30 wobrazow Marka Bruka (nalěwo) su přichodne tři měsacy w ...
Čitajće w nowym rozhledźe (24.11.17)
Pokročujo z temu ze zašłeho Rozhlada piše Hartmut Leipner wo prócowanjach delnjoserbskich wěriwych wot wosomdźesatych lět, serbsku rěč zaso do cyrkwinskeho žiwjenja zapřijeć. Rysuje, kak počachu wěriwi serbske a dwurěčne kemše w Delnjej Łužicy organizować – dźensa wuhotuja wob lěto něhdźe dźesać –, duchownu literaturu wudawać a kak prócuja so ze spěchowanskim towarstwom wo financnu podpěru za serbske dušepastyrske dźěło. Zo zbywa wjele dźěła, pokazuje fakt, zo je biblija 1868 prěni raz w cyłku wušła. To bě zdobom najnowše cyłkowne wudaće delnjoserbskeje biblije. Njeznajeće-li mjena němskich fararjow Reinhardta Richtera, Klausa Lischewskeho a Rolfa Wischnatha, móžeće w decemberskim Rozhledźe čitać, na kotre wašnje su woni ze serbskim cyrkwinskim žiwjenjom zwjazani.
Dźiwadło pyta dobrowólnych
Budyšin (SN/JaW). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin pyta za serbsku inscenaciju „Paradiz w dobrej stwě“ dobrowólnych, wot 16lětnych młodostnych hač k hibićiwym wuměnkarjam. Předstajić měli woni skupinu turistow, dźiwadło zdźěla. Štóž chcył so tuž rady raz na wulkim jewišću NSLDź wuspytać, njech přińdźe póndźelu, 4. decembra, w 19 hodź. na probowe jewišćo we hłownym twarjenju NSLDź na Seminarskej 12 na casting za inscenaciju.
Hra jedna wo burskej swójbje, kotraž runja dalšim z ratarstwa hižo njemóže žiwa być. Wostanje jej tuž jenički wupuć: turizm. Pućowacym, kotřiž maja burske žiwjenje za paradiz, skići wona za porjadny fenk dohlad do swojeje dobreje stwy. Premjera ma klětu 17. februara na wulkim jewišću NSLDź być.
W swójskej naležnosći
Estišćina a šule za čas reformacije
Johann Fischer a Bengt Gottfried Forselius wulki wliw wukonjałoj
Po historikarju Geraldu Straussu móžemy reformaciju jako wulki kubłanski projekt wobhladować. We wobłuku reformacije mějachu so jednori ludźo, kotřiž njeběchu do toho nihdy přistup k literaturje měli, a samo wšelake małe narody, kotrež njemějachu spisownu rěč abo maćernorěčnu literaturu, na polu pisanja a čitanja kubłać. Reformacija docpě Livland hižo w 1520tych lětach a rozpřestrěwaše so najprjedy w městach, hdźež němska elita dominowaše. W druhej połojcy 16. lětstotka ćerpješe Livland pod njeličomnymi wójnami, tak zo so srjedźowěkowske staty tejele doby zničichu. Lěta 1561 podaštej so Tallin (Reval) a sewjerna Estiska protestantiskej Šwedskej, zo byštej před nadběhami Rusow škitanej byłoj. Livland, kotremuž tež južna Estiska přisłušeše, bu wot Pólskeje zdobyty a dožiwi katolsku kontrareformaciju. Protestantizm so tam hakle po 1625 zakorjeni, jako sej Šwedska region zdoby. 1645 přeńdźe dotal danska baltiska kupa Ösel na Šwedsku.
Jónkrótny zwukowy podawk dožiwić był
Budyšin (CS/SN). Budyska Marje-Marćina cyrkej bě nimale hač na poslednje městno wobsadźena, jako předstajichu tam wčera na pokutnym dnju gospelowy oratorij „Our father in heaven“.
Cyrkwinski hudźbny direktor Michael Vetter, kiž měješe hudźbny nawod na starosći, na spočatku rjekny, zo běchu sinfonisku twórbu hižo před lětom wuspěšnje předstajili. Tehdy dyrbjachu zajimcow samo zaso domoj pósłać. Tak móža zajimcy oratorij lětsa hnydom dwójce dožiwić, a to hišće raz sobotu, 25. nowembra, na symsnym městnje. Kaž Vetter podšmórny, hodźi so twórba Ralfa Grösslera perfektnje k pokutnemu dnjej. Wšako je jeje wosebitosć, so stej pokuta a modlitwa wobsahowje w cyłym kruchu prezentnej. Na přikładźe modlaceho so oratorij pokazuje, zo drje njezbožo njemóžemy přeco wobeńć. „Mamy pak móc modlitwy w formje Wótčenaša, zo bychmy so k Bohu wołali, a mamy jeho připrajenje, zo nas wusłyši.“ Sinfoniska rapsodija „Our father in heaven“ 1958 rodźeneho Ralfa Grösslera dožiwi swoju prapremjeru w nowembrje 2009 w Bayerskej.
