Korla A. Fiedler

Montag, 22. Mai 2017 geschrieben von:
16. meje 1917 zemrě wyši wučer Korla Awgust Fiedler w Budyšinje, hdźež je dróha po nim pomjenowana. „W lubosći k serbskemu ludej a w dźěławosći za Serbow wotpočowaše zbožo jeho žiwjenja“, pisaše dr. Adolf Černý. 15. nowembra 1835 bě so Fiedler w Nje­zdašecach swójbje korčmarja narodźił. Po wuchodźenju Budyskeho Krajnostawskeho wučerskeho seminara podawaše na nim 43 lět serb­šćinu a hudźbu. 1857 přistupi Maćicy Serbskej, bě jeje wuběrkownik, knihownik a předsyda přirodospytneho wotrjada. W lěće 1861 załoži Fiedler chór Lumir, kotryž tež dirigowaše. Zhromadnje z Kocorom wuhotowaše serbske spěwanske swjedźenje. 1878 wuda „Towaršny spěwnik za serbski­ lud“ ze 163 spěwami (tři nakłady) a 1880 spěwnik „Spěwna radosć“. Jeho wulka lubosć bě solistka Mathilda Stangec, kotraž w třećim lěće mandźelstwa 1871 nahle zemrě. Fiedler přełožowaše basnje Goethy, Heiny a Uhlanda, pěsnješe erotisku a nabožinsku lyriku, spisa mnohe nastawki a powědančka za Serbske Nowiny, za časopisaj Łužičan a Pomhaj Bóh a bě z jeju redaktorom. Manfred Laduš

Budyšin (SN/CoR). Zo njezahorjeja so jeno dźěći, ale tež dorosćeni za bajki, bě wčera wječor w Budyskej Smolerjec kniharni pytnyć. Ćim bóle, hdyž jedna so wo knihu, na kotrejž stej dwě wuznamjenjenej wuměłči sobu skutkowałoj – basnica Róža Domašcyna a wuměłča-ilustratorka Jutta Mirtschin. Po knižnej premjerje w Budyskej šuli Marije Montessori započatk tydźenja je sej nimale 40 zajimcow wčerawše předstajenje nowostki LND „Das goldene Gut“ z wuměłčomaj lubić dało. Někotre z něhdźe 80 wobrazow, kotrež bě Jutta Mirtschin za knihu molowała, móžachu sej wopytowarjo jako originale wobhladać.

Kak radikalne a jakne serbske bajki druhdy su, demonstrowaše Róža Domašcyna čitajo. Mordarstwo, smjerć hłowneho rjeka město zbožowneho wukónca a strašne chłostanja su připosłucharjo wčera dožiwili. Na prašenja lektorki, jednaćelki LND Marki Maćijoweje, kak bě so maćiznje zbližiła, přizna tež Jutta Mirtschin, zo bě druhdy šokowana. „Słowo pak je něšto druhe hač wobraz. Chcych powabliwe, rjane ilustracije měć a tak wótremu tekstej něšto přećelne napřećo­ sadźić“, Jutta Mirtschin rozłoži.

Přez słowo inspirowane

Donnerstag, 18. Mai 2017 geschrieben von:

Wo předstajenju oratorija „Serbske jutry“ w Drježdźanskej katedrali

Krasne zwuki zwonow Drježdźanskeje katedrale, bywšeje Dwórskeje cyrkwje, zahajichu derje wopytane předstajenje oratorija „Serbske jutry“ komponista Jana Cyža a tekstoweje awtorki Chrysty Meškankoweje. Na to započa so swjatočna uwertira ze swětłymi zynkami dujerjow połnych napjatosće kaž tohorunja z krótkimi melodiskimi změnami tež smyčkarjow, tak zo hudźba wulku cyrkwinsku rumnosć na wulkotne wašnje pjelnješe.

