Mjenje nowych awtow
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěscy awtotwarcy su lětsa w prěnich třoch měsacach jasnje mjenje awtow produkowali hač w prěnim kwartalu zašłeho lěta. Cyłkowna produkcija wozow je so wo 18,9 procentow znižiła, zdźěli zwjazk awtomobiloweje industrije minjeny pjatk w Praze. Po aktualnych ličbach je lětsa jenož 269 090 nowych awtow čěske awtomobilowe twornje wopušćiło. Najwurazniše straty poćerpi firma Škoda Auto, w kotrejež produkciskich halach su dźěłaćerjo 27,8 procentow mjenje wozow zmontowali.
Wotstronjeja čerwjene hwězdy
Wójna proces pospěša sowjetske wopomnišća w Pólskej wottwarjeć
Waršawa. W třoch městach Pólskeje su předwčerawšim, srjedu, pomniki za padnjenych sowjetskich wojakow wotstronili. Skazani dźěłaćerjo wuzběhnychu z kranami kamjentne stołpy z čerwjenej hwězdu, zo bychu wšelke dźěle do muzejow dowjezli. Oficialnje wšak su města Siedlec, Międzybłocie a Garncarsko jenož pólski zakoń wo „dekomunizaciji“ z lěta 2016 spjelnili. Zakoń zakazuje wšitke komunistiske symbole, kaž čerwjene hwězdy, wopon křižowaceju so hamora a serpa, čerwjene chorhoje runje tak kaž symbole a gesty totalitarnych režimow, kaž něhdyšeje hitlerskeje Němskeje.
Dale płaćiwe je porno tomu zrěčenje mjez Pólskej a Ruskej z lěta 1994, po kotrymž staraja so Polacy wo rowy padłych sowjetskich wojakow a nawopak Rusojo wo rowy pólskich wojakow na swojim teritoriju. Zakoń wo dekomunizaciji njeje tomu zadźěwał, zo je w Pólskej přeco hišće něhdźe 60 zdźěla dosć monumentalnych sowjetskich wopomnišćow. Města njejsu je dotal wotstronili, zwjetša nastawacych kóštow dla.
Dźeń a wyša inflacija w Čěskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Po jutrownych swjatych dnjach je so w Kyrkonošach, w najwyšich horinach Čěskeje, sněhakowanska sezona skónčiła. W znatych centrumach za zymski sport kaž na přikład w Harrachovje su so sněhakowarjo jutrownu póndźelu ze swojim zymnym hobbyjom rozžohnowali. Lońša sněhakowanska sezona bě so 3. decembra započała a steješe wospjet w znamjenju koronapandemije, kotraž je so wězo negatiwnje na ličbu wopytowarjow wuskutkowała. Nimo toho dyrbjachu wobhospodarjerjo sněhakowarskich liftow droheje miliny dla hłubšo do swojich kapsow sahnyć.
Wojerske zepěranišćo w Čěskej?
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěska zakitowanska ministerka Jana Černochová je minjeny kónc tydźenja diskusiju wo zepěranišću za wojakow z USA w susodnej Čěskej nastorčiła. Politikarka ma hladajo na krawne rozestajenja mjez Ukrainu a Ruskej za trěbne, wo podobnych škitnych naprawach kaž w Słowakskej rozwažować, hdźež stejitej US-wojakam dwě zepěranišći k dispoziciji.
W rozmołwje ze zastupjerjom nowiny Deník N je Černochová připowědźiła, zo chce so po jutrach ze swojim ameriskim kolegu w zastojnstwje Lloydom Austinom na móžne zhromadne dźěło dojednać. Bywši ministerski prezident a předsyda najsylnišeje opoziciskeje strony Andrej Babiš nochce plany zakitowanskeje ministerki podpěrać, dokelž ma wojerske zepěranišćo za zbytne. Politikar sej přeje, zo bychu Češa wo wojerskej prezency USA w swojim kraju rozsudźili.
Nowe tukanja atentata dla
Róčnica lětadłoweje katastrofy w Smolensku lětsa hinaša hač hewak
Waršawa. Z wotmachom hotuje so Pólska na róčnicu lětadłoweje katastrofy w ruskim Smolensku. Njedźelu, 10. apryla, budźe tomu dwanaće lět, zo je pólski prezident Lech Kaczyński z 95 dalšimi wosobinami pólskeho zjawneho žiwjenja při zražce lětadła žiwjenje přisadźił. Zajutřišim planuja tuž tójšto zarjadowanjow: Bože mšě, koncerty a filmowe předstajenja. Wjacore podawki budu na naměsće před Waršawskim prezidentskim palastom a na Naměsće Piłsudskeho, hdźež steji pomnik za wopory njezboža. Přičin lětadłoweje katastrofy dla pak je pólska zjawnosć nadal pačena.
