Klaus wjeršk w Praze šwikał
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Na wjerškowym zetkanju statnych a knježerstwowych šefow minjeny pjatk na Praskim hrodźe žadachu sej wobdźělnicy zniženje płaćiznow za milinu. Josep Borell, społnomócnjeny EU za wonkowne naležnosće, kaž tež Roberta Metsola, předsydka Europskeho parlamenta, staj nimo toho wo dalše brónje za Ukrainu prosyłoj. Europska unija dyrbi Ukrainje pomhać Rusku porazyć, je sej Metsola wěsta. Tež ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je so pjatk po digitalnym puću na statnych šefow z próstwu wo přidatnu wojersku techniku wobroćił a jich w swojej narěči namołwjał, swój kraj w boju přećiwo Ruskej hišće bóle podpěrać.
Škitne tablety přihotowane
Wójny Ruskeje přećiwo Ukrainje dla Pólska tež z atomowej katastrofu liči
Waršawa. Pólska hotuje so w zwisku z wójnu Ruskeje přećiwo Ukrainje na najhórši scenarij: na nuklearnu katastrofu. Prezident Andrzej Duda je konserwatiwnemu dźenikej Gazeta Polska njedawno zdźělił, zo wón ze zamołwitymi w USA intensiwnje jedna. Waršawa so prócuje, přistupić programej USA „Nuclear sharing“, kotremuž hižo pjeć europskich krajow přisłuša: Belgiska, Němska, Nižozemska, Italska a Turkowska. Dźe wo to, mjenowane staty w padźe atomoweje wójny škitać. Praktisce to rěka, zo składuja USA tam atomowe brónje, kotrež móhli ameriske lětadła we wojerskim konflikće přećiwo Ruskej zasadźić, bjeztoho zo dyrbjeli hakle z dalokeje Ameriki sem přilećeć. Na prašenje žurnalista, hač njeje Pólska z atomarnymi brónjemi na swojim teritoriju ruskemu prezidentej Wladimirej Putinej dobra składnosć, kraj nadpadnyć, Duda spřećiwi, zo je Putin při wšěch swojich dotalnych nadpadach stajnje wotpowědnu přičinu namakał.
Plan Němskeje kritizowany
Nowa politiska zhromadnosć
Praha (dpa/SN). Statni a knježerstwowi šefojo z wjace hač 40 europskich krajow su so dźensa k prěnjemu wjerškej noweje politiskeje zhromadnosće w Praze zetkali. W nowym formaće, kiž bě francoski prezident Emmanuel Macron nastorčił, chcedźa čłonske staty EU zhromadne dźěło z druhimi europskimi krajemi polěpšić. W srjedźišću rozmołwow tak mjenowaneje Europskeje politiskeje zhromadnosće steji wójna Ruskeje přećiwo Ukrainje. Zaměr zetkanja je zhromadna europska fronta přećiwo Moskwje.
Nimo 27 čłonskich statow EU su 17 dalšich krajow do čěskeje stolicy přeprosyli. Mjez nimi su Ukraina, Turkowska, Norwegska, Šwicarska kaž tež balkanske staty Serbiska, Montenegro, Sewjerna Makedonska, Albanska, Bosnisko-Hercegowina a Kosowo. Ukrainu zastupuje ministerski prezident Denys Šmyhal. Prezidenta Wolodymyra Zelenskeho chcedźa wječor přez widejo připinyć. Popołdnju wočakowachu zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) a jeho kolegow k wjacorym rozmołwam.
Reparacije wotpokazała
Zetkanje šefow knježerstwow
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Sta policistow z cyłeje Čěskeje republiki maja so tutón tydźeń wo wěstotu w Praze starać a wobdźělnikow wjerškoweho zetkanja wodźacych politikarjow europskich krajow po Praze přewodźować. Čěske wójsko ma zastojnikow w uniformje podpěrować. Po informacijach z policajskich kruhow nochcedźa wšědne žiwjenje Pražanow haćić a dróhi w nutřkownym měsće zaraćić. Nowinarski rěčnik Praskeho hroda je připowědźił, zo njebudźe turistam wot wutory hač do soboty móžno, sej hród wobhladać. Njeformelne zetkanje europskich wodźacych politikarjow wotměje so přichodny štwórtk a pjatk a je jedyn z najwažnišich dypkow na programje čěskeho prezidentstwa rady EU.