Tež dalše hudźbne detaile njedachu připosłucharja na jednoće twórby z wonkownym ambientom dwělować, wšako přetwori so krótkomotiwika ke choralowym wobłukam, zesylnjenym přez rołowe zwony połne symboliki. Na to slědowaše prěni wjeršk: Po słowach 96. psalma zanjesechu něhdźe sto spěwarkow a spěwarjow kaž tež štyrjo wokalowi solisća z přewodom orchestra w serbskej rěči hłuboko hnujacu chwalbu Boha na jara awtentiske wašnje, a to nic jenož w narodnej drasće wustupowacych žonow dla.

Jimacy hudźbny pomnik za wopory

Donnerstag, 18. Mai 2017 geschrieben von:

Runje w prawym času, jako wopominachmy spočatk měsaca wospjet róčnicu zakónčenja Druheje swětoweje wójny, předstaji w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle Serbski komorny orchester, zesylnjeny z čłonami Delnjo­šleskeje filharmonije Jelenia Góra, pod nawodom chóroweho direktora SLA Andreasa Pabsta znowa sinfoniju nestora serbskich komponistow Hinca Roja „Stalingrad“.

Loni bu Rojowa kompozicija pod nawodom Dietera Kempy we wulkopósłanstwje Ruskeje federacije w Berlinje w přitomnosći wulkopósłanca Wladimira M. Grinina před wulkej ličbu prošenych hosći wuspěšnje prapředstajena. Nětko zaklinča 5. sinfonija Klětnjanskeho wučerja a hudźbnika prěni raz w Budyšinje, a to w přitomnosći atašeja ruskeho generalneho konsula Dmitrija Baskakowa.

Drastowy dźeń w Lubinje wotměli

Donnerstag, 18. Mai 2017 geschrieben von:
Sto nošerjow narodneje drasty z cyłeje Němskje je so wot 12. do 14. meje w Lubinje zetkało, zo bychu wo aktualnych nadawkach a problemach rěčeli. Wězo su tež wjele rjaneho dožiwili. Tak witaše jich Lubinski wyši měšćanosta Lars Kolan (SPD) prěni raz w serbskej muskej drasće, kotruž bě designerka a šwalča Sarah Gwiszcz zešiła. Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) bě pódla, jako wuzwolichu drastu z Fleminga za „drastu lěta 2017“. Hosćo doži­wichu pisany program, mjez druhim z dźěćimi horta „Lubinske lutki“ a z Błó­towskim žónskim chórom Lubin. W lěće 2019 wočakuje Lubin na drastowy swjedźeń 2 500 wobdźělnikow.   Tekst a foto: Katrin Urbańscyna

Prěni raz festiwalnej palencaj

Mittwoch, 17. Mai 2017 geschrieben von:

Za přihotowanski wuběrk 12. mjezynarodneho festiwala „Łužica 2017“ je so nětko měsac do wulkeho podawka horca organizatoriska faza započała. Wot 22. do 25. junija ma w Budyšinje, Hochozy a Chrósćicach za wjace hač 1 000 aktiwnych sobuskutkowacych a hišće wjace přihladowarjow wšitko derje zarjadowane być. Wčera su wuběrkownicy w Chrósćicach wuradźowali.

Chrósćicy (SN/CoR). Wobdźělace so skupiny z Egyptowskeje, Ameriki, Kolumbiskeje, Běłoruskeje, Grjekskeje, Italskeje, Chorwatskeje, Rumunskeje, Madźarskeje a Němskeje su jasne, program za štyri dny steji. „Staw je dobry, wulke změny hižo njewočakujemy. Nadźijamy so, zo nichtó njewupadnje“, je Beno Šołta z přihotowanskeho wuběrka optimistiski. Za přihotowarjow wčera tuž rěkaše, lisćinu konkretnych organizatoriskich nadawkow a běrokratiskich formalitow přeńć a po móžnosći wothóčkować. Prašenja na přikład běchu, kotre zrěčenja maja so hišće podpisać, štó je za čo zamołwity, hdy ma so hdźe kotra technika natwarić, štó ma hdy hdźe być a tak dale.