Lětuše wopominanje róčnicy ma hinaši raz hač hewak. Hladajo na nadpad Ruskeje na Ukrainu, kotryž bě ruski prezident Wladimir Putin přikazał, jewja so zaso spekulacije, hač njebě njezbožo w lěće 2010 njedaloko Smolenska tola atentat. Konserwatiwny tydźenik Sieci so na titulnej stronje z wulkimi pismikami praša: „Wěri da woprawdźe hišće něchtó, zo njeby złóstnik Putin kmany k nadpadej w Smolensku był?“
Polacy za krótke wojerske kubłanje
Waršawa (dpa/SN). Hladajo na wójnu w Ukrainje je wjetšina Polakow po najnowšim woprašowanju za zawjazowace krótke wojerske wukubłanje wobydlerjow. Wjace hač 70 procentow woprašanych by witało, bychu-li mužojo a žony w starobje mjez 18 a 55 lětami winowaći byli, 16 dnjow trajacy wojerski trening přewjesć, wčera wozjewjene woprašowanje instituta Ibris a nadawku Rzeczpospolity wunjese. Nimale 26 procentow tajke zawjazowace wukubłanje wotpokazuja.
Doba 16 dnjow poćahuje so na tuchwilne zakładne wukubłanje dobrowólnych jednotkow domizniskeho škita WOT, při kotrymž wobdźělnicy nawuknu, z brónjemi wobchadźeć. Nimo toho posrědkuja jim zakładne zasady zakitowanja a zadźerženja we wohrožowacych situacijach. Cyłkowne wukubłanje domizniskeho škita traje tři lěta. Tuchwilu liča 32 000 wojowarjow. Pólske wójsko ma 11 500 powołanskich wojakow.
Z přirodnymi maćiznami dźěłali
Orchester Grammy dobył
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. W susodnym kraju přihotuja so hižo z połnej paru na jutrowne swjate dny. Po jednolětnej přestawce koronapandemije dla zahajichu minjeny kónc tydźenja na naměsće Republiki w Praze skónčnje zaso pola domoródnych přewšo woblubowane jutrowne wiki. A tež na Staroměšćanskim naměsće móža sej wosebje turisća na wjace hač 50 budkach jutrownu pychu a za swjate dny typiske čěske chłóšćenki kaž jutrowny chlěb abo słódke jutrowne jehnjo z baboweho ćěsta kupić. Nimo toho wabi tam atraktiwny hudźbny program wopytowarjow do čěskeje stolicy.
VW Bratislava njeprodukuje
Bratislava (dpa/SN). Twornja awtotwarca Volkswagen w Bratislavje dyrbi wot dźensnišeho hač do pjatka swoju kompletnu produkciju přetorhnyć. Přičina je nimo pobrachowacych elektroniskich dźělow na swětowych wikach tež wójna w Ukrainje, rěčnica zawoda Lucia Kovarović Makajová zdźěli. „Pobrachowacych awtowych dźělow dla produkcija jězdźidłow we wšitkich wotrjadach hač do 8. apryla wotpočuje.“
Přetorhnjenje chcedźa wužić, zo bychu składy z pobrachowacymi dźělemi napjelnili a po tym zaso stabilnje produkować móhli. Nimo toho chcedźa system kooperacijow přepruwować a skrućić.
Bratislavska twornja VW ma we wobłuku po wšěm swěće prezentneho awtotwarca wusahowacu poziciju, dokelž tam awta pjećoch firmow twarja. Zawod je nimo toho kmany, produkciju druhich twornjow přewzać. Tuchwilu twari tam 12 000 sobudźěłaćerjow firmy Volkswagen Slovakia na kromje stolicy Bratislavy a w dwěmaj mjeńšimaj zawodomaj VW Touareg a Porsche Cayenne kaž tež Audi Q7 a Q8, Volkswagen Up, Seat Mini a Škoda Citigo runočasnje.
Ruscy diplomaća měli wotstupić
Praha (dpa/SN). W njewšědnej kročeli je čěske wonkowne ministerstwo ruskich diplomatow namołwjało, swoje zastojnstwa z protesta přećiwo wójnje Ruskeje w Ukrainje złožić. „Prošu wopušćće tutu nurjacu so łódź“ rěka w apelu, kotryž su w ruskej a čěskej rěči wozjewili. Diplomaća su namołwjeni, „kruh komplicow“ wopušćić. Hewak dyrbjeli woni z chutnymi konsekwencami ličić. „Ruska dyrbi swojeje zamołwitosće za apokalyptiske zničenje suwereneho susodneho stata dla zamołwjenje přewzać.“ Čěska bě hižo minjeny tydźeń ruskeho diplomata z kraja wupokazała. Přistajeny ruskeho wulkopósłanstwa měješe runje 72 hodźin chwile, kraj wopušćić. Wonkowny minister čłonskeho kraja EU a NATO je Jan Lipavský wot strony Piratow.
Poměr mjez Prahu a Moskwu bě hižo do wójny w Ukrainje skomoleny. W aprylu 2021 bě čěske knježerstwo Rusku atentata na skład municije dla wobwinowała, při kotrymž běštaj dźěłaćerjej žiwjenje přisadźiłoj. Ruska je wumjetowanja zasakle prěła. Jako sćěh toho krajej mjez sobu wjacorych diplomatow wupokazaštej, zdźěla z raznej retoriku.
