Twarja elektriske transporteryw Pólskej
Waršawa (rhr/SN). Mercedes-Benz budźe swój prěni europski zawod jeničce za elektriske transportery w Delnjej Šleskej natwarić. To wozjewištaj wčerawšu wutoru pólski ministerski prezident Mateusz Morawiecki a nawoda sparty za transportery koncerna Mercedes-Benz Mathias Geisen na zhromadnej nowinarskej konferency we Waršawje.
Nastać ma dospołnje nowa twornja blisko Jawora we wosebitej hospodarskej conje Wałbrzych. Inwesticija ma po wuprajenju Waldemara Budy, pólskeho ministra za wuwiće a technologiju, wobjim něhdźe 1,3 miliardow eurow a wutwori tam hač do 2 500 nowych dźěłowych městnow.
W bliskosći nowotwara dźěła hižo zawod Mercedes-Benza za štyricylindrowe motory wosobowych awtow a za baterije elektriskich wozydłow. Tutón bě Mercedes-Benz wot lěta 2017 sem natwarił. W nim tuchwilu hižo něhdźe 800 ludźi dźěła.
Wyše płaćizny za zymski sport
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Mječele sněha su so minjenu póndźelu wo prawy chaos na čěskich dróhach a awtodróhach postarali. Někotre wažne wobchadne zwiski wostachu samo wjacore hodźiny zašlahane, zo bychu techniske pomocne słužby nakładne awta z přirowow zwućahać móhli. Jednoho zrudoba je druhemu wjeselo.
Polacy hinu w Ukrainje
W mjezynarodnej jednotce wojuja dobrowólnicy z połsta krajow swěta
Waršawa. Přećiwo ruskemu nadpadnikej w Ukrainje njewojuje jeničce poprawna ukrainska armeja, ale tež ludźo z dalšich krajow. Mjezynarodnemu legionej, kotryž bě prezident Ukrainy Wolodymyr Zelenskyj spočatk wójny wutworił, přisłuša tuchwilu 22 000 wojakow ze wšeho swěta. To potwjerdźa tamniši wonkowny minister Damien Magrou. Wo Polakach, kotřiž bój Ukrainjanow aktiwnje sobu podpěruja, je jenož rěč, hdyž so w kašću do swojeje wótčiny nawróćeja. Tak wojerski korespondent tele dny informowaše, zo staj dwaj pólskaj dobrowólnikaj po poł lěće wojowanja w mjenowanej jednotce zahinyłoj.
Hesło za klětu
Praha (dpa/SN). Němsko-čěski fonds přichoda chce klětu pod hesłom „Jenož njepřewjerćeć – zhromadnje smy sylni!“ skutkować, kaž rěčnik wčera w Praze informowaše. Hladajo na aktualne krizy, kaž stej to wójna w Ukrainje a klimowa změna, budu mjezu překročace projekty spěchować, kotrež „přinošuja k skrućenju našeho duchowneho a ćělneho derjeměća“. Za předewzaća lětneho hesła přewostaji fonds zwyšenu přiražku hač do 70 procentow cyłkownych kóštow.
Dale je organizacija namjetowała, na přikład mjezu překročace zetkawanja wotměć, „zo bychu móc čerpali a so wo tym wuměnjeli, kak z wužadanjemi dźensnišeho časa wobchadźeć“.
Hišće hač do kónca tutoho měsaca je móžno, próstwy za wosebite wupisanje „Zhromadnje Ukrainje pomhać“ zapodać.
Lud do barokneho hrodu Lány
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Zastupjerjo elektrotechniskeje fakulty na Praskej Techniskej uniwersiće su sej před sydom lětami cyle wosebite wubědźowanje wumyslili. Dokelž su elektroawta přećiche a tohodla žórło stracha, su studenća namołwjeni, hodźace so motorowe zwuki za wšelake elektriske wozydła wuwiwać. Lětsa smědźa so tež šulerjo na wubědźowanju wobdźělić.
Němsku pomoc wotpokazuja
W stolicy Pólskeje nadal diskutuja, kak njebjo kraja škitać
Waršawa. Po tym zo bě 15. nowembra ukrainska wotwobaranska raketa na pólskej zemi rozbuchnyła a dwě wosobje moriła, so zakitowanska ministerka Němskeje Christine Lambrecht nablaku ze swojim hamtskim kolegu Mariuszom Błaszczakom skontaktowa, poskićejo jemu wojersku pomoc. Je to němski raketywotwobaranski system Patriot, kotryž móže na mjezy k Ukrainje njebjo Pólskeje před nadpadami škitać. Dale wona Błaszczakej namjetowaše zasadźić němske honjaki. Pólski zakitowanski minister na to zwjeseleny praji: „To je jara wažna gesta. Přijimujemy ju z wulkim spokojenjom.“ Dale chcyše wón wědźeć, hdy móže z brónjemi ličić a kak dołho wone w susodnym kraju wostanu.
