje formy bojał a wozjewješe nimo mnohich přinoškow w serbskich nowinach tež šulski material a beletristiku.
Po horach a dołach wokoło Budestec
Po kraju po puću
Po puću přez Hromadnik zawostajeja wjerškowe zornowcowe skały zaćišć w pućowarjach.Po Prěnjej swětowej wójnje je wosada Budestecy padnjenym wojakam stajiła wulki, swjatočnje skutkowacy pomnik ze serbskim napisom.Wokolina Budestec (Großpostwitz) je jara powabny cil za pěšipućowanje. Kaž přeco chcemy na našej turje wězo tež za serbskimi slědami pytać.
Jězba k wuchadźišću pućowančka je jednora. Wopušćimy Budyšin po B 96 do južneho směra, potajkim po Nowosólskej dróze. Po něhdźe sydom kilometrach dosćehnjemy Budestecy, hdźež blisko prěnjeho busoweho zastanišća parkujemy. Je to wupokazane parkowanišćo z praweho boka dalokodróhi.
Hromadźe dźeržeć a pryzle worać
Jako su so před šěsć lětami w Ralbicach, Koćinje, delnich Sulšecach a Rakecach nimale w samsnym času dwójniki narodźili, bě to w Serbach mała sensacija. Dwójce je sej Předźenak dwójniki, sydom hólcow a holčku, a jich staršich na kofej přeprosył. Zašły króć bě to w meji 2013, jako dwójniki w Ralbicach, Sulšecach a Worklecach do pěstowarnje chodźachu.
Dokelž pak su Christian a Frederic z Koćiny, Lena a Luis ze Sulšec, Cosimo a Caspar z Rakec kaž tež Ludwig a Richard z Ralbic mjeztym do šule zastupili, smy sej jich, ale tež jich staršich Carolu a Enrica Langec, Birgit a Jurja Suchec, Wiktoriju Brězanec a Chrystofa Bjarša, Marjanu a Stefana Dietrichec znowa do Pančic-Kukowa na bjesadu přeprosyli. Dźěći so na zetkanje wjeselachu, a wědźachu sej minjenu njedźelu popołdnju wjele powědać. Koćinske, Sulšečanske a Ralbičanske dwójniki wšak w Ralbicach hromadźe do šule chodźa. Rakečanskaj hólcaj drje we Worklecach wuknjetaj, staj pak k nim jara spěšnje zwisk namakałoj.
Swěrna dźěłaćerkaw zahrodce serbšćiny
Dr. Irena Šěrakowa je druha lawreatka Myta Zejlerja za serbsku rěč
Ze zrudobu wón na to mysli, rjekny farar Kamjenskeje ewangelsko-lutherskeje wosady Michael Gärtner na swjatočnym spožčenju Myta Zejlerja za serbsku rěč dźens tydźenja w Kamjenskim sakralnym muzeju, zo je lětstotki trajaca doba nimo, hdyž běchu ewangelscy Serbja na tutym městnje, w klóšterskej cyrkwi swj. Hany, w swojej rěči Bože słužby swjećili, so modlili a kěrluše spěwali. „Žiwjenje w Kamjencu je wot toho časa chudše“, wón praješe. Zaćišć tehdyšeje čiłosće dóstachu hosćo, kotřiž běchu so na česć lawreatki Zejlerjoweho myta 2016 dr. Ireny Šěrakoweje w bywšej serbskej cyrkwi zešli, jako mužojo skupiny Přezpólni mócnje spěwachu, serbsku dušu wjesele wuprudźejo. Zo njeje serbska rěč ani swjata ani muzealna, ale zo wona dźensa hišće lóštnemu, druhdy tež tróšku zrudnemu žiwjenju ludźi tyje, bě widźomne a słyšomne. A zo sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr.
Komorowski prózdninski dwór je idylka wosrjedź hornjołužiskeje ...
Dlěši čas bě dowolowa oaza wosrjedź hornjołužiskeje hole a hatow blisko Komorowa wopušćena, doniž njejstaj ju před třomi lětami Simankec mandźelskaj z Brěmjenja přewzałoj.
Bywša dowolowa oaza při puću mjez Komorowom a Kupoju je kaž mały paradiz wosrjedź přirody. Idealna městnosć to so wočerstwić. Tónle potencial staj tež Steffen a Sabine Simank spóznałoj. Rozsudźištaj so tuž, areal přewzać a wožiwić. Tež nowe mjeno měješe dóstać a rěka nětko prózdninski dwór.
W prědnim dźělu dwora steji hosćenc ze stanom, hdźež hodźa so najwšelakoriše zarjadowanja přewjesć. Tule su Simankecy tež hrajkanišćo zarjadowali. Bjezposrědnje pódla je wobhrodźeny areal za wowcy, kozy a nukle. „Komorowska Domowinska skupina je namaj pomhała tule zaso wšitko sporjadkować“, praji Sabine Simank. Tež starši jeju podpěrachu, starachu so wo zwěrjata a picowachu je.
W zadnim dźělu dwora steji w połkruhu dźewjeć drjewjanych dowolowych domčkow, hdźež móže stajnje pjeć wosobow přenocować Rady přebywaja tu mjeńše abo wjetše skupiny.
Serbsku stwu natwarili
Domowinska skupina Rowno zhladuje na 70 lět wobstaća
Hnydom po Druhej swětowej wójnje bě so překupc Pawoł Lejnik jako jedyn z prěnich aktiwnje wo to prócował, na wsach Slepjanskeje wosady Domowinske dźěło nastorčić. Dokument Serbskeho kulturneho archiwa wobswědča, zo bě ratar Hanzo Końcan w Rownom wot 21. nowembra 1945 wjesny dowěrnik Domowiny. Krótko po tym zličichu tam 60 Domowinjanow. Prěni skupinski předsyda bě tuž mjenowany Hanzo Końcan, městopředsyda Pawoł Stübner. Hanzo Nowak zastupowaše skupinu w Domowinskej župje Běła Woda.
Na čole cyłka, kotryž słuša k najaktiwnišim w swojej župje, njeběchu nimo spočatka 1960tych lět w minjenych sydom lětdźesatkach žane wulke personalne změny. To swědči wo wobstajnym skutkowanju. Wjacore lěta předsydowachu skupinje Maks Lejnik, wjesnjanosta Heinrich Pawlik, Wylem Wěrik a wučer Erich Nowak. Po jeho smjerći 1977 nawjedowaše jeho mandźelska, wučerka a do toho hižo nazhonita čłonka skupinskeho předsydstwa Lenka Nowakowa skupinu, doniž njeje lěta 1988 dźensniši předsyda Manfred Hermaš zastojnstwo nastupił.