Baerbock so Pólskej dźakowała
Němska wonkowna ministerka na Dnju jednoty Němskeje we Waršawje
Waršawa (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je Pólskej a wšej srjedźnej a wuchodnej Europje pomoc přilubiła hladajo na rusku nadběhowu wójnu přećiwo Ukrainje. „Budźemy za was tu, tak kaž sće za nas tu byli, jako smy was najnuznišo trjebali“, rjekny politikarka Zelenych póndźelu na swjedźenju němskeho wulkopósłanstwa w pólskej stolicy Waršawje k Dnjej jednoty Němskeje. „Wšako je wěstota wuchodneje Europy wěstota Němskeje. Na to móžeće so spušćić “, wona hosćom z Pólskeje přiwoła.
3. oktober dopomina na němske zjednoćenje 1990, nimale lěto po měrliwej rewoluciji nazymu 1989 w NDR. Polacy běchu w 80tych lětach z protestami komunistiski režim přewinyli a z tym přewrót w srjedźnej a wuchodnej Europje zahajili.
Norwegski płun do Pólskeje
Nowa pipeline „Baltic Pipe“ njedaloko Szczecina swjatočnje wotewrjena
Waršawa. Pólska je minjenu wutoru wažnu kročel k wěstemu zastaranju swojich wobydlerjow ze zemskim płunom zwoprawdźiła. We wobłuku wulkeje swjatočnosće poswjećichu w Goleniowje njedaloko Szczecina nowy płunowód „Baltic Pipe“, kotryž transportuje płun z Norwegskeje. Pólski statny prezident Andrzej Duda, ministerski prezident Mateusz Morawiecki a danska ministerska prezidentka Mette Frederiksen płunowy honač symbolisce zhromadnje wotwjertnychu. Duda rjekny, zo je so z płunowodom „wulki són“ spjelnił. Morawiecki so wjeseleše, zo je nětko skónčnje „dominanca Ruskeje“ na polu zemskeho płuna přewinjena. Pólska hižo dlěši čas žadyn zemski płun z Ruskeje hižo njedóstawa a nětko tež wjace njetrjeba.
Komunalne wólby w Čěskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Wosme komunalne wólby wotměchu so minjeny kónc tydźenja w Čěskej. Nimo toho měješe na wosom milionow wólbokmanych składnosć, třećinu senatorow hornjeje komory parlamenta postajić. Hižo za čas hłosowanja pak rozprawjachu wjacori aktiwisća we wobwodźe Ústí nad Labem wo zranjenju wólbneho porjada. Tam su sej zastupjerjo wěstych stronow hłosy wot socialnje słabšich wobydlerjow za 300 krónow (12 eurow) kupili. Kupowanje hłosow njeje ničo njeznate w tutym regionje. Hižo po zańdźenych wólbach běchu hłosowanske postupowanje toho problema dla wospjetować dyrbjeli.
Tež w juhomorawskim Brnje zaběra so policija z pokiwami wólbnych aktiwistow, kotrež na to pokazuja, zo su njeznaći skućićeljo w nocy wot pjatka do soboty we wjacorych morawskich wobwodach hłosowanske lisćiki manipulowali. 46,1 procent wólbokmanych je so na wólbach wobdźěliło. Za nowych senatorow je 42,7 procentow namołwjenych wobydlerjow k wólbnemu kašćikej přišło. Druhe, rozsudźace koło wotměje so přichodny kónc tydźenja.
Rusku so hižo njeprašeć
Pólska z nowym kanalom při Baltiskim morju nětko njewotwisna
Waršawa. Z hoberskim statnym aktom su minjenu sobotu na brjoze Baltiskeho morja w Pólskej projekt poswjećili, kotryž ma knježerstwo za „strategiske“: nowy Kanal přez kosu Wisły (Kanał przez Mierzeję Wiślaną). Mjez wobdźělnikami zarjadowanja běchu statny prezident Andrzej Duda, ministerski prezident Mateusz Morawiecki, předsyda knježaceje strony PiS Jarosław Kaczyński kaž tež zastupnicy cyrkwinskeje wyšnosće a dalši wobdźělnicy.
Nowy kanal wotstroni wjelelětnu wotwisnosć Pólskeje wot Ruskeje. Dotal dyrbjachu Polacy Rusku wo dowolnosć prosyć, zo smědźa łódźe połkupu na ruskim boku njedaloko Kaliningrada wobjěć, zo bychu pólski přistaw Elbląg docpěli. Wuski přejězd leži 50 kilometrow sewjernje.
