Rozmołwa z wědomostnikom dr. Oleksandrom Čertenkom

Što wěmy wo Ukrainje? Wo tamnišich identitach a rěčach, wo kulturje a literaturje? Cordula Ratajczakowa a Bosćan Nawka staj so z literarnym wědomostnikom dr. Oleksandrom Čertenkom rozmołwjałoj. W Kijewje rodźeny wukubłany germanist a anglist je na tamnišim Šewčenkowym Instituće za literaturu Narodneje akademije wědomosćow Ukrainy skutkował a so wot lěta 2015 w Berlinje wuchodoeuropskim studijam wěnował. Wot 2019 skutkuje jako wědomostny sobudźěłaćer na Instituće za slawistiku Justusa Liebigo­weje uniwersity w Gießenje.

Kak so Wam runje wjedźe?

Cuzy, kiž bě chwilku „z hosćom“ pola nas, powěda doma „swojim ludźom“ wo tym, štož je nazhonił a dožiwił. Etnografiski wid jako konstanta europskich duchownowědnych stawiznow, „wotwonka“ sobu přinjesene naratiwy, kotrež geografisce lědma zapřimliwemu kontinentej hakle předstawu wo nim samym zmóžnjeja. To „swójske“, štož so naposledk w špihelowanju a přez to „hinaše“ wutworja. To wšo su w kritiskej kulturnej teoriji často wopisane a reflektowane zwiski, kotrež pak přiwšěm dawno wěsty awtomatizm njewuskutkuja, ale so po wšěm zdaću stajnje znowa dožiwjeja a po njewobeńdźomnym analytiskim procesu wukristalizuja, kaž hodźi so to tuchwilu w Budyskim Serbskim muzeju we wobłuku wosebiteje fotoweje wustajeńcy „5x Němska po wšěm swěće“ wobkedźbować.

Rozmołwa z publicistku-filmowču Grit Lemke

Znajemy dr. Grit Lemke jako kuratorku sekcije „Heimat – domownja – domizna“ na Choćebuskim filmowym festiwalu wot 2014. W minjenym času je promowowana europska etnologowka po 26 lětach skutkowanja jako nawodnica filmoweho programa Lipšćanskeho Mjezynarodneho festiwala za dokumentarny a animaciski film (DOK Lipsk) ze wšelakorymi projektami na sebje skedźbniła. Tak bu jeje dokumentaciski film „Gundermann Revier“ (2019) za Grimmowe myto nominowany, a jeje loni w nakładnistwje Suhrkamp wušły dokumentaciski roman „Kinder von Hoy – Freiheit, Glück und Terror“ je wulki wothłós w medijach žnjał. Cordula Ratajczakowa je so z rodźenej Grodkowčanku, we Wojerecach wotrostłej a dźensa w Berlinje bydlacej 57lětnej rozmołwjała.

Mějach zaćišć, zo je so Waša produktiwita po DOKu Lipsk raznje stopnjowała. Bě to za Was tajki wuswobodźacy dyr?

Južnosłowjanska literatura je połna přikładow za powědanski žanr „Coming of age“. To rěka, zo powědaja wo adolescency, pózdnim wotrězku młodosće. W literarnych stawiznach bě cen­tralna tema tajkich naratiwow přewažnje wopisowanje wuwića młodostneho k idealnemu dorosćenemu staćanej, dźěłaćerjej a přikładnemu mandźelskemu. W přitomnosći je so fokus literatury, ale tež dalšich medijow, kaž na přikład telewiznych serijow abo filmow, rozšěrił. Hustodosć přisłušeja protagonisća a protagonistki k wjace hač jednej kulturje (pak migracije dla, abo dokelž přisłušeja mjeńšinam abo subkulturam), dyrbja ­so diskriminaciji na wšelakich polach spjećować a maja za sebje, ale tež w swojich swójbnych a towaršnostnych kruhach wujednać, što konkretnje w jich žiwjenju rěka stać so z dorosćenym abo dorosćenej.