Pod hesłom „Rjemjesło w Braniborskej“ pokazaja wot jutřišeho ...
SMiLE: pomoc z USA
Wšudźe jewja so prašenja wo tym, hač stej projekt Witaj a koncept 2plus wuspěšnej. Mnozy starši, jednotliwcy a wučerjo wo tym diskutuja, na kotrym zakładźe pak? Kóždy ma druhe tezy, hač něšto funguje abo nic. Maja maćernorěčne dźěći dosć móžnosćow, swoju rěč nawuknyć a nałožować? Kotry wliw wukonja na to přiběracy němski wobswět?
Žana serbska institucija so tuchwilu wědomostnje z tematiku njerozestaja. Ale mamy pomoc – z USA. SMiLE rěka tam projekt, kotryž zaběra so sociolinguistisce z pospytami, wožiwić rěč. Mjez šěsć europskimi mjeńšinowymi rěčemi stej do njeho zapřijatej hornjo- a delnjoserbšćina. Zo je k tomu dóšło, mamy so dr. Nicole Dołowy-Rybińskej z pólskeje akademije wědomosćow dźakować. A dalši jeje projekt zaběra so ze šulerjemi Budyskeho Serbskeho gymnazija. Za połdra lěta wěmy wjac. Milenka Rječcyna
Publikum pěsnje sobu spěwał
Delnjoserbski chór Łužyca rjad nazymskich koncertow zakónčił
Pančicy-Kukow (aha/SN). Nimale hač na poslednje městno bě žurla Pančičanskeje Stareje hospody wot 60 přewšo zahorjenych hosći pjelnjena. Z dźesać nazymskich koncertow, kotrež Załožba za serbski lud organizuje, je so wutoru wječor lětuši cyklus zakónčił. Wuhotowało bě jón sydom serbskich lajskich kulturnych ćělesow.
Wo dobry zazběh lětušeho rjada tradicionalnych koncertow bě so chór Łužyca we Worcynje postarał; a dobre zakónčenje tež nětko 17 čłonow chóra z Delnjeje Łužicy w Pančicach ze swojimi tři- a štyrihłósnje zanjesenymi sadźbami zaručiło. Moderatorce programa Milena Stockowa a Diana Šejcowa-Riegerojc podaštej připosłucharjam zajimawe informacije. Pod nawodom Lubiny Žurec-Pukačoweje z wuměłskej dokonjanosću přednjesene spěwy woni zahoriće z mócnym přikleskom přiwzachu. Znate pěsnje kaž „Slězy našog pjac“, „Muchoradła a paleńc“, „Ja som towzynt dobry kjarlik“ a dalše wopytowarjo sobu spěwachu.
Mjezynarodna konferenca so zahaji
Budyšin (SN). Dźensa wječor zahaji so na swjedźenskej žurli Budyskeho Serbskeho muzeja třidnjowska mjezynarodna konferenca „Reformacija a etniskosć – Serbja, Letojo a Estojo w 16. a 17. lětstotku“. Čłon sakskeho kulturneho senata a bywši Budyski wyši měšćanosta Christian Schramm chce tam wobdźělnikow witać. We wječornym přednošku porěči dr. Stefan Donecker wo „Etniskosći we wuwučowanym diskursu zažneho nowočasa“.
Pjatk a sobotu pokročuja ze zarjadowanjom Serbskeho instituta a Baltiskeje historiskeje komisije we wosadnym domje Ewangelsko-lutherskeje wosady swjateho Pětra. Awtor hornjeho přinoška „Estišćina a šule za čas reformacije“ PhD Aivar Põldvee přednošuje sobotu.
Ze serbskeje strony su w programje připowědźene referaty dr. Madleny Malinkec, dr. des. Friedricha Pollacka, dr. Lubiny Malinkoweje, superintendenta Jana Malinka a dr. Susanny Hozyneje. Dalši přednošowarjo budu z Rigi, Tallinna, Oxforda, Wiena, Drježdźan, Hannovera, Marburga, Paderborna a Žitawy.
