Wo knihach a kniharni (28.07.17)

Freitag, 28. Juli 2017 geschrieben von:

Lubi starši, lubi kubłarjo šulskich nowačkow, kotřiž so w hornjoserbšćinje alfabetizuja! Pytaće hódny dar za swoje lubuški, kiž w nowym šulskim lěće do šule zastupja? Abo zajimujeće so za atraktiwny přidatny material za nawuknjenje čitanja? Z poskitka našeho nakładnistwa chcyła wam njedawno wušłej knize poručić. „Z Alenu po měsće“ rěka 56 stron wopřijaca publikacija z pjera Rejzki Delenkoweje, kotraž nětko prěnju swójsku knihu předpołoži. Što awtorka literarnje zdokonja, njeje hižo potajnstwo. Wjacekróć je so wuspěšnje na literarnym wubědźowanju LND a Załožby za serbski lud wobdźěliła, a jeje basnje kaž tež prozowe dźěła su w Paternostrach wozjewjene.

Budyšin (SN/Łu). „Moler a rysowar August Heino“ je titul aktualneje kabinetneje wustajeńcy, kotruž pokazuje Muzej Budyšin składnostnje jeho 100. po­smjertnin. Hižo zahe spóznachu talent Augusta, jako narysowa 10lětny podobi­znu nana. Na Kralowsko-sakskej akademiji tworjacych wuměłstwow studowaše wón pola Ludwiga Richtera, kotrehož pózdnjoromantiske molerstwo młodźenca sylnje wobwliwowaše. Po studiju nawróći so do ródneho Budyšina a poda so na studijne jězby po Łužicy, Čěskej, Italskej, Francoskej a Španiskej. Wuměłske skutkowanje 1847 narodźeneho molerja pak wobmjezowaše so na město Budyšin a wokolinu. Widźeć su mjez tójšto rysowanymi portretami, aktami a bajkowymi ilustracijemi wjetši akwarel z podawkom jejkakulenja jutry na Hrodźišku a „Brusnicowe wiki“ při tachantskej cyrkwi. Na wobrazomaj su tež Serbowki widźeć. Dotal njeznata je romantiska mólba „Kemšerjo w katolskich Serbach“. Wobchowana pak je jenož foto wobraza, na kotrymž steji zady wěnowanje Arnoštej Muce. Wochudnjeny je August Heino 1917 zemrěł a bu na Tuchorju pochowany.

Biskop Jakub J. J. Wóski

Donnerstag, 27. Juli 2017 geschrieben von:
26. julija před 325 lětami narodźi so w Chrósćicach pozdźiši biskop Jakub Jan Józef Wóski z Baerenstamma. Wosrjedź wsy – při domje znowazałoženja Domowiny - dopomina pomnik na wuznamneho Chróšćana. Wón bě w Chomutovje a Praze teologiju studował a bu 1718 na měšnika wuswjećeny. Najprjedy bě z kapłanom w Čěskej a po tym w Budyšinje a Chrósćicach. 1734 powołachu jeho za kanonika tachantstwa. Jako prěni Budyski tachant dósta Wóski 1752 swjećiznu biskopa a skutkowaše hač do smjerće 3. decembra 1771 zasłužbnje we wysokim duchownym zastojnstwje. Zdobom spožčichu jemu zemjanski titul z Baerenstamma. Wón wuda dalši nakład katechizma Jakuba Xavera Ticina a rjad nabožnych spisow kaž lekcije, epistle, sćenja a ćišćany wotpuskny list. Zawostaji tež serbske prědowanja w rukopisu. Jeho najwažniši spis „Krótke Časa-Přečinjenjo …“ z lěta 1759 zapřija pojednanja z biblije. Wóski załoži Wotrowsku wosadu. Za čas jeho biskoptswa nasta w lěće1755 pyšny portal Budyskeho tachanstwa, nad kotrymž wuhladamy hišće dźensa jeho wopon. Manfred Laduš

W swójskej naležnosći:

Donnerstag, 27. Juli 2017 geschrieben von:
Na cyłkownje 26 wsach, předewšěm w Kamjenskej kónčinje, njejsu čitarjo wčera­wše wudaće Serbskich Nowin dóstali. Jako přičinu mjenuje zamołwity zawod za rozšěrjenje našeho wječornika „techniske problemy“. Pobrachowace wudaće SN dźensa sobu posrědkujemy. Tohorunja techniskich ćežow dla njebu wčera kompletne wudaće na internetnych stronach Serbskich Nowin wozjewjene. Zmylk ručež móžno sporjadkujemy. Prosymy wo wodaće. Redakcija SN

Swědči wo wulkim talenće

Mittwoch, 26. Juli 2017 geschrieben von:

Wustajeja twórby Joachima Bethmanna

Galerija Carla Lohsy w Biskopicach, kotraž přisłuša tamnišemu měšćanskemu zarjadnistwu, prezentuje stajnje znowa zajimawe wustajeńcy z twórbami přede­wšěm łužiskich wuměłcow. Tež serbskemu wuměłstwu je přistupna. Hakle loni mějachu tam a w Biskopičanskim měšćanskim zarjadnistwje serbske wuměłče reprezentatiwnu přehladku.

Dźěl bohateho zawostajenstwa

Nětko pokazuja w galeriji wustajeńcu z twórbami lěta 2001 zemrěteho grafikarja, typografa a molerja Joachima Bethmanna. Serbskemu zajimcej tworjaceho wuměłstwa je wón derje znaty. Wot lěta 1988 hač do swojeje smjerće bě wón wuměłski nawoda Budyskeho Ludoweho nakładnistwa Domowina. Jeho skutkowanje je tuž wusko zwjazane ze serb­skej kulturu, wosebje z wuhotowanjom w LND wuchadźacych knihow.

Wizije za centrum kompetency

Dienstag, 25. Juli 2017 geschrieben von:

Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tule­ w małym serialu předstajamy.

Kulturu a management je Kristin Heelemanec w Zhorjelcu studowała. Jeje bachelorske dźěło ma titul „Identitu zesylnić, změnu wobwliwować, přichod tworić – wizije za centrum kompetency we Łužicy“. Pozadk je, zo ma w Slepom nastać Łužiski centrum europskich mjeńšin (Ł-CEM). Za njón předležitej dwaj konceptaj, wobsahowy a hospodarski. Centrum ma być srjedźišćo kubłanja, kultury, rěče a identity wobydlerjow, ale tež hosćićel zwonkastejacym. „W časach strukturneje změny je wosebje w srjedźnej Łužicy pohib pytnyć. Chcemy z centrumom pohib sobu formować a jón za potomnikow, susodow a přirodu zwužitkować“, rozłožuje 22lětna Serbskopazličanka. „Tajki centruma je jara trěbny.“

Wěnuje so delnjołužiskej drasće

Dienstag, 25. Juli 2017 geschrieben von:
Delnjołužisku drastu zachować a wědu wo njej přichodnym generacijam zachować – tomule nadawkej wěnuje so Carola Geppertowa z Choćebuza. Při tym móže to nałožować, štož je jako wušiwarka nawuknyła. Mjeztym je Žylowsku kemšacu drastu kaž tež Mužakowsku drastu ponowiła. „Bohužel ludźo serbsku drastu wjace tak často njenoša.“ Carola Geppertowa na žadyn pad nochce, zo so wěda wo narodnej drasće jako wobstatk serbskeje kultury pozhubi. Foto: Joachim Rjela

Basnika Jurja Chěžku hódnje wopominali

Montag, 24. Juli 2017 geschrieben von:

Hórki (SN/JaW). Z krótkej, ale přiwšěm dostojnej swjatočnosću je cyłkownje 30 Serbow sobotu serbskeho basnika Jurja Chěžku składnostnje jeho stotych narodnin při ródnym domje w Hórkach wopominało. Nimo wjacorych sobudźěłaćerjow redakcije Serbskich Nowin – wona dźě bě hišće pjatk na počesćenje prosyła – běchu tež přiwuzni Jurja Chěžki, zastupnicy­ Domowiny, Chróšćanskeje gmejny, Kamjenskeje župy „Michał Hórnik“, Hórčanskeho wjesneho towarstwa Při skale, Zwjazka serbskich wuměłcow a Maćicy Serbskeje přitomni.

Byrnjež so chětro dešćowało, zjima šef­redaktor SN Janek Wowčer hišće raz, čehodla bě so horstka Serbow zešła, a předčita přinošk Manfreda Laduša wo žiwjenju a skutkowanju basnika Chěžki, kotryž běchu SN pjatk wozjewili. Róža Domašcyna čitaše wjacore basnje Chěžki, k zakónčenju njesmědźeše jeho „Zelene zet“ pobrachować. „Je to moja najlubša baseń Chěžki. Wšako zwuraznja wona rjanosć a pisanosć přirody kaž tež nadźiju“, Budyska basnica přeradźi.

Pismo jasnosć zhubiło

Montag, 24. Juli 2017 geschrieben von:
Spominanje na basnika Jurja Chěžku składnostnje jeho stotych posmjertnych narodnin sobotu w Hórkach bě přewšo naročne, byrnjež so dešćowało. Namołwa Serbskich Nowin je wunjesła, zo njejsu ludźo na čłowjeka zabyli, kotrehož basnje mějachu sej ćežko, puć do serbskeje zjawnosće namakać. Słuchajo na teksty, kotrež je bratrowča basnika Róža Domašcyna citowała, a na zajimawe swobodnje přednjesene wuwjedźenja dr. Franca Šěna wo recepciji jeho twórbow, stej so mojej woči stajnje zas na jedyn dypk wróćiłoj – na wopomjatnu taflu, připrawjenu na Chěžkec domskim. Jeje pismo je swoju jasnosć­ hižo zhubiło. Škoda, sej myslach. Kulojte narodniny tak počesćeneho su hewak składnosć, so za stawom jemu wě­nowaneje tafle wobhonić. Rjenje by było, by-li wona tafla bórze z wobnowjenym pismom na tu rodźeneho Jurja Chěžku skedźbnjała. Axel Arlt

Druhi raz wopor fronty

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:
Serbja sej swojich wótčincow waža. Je z wašnjom, jim respekt wopokazać a jich składnostnje jubileja počesćić. Hdyž jedna so wo zasłužbnu wosobinu, kotraž je na dobro serbstwa skutkowała, ke kulturnemu herbstwu přinošowała a so tak do kolektiwneho pomjatka zapisała, je z dobrej tradiciju, při rowje abo pomniku kwětki połožić a ju wopominać. Tak bě to tež planowane­ za basnika Jurja Chěžku, kiž narodźi so 22. julija 1917. We wobłuku 39. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije je Zwjazk serbskich wuměłcow jeho jutře při ródnym domje w Hórkach z čitanjom počesćić chcył. To pak nětko wupadnje. Přičina su zwady mjez nowym předsydu a bywšim předsydu ZSW nastupajo zrěčenje wo přewjedźenju swjedźenja poezije. Jurij Chěžka bě w Druhej swětowej wójnje zahinył. Nětko je druhi raz wopor­ wojerskeje fronty – tónraz serb­skeje. Cordula Ratajczakowa

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND