Čitajće w nowym rozhledźe (26.01.18)
W februarskim Rozhledźe čaka tójšto zajimawych přinoškow na was. Zo bych was trochu wćipnych sčiniła, podam wam po zwučenym wašnju mały přehlad wo jeho temach:
Tydźenja su dobyćerjow Literarneho wubědźowanja LND a Załožby za serbski lud mytowali. Jedyn z pjeć jurorow, kotřiž přinoški posudźowachu, bě Pětr Thiemann. Wón pisa w zawodnym přinošku najnowšeho wudaća wo literarnym dorosće. Wjeselić móžeće so na mytowanej twórbje młodeju awtorow.
Literaturje wěnuje so tež naš interview. Diana Hickec je so Benedikta Dyrlicha za pozadkami antologije „Brücken im Zugwind“ prašała, kiž je lěta 2016 jako wudaće časopisa Bawülon wušła a kotraž wobsahuje teksty serbskich spisowaćel(k)ow a z nimi zwjazanych awtor(k)ow.
Z třećim dźělom zakónčimy přinošk Měrka Šołty wo Smolerjowym wudaću „Pěsničkow“. Nadrobnje wobswětla wón zestawu, rěč a žórła publikacije a skedźbnja tež na zasłužbu, kotruž mějachu druzy na jeje nastaću, předewšěm Leopold Haupt jako sekretar Hornjołužiskeje towaršnosće wědomosćow w Zhorjelcu.
Tójšto kedźbnosće sej wužadał
Chětro rozdźělne stejišća tudyšich ludźi Georgej Baselitzej napřećo
Wčera je znaty moler a grafikar Hans-Georg Kern – dźensa mjenuje so Georg Baselitz – 80. narodniny swjećił. Podawk to, na kotryž su na mnohich městnach swěta zhladowali, mjez druhim tež w ródnej wsy Baselitza Němskich Pazlicach. Zhromadnje ze stawizniskim towarstwom zorganizowa bywši decernent a krajny rada starowokrjesa Kamjenc, młódši bratr Georga Baselitza Günter Kern, minjenu njedźelu jónkrótnu wustajeńcu w Němskopazličanskej bywšej šuli, hdźež běchu Kernecy něhdy bydlili. Georg Kern je so tam 1938 narodźił.
Nowa Hornjołužiska domjaca protyka za lěto jubilejow
Přewšo woblubowana němskorěčna Hornjołužiska domjaca protyka je loni po 26 lětach z rozpušćenjom nakładnistwa Lusatia po nahłej smjerći nakładnika dr. Franka Stübnera wuchadźeć přestała. Nakładnistwo Via regia z Kinsporka nětko pod mjenom Nowa Hornjołužiska domjaca protyka woblubowany serial dale wjedźe. Jan Bergmann, dr. Lars-Arne Dannenberg a dr. Matthias Donath su jako protykarjo zamołwitosć za trěbne spěšne wudaće nowinki přewzali a so nastupajo awtorow na někotrych z dotalnych z nakładnistwa Lusatia kaž tež na nowych zepěrali. „Smy sej wysokeho naroka wědomi a nadźijamy so, zo z namrěwstwom dr. Franka Stübnera hódnje pokročujemy“, rěka w předsłowje.
Česća molerja Baselitza z wosebitej wustajeńcu
Kamjenc (SN/mwe). „Město Kamjenc 80. narodniny Georga Baselitza wysoko hódnoći. Wjeselimy so, zo wón z našeje wokoliny pochadźa, zo ma tu swoje korjenje.“ Takle witaše wčera nawječor Kamjenski wyši měšćanosta Roland Dantz (njestronjan) hosći, mjez nimi bratra Baselitza Güntera Kerna na wotewrjenje fotoweje wustajeńcy „Im Kern Baselitz“ na nutřkownym dworje radnicy. Dwě lěće bě Kamjenski fotograf Reinhard Kärbsch z dźěćimi a młodostnymi po „Baselitzowej šćežce“ při Němskopazličanskim wulkohaće na slědach jednoho z najwuznamnišich molerjow swěta a našeho časa po puću. Dźěl jeho zapopadnjenych motiwow móža sej zajimcy hač do 6. měrca w Kamjenskej radnicy wobhladać. Kärbsch ma swoju wustajeńcu za „hommage na Baselitza“ a chce twórby z Němskich Pazlic pochadźaceho a ze swójbnym mjenom Kern rěkaceho „na lochke wašnje spřistupnić“. Tuž je dźěći „wopak wokoło“, na žerdźi bimbolace so z hłowu k zemi, fotografował. Tak kaž je tež Baselitz swoje mólby „na hłowje stejace“ tworił.
Wubědźowanje młodych talentow
Třeći raz zarjaduje lětsa Budyska wokrjesna lutowarnja wubědźowanje talentow „Lampenfieber“. Pod hesłom „Měr je ...“ móža dźěći a młodostni w cyłkownje štyrjoch kategorijach namjety a přinoški zapodać.
Budyšin (SN/bn). Třeće bienalne wubědźowanje talentow „Lampenfieber“, kotrež Budyska wokrjesna lutowarnja w kooperaciji z towarstwom Kamjentny dom a ze Załožbu lutowarnje wokrjesa Budyšin přewjeduje, steji lětsa pod hesłom „Měr je ...“. Za tym tči mysl, zo „nochcemy tak jenož na 1 000. róčnicu Budyskeho měra, kotruž kónc měsaca swjećimy, pokazać, ale zdobom temu narěčeć, kotraž je nažel zaso aktualna: Što woznamjenja měr, a kak wobwliwuje nas wón tu w bikulturnym regionje wosrjedź třikrajoweho róžka“, rozłoži předsyda towarstwa Torsten Wiegel pjatk na nowinarskej konferency. Projektny koordinator Paul Schneider doda: „Sujet skići wulki spektrum. Wobdźělnicy wubědźowa- nja móža so na najwšelakoriše wašnje kreatiwnje z ćežišćom rozestajeć.“
Program publikum přeswědčił
Nětko njech ptači kwas přińdźe
Kulow (SiR/SN). Kulowska Krabatowa zakładna šula dósta wčera prěnju swójsku serbsku katolsku narodnu drastu. Prěni króć wobleku ju hotowańče holcy a hólcow na lětušim ptačim kwasu. Tón swjeći kubłanišćo 26. januara dopołdnja, to rěka dźeń po tradiciji. Zakładni šulerjo maja nětko 13 kompletnych drastow, kotrež zwobraznjeja kwasny ćah. Su to drasta njewjesty, nawoženje, braški, dweju swatow, słónkow a družkow kaž tež štyri razy swjedźenska drasta.
Přičina, zo swjeća swój ptači kwas hakle dźeń pozdźišo, je cyle jednora. W měsće a na wokolnych wsach činja to na dźeń 25. wulkeho róžka. Za zwoblěkanje narodneje drasty z mnohimi detailemi pak stej wušiknosć a sćerpnosć hotowańčow trěbnej. Wotpowědne fachowče wšak maja tón dźeń hižo ruce połnej dźěła. Zo njeby k prěkowanjam dóšło, swjeća tuž w Kulowskej Krabatowej šuli dźeń po poprawnym terminje, ale přeco hišće ptačokwasnemu dnjej blisko.
Wysoke naroki na hudźbnikow
Wojerecy/Budyšin (SN/MiR). Lětuše cyłoněmske wubědźowanje „Młodźina hudźi“ wotměje so w meji w Lübecku. Mjeztym maja najlěpši z jednotliwych hudźbnych šulow mandat za regionalne wurisanja. Tajke wotměje so mjez druhim 27. a 28. januara we Wojerecach. Swoje wukony předstaja hudźbnicy a spěwarjo w tamnišej hudźbnej šuli kaž tež na Lessingowym gymnaziju. Nimale sto młodych wirtuozow je přizjewjenych. Mjez nimi su štyrcećo z Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule, sedmjo z regionalneho stejnišća Kamjenc a 33 z Budyskeho. „Zwotkel wobdźělnicy dokładnje pochadźeja a hač su serbskeho pochada, njemóžemy datoškitnych naprawow dla zdźělić“, praji zamołwita za zjawnostne dźěło Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule Margitta Luttner. Tak tež znate njeje, z kotrych šulow dźěći a młodostni su.
Koncert na česć Hinca Roja
Na wosebitym zarjadowanju spočatk lěta štyri prapremjery zaklinčeli
Zwosebitym koncertom k nowemu lětu, renoměrowanym a etablěrowanym zarjadowanjom, předstaja rodźena Budyšanka, pianistka Heidemarja Wiesnerec, mjeztym hižo 22. raz serbsku hudźbu w mjezynarodnym konteksće. Za wot Załožby za serbski lud spěchowany a přez krajnoradny zarjad kaž tež Wojerowske wuměłstwowe towarstwo podpěrany rjad su komponisća w minjenych lětach prawidłownje nowe twórby pisali. Tež lětsa zaklinča cyłkownje štyri kruchi jako prapremjery. Składnostnje swojich njedawnych 90. narodnin steji Klětnjan Hinc Roj w srjedźišću, štož so w hesle „ROY 90!“ wotbłyšćuje. Tři z planowanych pjeć koncertow su hudźbnicy dotal wuspěšnje zmištrowali a připosłucharjow w Choćebuzu, Budyšinje a Wojerecach zahorili.
Štyri prapremjery a překwapjacej nowosći
Ličba Korutanskich Słowjencow w Awstriskej w běhu lět chětro ...
Ličba Korutanskich Słowjencow je so po oficialnych podaćach w minjenych sto lětach wot něhdźe 60 000 na 12 000 pomjeńšiła. Při čimž pak běchu so při ludličenju skerje za wšědnej wobchadnej rěču prašeli. Nimo toho bě k njewujasnjenym chabłanjam dóšło, kotrež zwisuja z metodu naprašowanja, kaž rěkaše. Słowjency sami – w Korutanskej mjenuja jich jednorje ludowu skupinu – pak wuchadźeja z toho, zo maja hišće něhdźe 50 000 přisłušnikow.
Němcy abo Słowjency: Hač do 19. lětstotka njebě w Korutanskej wažne, hač sy Němc abo Słowjenc. Nimale kóždy třeći měješe tam słowjensku/němsku wowku abo němskeho/słowjenskeho dźěda. Přiběracy nacionalizm pak zhromadne žiwjenje wobeju ludow zamući. Po Prěnjej swětowej wójnje je nowe kralestwo Słowjencow, Chorwatow a Južnych Serbow spytało sej južnu Korutansku zdobyć. Korutanojo pak so wobarachu.