Sakska a Čěska kooperujetej
Drježdźany (dpa/SN). Sakska a Čěska chcetej hač do lěta 2027 dalše mjezy přesahowace kooperaciske projekty ze 142,3 milionami eurow z Europskeho fondsa za regionalne wuwiće (EFRE) podpěrać. Sakski kabinet je minjenu wutoru zwoprawdźenje zhromadneho programa wobzamknył, zdźěli regionalny minister za wuwiće swobodneho stata Thomas Schmidt (CDU) w Drježdźanach.
Pola Sakskeje natwarneje banki (SAB) móža so wosoby, regionalne zwjazki, zarjady kaž tež małe a srjedźne předewzaća z wobeju krajow wo spěchowanje hač do 80 procentow kóštow požadać. Jeničce něhdźe 64,3 miliony eurow su za předewzaća we wobłukach kubłanja, wuknjenja, kultury a turizma rezerwowane a 40 milionow eurow za projekty wokoło klimoweje změny a naslědnosće. Europska komisija bě kooperaciski program Interreg Sakska-Čěska 2021-2027 w juliju schwaliła a přewostaja za to cyłkownje 152,4 miliony eurow. Wot lěta 2004 je so we wobłuku Interreg wjele dobrych projektow zwoprawdźiło, kotrež zhromadne žiwjenje a dźěło w pomjeznymaj regionomaj Čěskeje a Pólskeje spěchuja.
Přidatnej ćahaj do stolicy
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. 13. a 14. januara wotměja so w Čěskej wólby prezidenta. Mjez kandidatami za hłowne zastojnstwo w staće namakamy Andreja Babiša, bywšeho ministerskeho prezidenta, kaž tež zapósłancow Pavela Fischera a Mareka Hilšera. Někotři kandidaća pak njejsu trěbne kriterije spjelnili a njesmědźa kandidować. Tohodla su třo z nich – Karel Diviš, Karel Janeček a Tomáš Březina – póndźelu w Praze wotpowědne kroki připowědźili. Po informacijach ministerstwa za nutřkowne naležnosće njeběchu woni předpisanych 50 000 podpismow zapodali. Ministerstwo informowaše kónc tydźenja nimo toho wo swojim planje, ukrainskich wojakow na zwučowanišću w Libavej wukubłać dać. Hač do kónca přichodneho lěta ma 800 zastupjerjow ukrainskeje armeje w pjeć turnusach, kiž maja měsac trać, swoje znajomosće na wšelakich polach wojerskeje techniki pohłubšić. Cyła misija ma něhdźe 40 milionow eurow płaćić.
Kooperacijana šulskim polu
Praha (dpa/SN). Čěska a Ukraina chcetej na polu šule a wědomosće wušo hromadźe dźěłać. Wutoru podpisa čěski šulski minister Vladimir Balas ze swojim ukrainskim kolegu Serhijom Škarletom w Praze wotpowědne kooperaciske zrěčenje. Wažny dypk zrěčenja je mjez druhim mjezsobne připóznaće šulskich wuswědčenjow a wotzamknjenjow.
Dźesaćtysacy ukrainskich dźěći su ze swojimi swójbami ruskemu nadpadej do EU-kraja Čěskeje wućeknyli. W čěskich pěstowarnjach a šulach wučinja jich podźěl mjeztym nimale 3 procenty. Na uniwersitach je tuchwilu wjace hač 4 000 ukrainskich staćanow zapisanych.
Z mjezsobnym připóznaćom wotzamknjenjow chcetej krajej zawěsćić, zo móža wójnscy ćěkańcy za pad nawróta do Ukrainy bjez přetorhnjenja z dźěłom abo wukubłanjom pokročować. Čěska strona pak kritizowaše, zo so tuchwilu wjele ukrainskich dźěći na online-wučbje wobdźěla, kotraž so wot šulow w domiznje poskićuje. „To chcemy w přichodźe redukować. Dźěći bychu tak wjace chwile měli, so w nowej wokolinje socialnje zažiwić“, praji Vladimir Balas.
Nakupowanske wulěty k susodej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Tyzka cigaretow za mjenje hač sto krónow (štyri eura), wulka bleša běžiteho płokanskeho srědka za 200 krónow (wosom eurow), drasta, zymske črije, dźěćace wozyčki, buncle abo nowe horncy – pólske kupjelowe městačko Kudowa-Zdrój je tuchwilu nakupowanski raj Čechow. Tam su mjenujcy wudźěłki wšědneje potrjeby wo wjele tuńše hač w jich domiznje.
Centrum městačka, po kotrymž dundachu hižo znate wosobiny kaž Johann Wolfgang von Goethe abo Winston Churchill, znaje jenož mało z čěskich kupcow, kotřiž jědu tele dny sem rumpodicha honić. Jich puć kónči skerje w jednej z kućikatych haskow wulkeje wikowanskeje přestrjenje na kromje městačka.
