Chrósćicy (SN/MiR). Gmejna Chrósćicy je nastroje k wužiwanju digitalnych medijow kupiła. Te pak njejsu za komunalnu potrjebu předwidźane, ale za dźěći w pěstowarni a horće. Wjesnjanosta Marko Kliman (CDU) je mjez druhim wjacore laptopy a telewizor wčera popołdnju sam do dnjoweho přebywanišća „Chróšćan kołć“ na wozyčku składowane přiwjezł. Před durjemi pěstowarnje su předšulske dźěći pokazali, zo so hižo dosć ­derje z načasnej techniku wuznawaja, a su so za njewočakowany dar podźakowali. „Mam za wažne, zo hižo dźěći z digitalnej techniku wobchadźeć nawuknu. Wšako je ­wona mjeztym standardny wuknjenski a dźěłowy srědk za wšitke generacije“, Marko Kliman zwurazni. „W tym zwisku je trjeba hižo najmłódšim wu­wě­domić, zo je digitalny swět hladajo na fakenewsy a realne powěsće komplikowany.“ Nałožili su za nakup něhdźe 4 500 eurow ze srědkow, kotrež Sakska gmejnam w serbskim sydlenskim rumje jako pawšalu za spěchowanje serbšćiny přewostaja.

Swět je digitalny!

Mittwoch, 16. März 2022 geschrieben von:
Jako dorosćeni njejsmy sej stajnje toho wědomi, z čim so dźěći zaběraja a što wone hižo zamóža. To sym sej wospjet wuwědomiła, jako zhonich wčera w Chrósćicach wot pjeć- a šěsćlětnych, zo hižo prěnje pismiki čitaja, zo z pomocu kompjutera informacije pytaja a zo tastaturu ličaka, laptopa abo šmóratka zaměrnje wužiwaja. Za spomóžnu mam tuž inwesticiju Chróšćanskeje gmejny, kupić digitalne nastroje za pěstowarnju a hort, zo bychu dźěći z jich pomocu wuknyli. Je da tuž prawje so prašeć, hač mam dale wo tym rozmyslować, kak dźěćom digitalne poskitki spřistupnju? Ně, te prawo nimam! Přetož mam jako dorosćeny zamołwitosć a dyrbju wědźeć, z čim so dźěći w syći zaběraja! Digitalny swět je wulki a njepřewidny. Nadawk staršeje generacije kaž tež kubłarjow a kubłarkow tuž je dokładnišo hladać, što dźěći na nowej technice a jich móžnosćach wabi. Mamy pak to za šansu, zdobom zhromadne zajimy namakać. Milenka Rječcyna

Wojerecy (AK/SN). We wulkim nasćěnowym časniku w stwě rjadownje 4A na Wojerowskej zakładnej šulu Při Worjole chowa so potajnstwo. Pokazowak skoči wo wjace hač 200 lět wróćo, a šulerjo su nadobo w lěće 1814. A mjez nimi je młody Handrij Zejler, pozdźiši znaty serbski farar, basnik, redaktor, ratar a šulski inspektor we Łazu.

Šulerjo chcedźa na lětušim 21. swětowym dnju dźiwadła, 28. měrca, w Budy­šinje hru z dźěćatstwa Handrija Zejlerja pokazać a tak k Lětu Zejlerja a Kocora přinošować. Rjadowniska wučerka Silwija Wjeńcyna, podawaca serbšćinu, matematiku, wěcnu wučbu a němčinu, so na dwurěčny kruch pod hesłom „Zejler w šuli – oder wer ist Zejler?“ angažementa swojich šulerjow dla wjeseli. „Najprjedy smy w skupinkach wuradźowali“, powěda šulerka Alin Karola Kasten, „smy teksty němsce napisali, naša wučerka je słowa zeserbšćiła.“ Silwija Wjeńcyna je pomhała kostimy a rekwizity namakać. W běhu dźěła nastachu interpretacije basnjow a spěwow. Samo powědarja maja.