W Starym ludźe sezonu zahajili

Dienstag, 16. Mai 2017 geschrieben von:
Zažnosrjedźowěkowske słowjanske sydlišćo Stary lud za Dešnjanskim domizniskim muzejom móžeš wot minjeneho kónca tydźenja zaso wopytać a sej tam wose­bite rjemjesła rozkłasć dać. Muzejownicy a pilni organizatorojo přeproša 27. a 28. meje na 12. swjedźeń słowjanskeho srjedźowěka. Prěni raz chcedźa tam potom pokazać, kak běchu prjedownicy z tak mjenowanym „rennofen“ železo zhotowili. Pilnje dźěłaja hišće na no­wej hlinjanej pjecy, kotraž ma hač do swjedźenja dotwarjena być. Foto: Michael Helbig

23. mjezynarodne knižne wiki „Svět knihy“ a literarny festiwal su so wčera w Praze zakónčili. Sobudźěłaćerjo Ludoweho nakładnistwa Domowina nawróćichu so z nich spokojeni a z dobrym wuslědkom.

Praha (SN/CoR). „Je jara derje běžało na našim stejnišću. Mějachmy wjele wopytowarjow a smy tež tójšto knihow předali“, praji sobudźěłaćer LND Domenico Gruhn. Wulce požadane běchu přede­wšěm słowniki a wučbnicy serbskeje rěče. Hačrunjež su wone němskorěčne, waža sej Češa wosebje cejdejku praweho wurjekowanja dla. Mnozy wužiwachu nimo toho składnosć, najnowše informacije z Łužicy dóstać. „W Lipsku dyrbiš kóždemu rozkłasć, štó Serbja su. W Praze so dźiwaš, kak znaći smy“, měni Gruhn.

Wosebity wjeršk bě předstajenje knihi „Pjeć lětstotkow“ sobotu w Praskim Serbskim seminarje, štož bě nakładnistwo hromadźe z tamnišim Towarstwom přećelow Serbow organizowało. Wudawaćel, serbski superintendent Jan Malink, rysowaše něhdźe 20 zajimcam wu­znam reformacije za Serbow.

Stanisław M. Nawka

Montag, 15. Mai 2017 geschrieben von:
13. meje 1992 zemrě zasłužbny narodnonabožny prócowar a Zdźěrjanski farar na wuměnku, pater Stanisław Marija Nawka SJ, we Worklečanskej chorowni. 8. hodownika 1911 bě so wón swójbje Radworskeho wučerja, spisowaćela a rěčespytnika Michała Nawki narodźił. Studowaše teologiju a bu 27. awgusta 1939 w Berlinje na měšnika wuswjećeny. Pater Nawka přisłušeše zhromadnosći jezuitow a je na wjele městnach w Němskej jako měšnik słužił. Jeho wulke přeće pak bě, doma mjez Serbami skutkować. Jeho kuzenk, Budyski kanonik Jan Andricki, zapokaza patra Naw­ku 5. januara 1964 skónčnje za fararja Zdźěrjanskeje wosady. Tam měješe so nimo dušepastyrstwa wo jara wobćežny twar noweho Božeho domu swojeje wosady starać. Cyrkej bu 27. awgusta 1968 poswjećena. Jara sylnje angažowaše so pater Nawka wo křesćanske a narodne kubłanje dźěćiny a wo zachowanje serbstwa we wosadźe. Wulce zasłužbnje je so zhromadnje ze serbskim superintendentom Gerhardom Wir­thom wot 1966 za ekumenu w Serbach zasadźał­ a so wo to starał ekumeniske bohosłužby­ swjećić. Manfred Laduš

Bajki do němčiny přenjesła

Freitag, 12. Mai 2017 geschrieben von:

Budyšin (SN). W Ludowym nakładni­stwje Domowina je nowa bajkowa kniha w němskej rěči wušła.

Basnica Róža Domašcyna je 60 serbskich bajkow wupytała a do němčiny přenjesła. Wjele z nich znaje wot swojeje wowki, znateje bajkarki Hany Chěžcyneje. Nětko su w knize „Das goldene Gut“ z krasnymi barbnymi ilustracijemi Jutty Mirtschin wozjewjene. Za powabne wobrazy su ju wjacekróć wuznamjenili.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND