Dobrowólnje njewoteńdu

srjeda, 30. oktobera 2019 spisane wot:

Iniciatiwa wojuje wo zachowanje sydlišćow po cyłej Němskej

Prožym (SN/BŠe). Čłonojo cyłoněmskeje iniciatiwy „Wšitke wsy wostanu“ zetkachu so minjeny kónc tydźenja w delnjołužiskim Prožymje. Tale wjes je rozšěrjenja brunicoweje jamy Wjelcej-juh dla tohorunja wohrožena. Wobydlerjo třoch němskich wuhlowych rewěrow – dweju na wuchodźe a jednoho na zapadźe – wuradźowachu dwaj dnjej wo zhromadnych žadanjach a akcijach.

Po cyłej Delnjej a Hornjej Łužicy rybarjo tele dny haty wułójeja. Tak bě tomu tež minjeny kónc tydźenja w Picnju (Peitz). Tam su tysacy wopytowarjow přichwatali a hatarjam přihladowali, kak z hoberskimi sakami karpy z hata ćahaja. Nimo toho skićachu tam młódšim a staršim hosćom pisany program, při kotrymž stejachu regionalne rybjace delikatesy, kurjene kaž čerstwe, z Picnja­ w srjedźišću. Foto: Michael Helbig

Projekt žněje tójšto připóznaća

wutora, 29. oktobera 2019 spisane wot:

Stróža (SN/JaW). Biosferowy rezerwat Hornjołužiska hola a haty poskića nětko jako nowosć hornjołužiski pječenski mak za domjacu potrjebu. To zdźěla zamołwita za medijowe dźěło rezerwata ze Stróže (Wartha) w Malešanskej gmejnje Christina Schmidt. „Hišće před něšto tydźenjemi su ze syčomłóćawu na modelowym polu ‚Dubina‘ pola Stróže pilnje nazymski mak žnjeli. Mjeztym za worjechami wonjace makowe symjo na to čaka, zo je w słódči­znach, w słódnym pječwje a w dalšich chłóšćenkach pře­dźěłuja“, Christina Schmidt rozłožuje.

W Pomorčanskej (Pommritz) wuspytanskej staciji Sakskeho krajneho zarjada za wobswět, ratarstwo a geologiju su nažnjate makowe symjo sušili. Po­zdźišo dowjezechu je do Rätzec młyna w Spytecach (Spittwitz), hdźež je rjedźa. „Tam su běłe, často pak tež šěre samo hač do módro-čorneho barbjene symješka zdobom dowuběrali.

Za digitalne ratarstwo

póndźela, 21. oktobera 2019 spisane wot:

Berlin/Drježdźany (SN). Třom sakskim zarjadnišćam je zwjazkowe ministerstwo za zežiwjenje a ratarstwo přepodało spěcho­wanske srědki dohromady 7,6 milionow eurow z projekta „Wjesne syće“. Wědomostnicy Techniskeje uniwersity Drježdźany slědźa zhromadnje ze Sakskim zarjadom za wobswět, ratarstwo a geologiju kaž tež z Fraunhoferskim insti­tutom za wobchadne a infrastrukturne systemy na digitalnych ratarskich naprawach. Wobdźělene na projekće Drježdźanskeje TU su institut za techniku přirodnych maćiznow a powěsćowu techniku kaž tež profesura za techniku agrarnych systemow a profesura załožby Vodafone mobilne powěsćowe systemy.

„Projekty přepytuja inteligentnu podpěru dźěłowych kročelow w ratarstwje a je dale wuwiwaja. Digitalizacija budźe nam pomhać transparentnišo, skotej přimě­rjenišo a w resursach eficientnje hospodarić, wysokohódnotne žiwidła trajnje produkować a dźěłowe procesy wolóžić. Inwesticije do digitalneho ratarstwa su zdobom inwesticije do wob­swětoškita“, podšmórny sakski ratarski minister Thomas Schmidt (CDU).

Originelne mysle do přichoda

póndźela, 21. oktobera 2019 spisane wot:

729 wobchodniskich idejow su jurorojo we wobłuku wubědźowanja Łužiskich załožerjow eksistency (LEX) wot lěta 2004 posudźowali. Nastało je z nich 334 firmow z wjace hač 1 100 dźěłowymi městnami. Za lětuše myto LEX nominowanych pjeć wobchodniskich idejow předstaji Łužiska hospodarska iniciatiwa (WiL) minjeny pjatk w Choćebuzu.

Choćebuz (AK/SN). Nominowane koncepty su z wobłukow industrija, digitalne, rjemjesło a gastronomija. Dohromady 28 wobchodniskich idejow bu zapodatych, mjez nimi je dźesać požadanjow wo wosebite myto „Najlěpši łužiski koncept za šulersku firmu“. Z 18 konceptow dorosćenych pochadźa 16 z Braniborskeje, jenož dwaj ze Sakskeje.

Brunicowym tradicijam w pólsko­sakskim namjeznym regionje bě konferenca wěnowana, wotměwaca so minjeny kónc tydźenja w Żarach. Akterojo na wo­­běmaj stronomaj Nysy chcedźa swoje aktiwity zwjazować, zo bychu dopom­njeće na hórnistwo w Mužakowskim zahorku (Muskauer Faltenbogen) zachowali.

Żary (JoS/SN). Wuwiće po přistupje Pólskeje k Europskej uniji w lěće 2004 je prócowanjam tych tyło, kotřiž čestnohamtsce tójšto časa nałožuja, zo njeby so na stawizny bywšeje wuhloweje industrije w regionje zabyło. Wšako wupřestrěwa so Mužakowski zahork dźensa po třoch teri­torijach w Braniborskej, Sakskej a Pólskej.

Regionalne stawizny

pjatk, 18. oktobera 2019 spisane wot:

Słyšimy-li wo wudobywanju brunicy, myslimy hnydom na wulke jamy we Łužicy, kotrež su so minjene lětdźesatki po serbskej zemi žrali. Wězo, Hórnikečanski jězor słuša k tomu, a někomužkuli je hišće znate, zo je tež Olba pola Zubornički powostanka brunicoweho hórnistwa. Hewak pak zdawa so to być maćizna hobbyjowych stawiznarjow. Zo pak móže to zajimawy kapitl regionalneje industrijneje histo­rije być, je njedawne zetkanje w pólskich Żarach potwjerdźiło. Što wěmy na přikład wo „nuzowych jamach gmejnow“, z kotrychž móžachu sej wjesnjenjo tepidło w krutej zymje wobstarać? Što běše nimale 40 metrow hłuboki šacht Krušwičanskeje jamy „Friedrich“ porno dźensnišim wokoło sto metrow hłubokim jamam? Tehdy su prěnju łužisku brunicowu worštu wudobywali, dźensa je to druha.

Regionej Mužakowskeho zahorka wěnowana konferenca w Żarach pokaza, zo po­mjezna rěka Nysa tele slědźenja njewobmjezuje. Axel Arlt

Žnjowa akcija z pozadkom

srjeda, 16. oktobera 2019 spisane wot:

Łužiske jabłuka ze Skanec pola Malešec su zakład za financielnu pomoc studentam po cyłej Němskej

Jadriwe a wótrosłódke słodźi łužiske na­li­kowe jabłuko. Wot srjedź 18. lět­stot­ka je w Hornjej Łužicy znajemy. „Druži­na je typiska łužiska“, měni farar a zahrodnik Christoph Schuster, kiž wobho­spo­darja jabłukowu bróžnju w Ska­necach (Cannewitz) pola Budyšina. Ze studentami He­lenu, Ju­lianom a Jonasom žněješe wón tele dny 700 kilogramow družiny. Płody předźěła sakska manufaktura w Kor­zymju (Kirschau) na palenc. Ně­hdźe 150 blešow w hódnoće 4 500 eurow to lětsa budu. Christoph Schuster chce hotowy wudźěłk ewan­gelskemu studentskemu zjednoćenstwu w sewjernorynskim Villigstće pola Schwerte přewostajić, hdźež je předwidźane palenc klětu na swjatkownym zetka­nju pře­da­wać. Wu­nošk chcedźa potom direktnje za nowe stipendije za wulce wobdarjenych po cy­łej Němskej nałožować.

Sprjewja čeće po starym promjenju

wutora, 15. oktobera 2019 spisane wot:
Nalěwo wotbočować rěka wot kónca tydźenja zaso za Sprjewju nimale poł kilo­metra za Połpicu (Halbendorf/Spree) do směra na Nowu Wjes (Neudorf). We wobłuku renaturěrowanja rěki mjez Lemišowom (Lömischau) a Nowej Wsu nad Sprjewju je bager Nadeborec předewzaća za wodo­twar z Krušwicy (Krauschwitz) poslednju barjeru mjez dotalnym rěčnišćom a wurjedźenym starym­ promjenjom wotstronił. Te bě w 1930tych lětach nastało, jako łužisku rěku mjez mjenowanymaj wsomaj zruna­chu. Nětko je Sprjewja wo nimale 900 metrow dlěša a po hižo njetrjebanym rěčnišću přichodnje wulku wodu wotwjedu. Foto: SN/Hanka Šěnec

Wubědźowanje zahajene

póndźela, 14. oktobera 2019 spisane wot:

Domoródni, ale tež ludźo ze zdalenišich kónčin so rady wo najwoblubowanišich hosćencach­ regiona wobhonjeja. Hižo někotre lěta wotměwa so nětko wubědźowanje, kotrež ma na prašenje wotmołwić.

Budyšin (SN/BŠe). Mjeztym šesty raz pyta­ja w Hornjej Łužicy za najwoblu­bowanišim hosćencom. Hišće hač do 23. oktobra móža so zajimcy přizjewić, kotřiž chcedźa so wo titul požadać. Wot spočatka nowembra hač do januara smědźa ludźo potom na wupołoženych cedlkach abo online pod www.lieblingslokal.de wothłosować. Kaž organizatorojo zdźěleja, rozrjaduja lokale do wotpowědnych kategorijow: Ryzy hosćency, kofejownje, bary a lodarnje móža so wšitke wobdźělić. Nimo złoteho pokala kiwa předewšěm wabjenje w najwšelakorišich medijach. Hač su to w interneće, nowinach abo brošurkach, wšudźe budźe najlěpšich dwanaće hosćencow zastupjene, přilubja agentura 1 ze Spitzkunnersdorfa, kotraž wubědźowanje koordinuje.

Serbska debata

nowostki LND