W myslach do Francoskeje pućować móhli

Donnerstag, 10. März 2022 geschrieben von:

Budyšin (SN/MiR). Do Francoskeje pućować – to je són někotrehožkuli šulerja a někotreježkuli šulerki 7. lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija, kiž wuknu francošćinu pola Zuzany Rjedźineje ­a Anje Weitzmannoweje. Wčera móžachu gymnaziasća kraj při Atlantiku na wosebite wašnje zeznać. Z pomocu prezentacije w formje animacije dožiwichu woni wosebitosće krajiny a rěče sławneho naroda Francozow. Tež za fachowej wučerce běše překwapjenka, kak čile ­je Ludivine Aubras, studentka germanistiki, na mnohe wašnje z Němskej zwjazany kraj předstajiła. Akcija wuchadźa z programa FranceMobil. Lektorka, kotraž pochadźa z kupy Réunion, je Budyskim šulerjam francošćinu z połnej paru, aktualnej hudźbu a tójšto wubědźowanjemi lóštnje posrědkowała.

Nawodźa maja zasadnu zamołwitosć

Donnerstag, 03. März 2022 geschrieben von:

Nětko ma so situacija w dźěćacych dnjowych přebywanišćach kaž tež na šulach wolóžić. To je wučitać z noweho rjadowanja Sakskeje wo škitnych naprawach koronu nastupajo.

Budyšin/Drježdźany (SN/MiR). Wot 7. hač do 19. měrca ma w šulach a dźěćacych dnjowych přebywanišćach nowe rjadowanje koronu nastupajo płaćić. To je sakske knježerstwo tónle tydźeń wobzamknyło. „Šulske nawodnistwa su same zamołwite wotběhi w swojim zarjadnišću rjadować a wobsahowe prašenja rozrisać“, zdźěli na naprašowanje SN rěčnik krajneho zarjada za šulu a kubłanje ­(LaSuB) Roman Schulz. „K tomu słušeja tež wotpowědne aktualne postajenja ­wokoło korony.“ LaSuB pak po potrjebje poradźuje. „Za organizowanje testow su šule zhromadnje z LaSuB zamołwite“, Schulz doda.

Za lěpšu rěč

Mittwoch, 02. März 2022 geschrieben von:
Budyšin/Chrósćicy (SN/MiR). Domowina přewjedźe tónle pjatk rěčne dalekubłanje w hornjoserbšćinje. Wone měri so na referentow a regionalne rěčnicy Domowiny. Rěčnik Domowiny Marcel Brauman zdźěli na naprašowanje SN přičinu postupowanja. „Domowina chce jako narodna organizacija kwalitu swojeje jednanskeje rěče wězo wobstajnje polěpšeć. Na dalekubłanju njeńdźe prěnjorjadnje wo prawopis a korektnu gramatiku, ale wo rjanu serbšćinu w słowjanskim duchu.“ Z teje přičiny steji w připowědźenju za zarjadowanje tež jako orientacija schodźenk C 2 po europskim referencnym ramiku. Wšitcy, kotřiž so na poskitku wobdźěla, su z Hornjeje Łužicy, to rěka, zo su faktisce maćernorěčni. Brauman wobkruća: „Wšědny dźeń w běžnym dźěle hrozy strach běrokratizacije rěče a skomolenja jeje bohatych strukturow. Wšako smy w politiskim, zarjadniskim a hospodarskim wobłuku wodnjo a w nocy z němskimi tekstami wobswěta konfrontowani. Wone wobwliwuja duch a dušu nałožowaneje serbšćiny.“ Dalekubłanje, kotrež budźe Božena Braumanowa nawjedować, wotměje so w Chrósćicach.

Budyšin (SN/bn). Druhi tydźeń zymskich prózdnin bě tež lětsa Budyskej powołanskej akademiji (BA) składnosć, swoje poskitki šulerkam a šulerjam resp. wučomnicam a wučomnikam we wobłuku proboweho studija prezentować. Wobdźělnicy mějachu składnosć so z jednotliwymi fachowymi směrami zeznajomić, čitanja wopytać, so z docentami kaž tež ze studentami rozmołwjeć a so w laborach kubłanišća wědomostnej praksy wěnować. Zaměr „tydźenja počuchanja“ – tak probowemu studijej tež rěkaja – je, „ewentualnje hišće njerozsudźenym šulskim wotchadnikam móžne puće do powołanja a wukubłancam opcije dalšeje kwalifikacije pokazać“.

Z bruneje hliny jutrownu pychu paslili

Freitag, 25. Februar 2022 geschrieben von:

Smjerdźaca (aha/SN). Poskitk Serbskeho šulskeho towarstwa, zo móhli dźěći zhromadnje ze staršimi w zymskich prózdninach hornčerić, bu tele dny derje při­wzaty. Cyłkownje 16 dźěći bě so rozsudźiło zhromadnje z maćerju abo wowku sej zakładne kmanosće hornčerjenja přiswojić. Projektowa sobudźěłaćerka SŠT Monika Süßowa so wo to postara, zo móžachu sej wobdźělnicy w dwěmaj skupinomaj z bruneje hliny jutrownu pychu hornčerić, kaž zaječka, ćipki, čajowe swěčniki a dalše wudźěłki.

Nazhonita keramikarka Marion Sperlingowa ze Smječkec, kotraž hižo wjacore lěta hornčerske kursy za dorosćenych a dźěći w Ralbičanskej, Chróšćanskej a Worklečanskej šuli wuspěšnje nawje­duje, je spěšnje zamóhła wobdźělnikow z přećelnym posměwkom a słowom připóznaća za hornčerske dźěło zahorić. Z jeje pomocu a podpěru měješe kóždy mały hornčer na kóncu darik w rukomaj. Zo móhli swoje wudźěłki tež wotpowědnje wužiwać, pak dyrbja wone nětko najprjedy porja­dnje schnyć. Potom budu jednotliwe keramiske dźěle w specielnych kachlach dwójce palene, zo bychu krute dosć byli.

Zakłady folklory sej přiswojić

Donnerstag, 24. Februar 2022 geschrieben von:

Smjerdźaca (aha/SN). Zo w Smjerdźečanskim kulturnym domje znata rejwanska skupina ze wsy prawidłownje a wobstajnje zwučuje – dalokož je to nastupajo koronapandemiju scyła móžno –, je daloko a šěroko znate. Prawidłownje bu tež wo dźěle Serbskeho kubłanskeho srjedźišća LIPA w Smjerdźacej rozprawjane a zo su tam tohorunja rejwanske kursy poskićeli. Runje tele poskitki stajnje dobry wothłós žněja. Serbske šulske towarstwo (SŠT), kotrež je mjeztym dźěłowe wobłuki LIPY přewzało, je tuž na to nawjazujo znowa tajki poskitk wupisało.

Minjenu póndźelu zetka so tam nětko druhi raz dźesać holcow. SŠT bě so wo profesionalne nawodnistwo noweho rejwanskeho kursa w Smjerdźacej postarało. Wjelelětnemu rejwarjej Serbskeho ludoweho ansambla a pozdźišemu baletnemu mištrej Kornelej Kolembusej je bywša rejwarka SLA Julia Kasyan poboku. Před 22 lětami přińdźe wona z Ukra­i­ny do Němskeje a skutkowaše dźesać lět w Serbskim ludowym ansamblu. Tuchwilu dźěła jako chorobna sotra w ambulantnej słužbje Carity, we wólnym času pak wěnuje so wšelakim zaběram z dźěćimi.

Što dyrbiš rjec?

Mittwoch, 23. Februar 2022 geschrieben von:

Cyle jednorje: Je wulkotna wěc, zo skutkuje Choćebuske Dźěłanišćo za serbske kubłanske wuwiwanje (ABC) mjeztym na dobro delnjoserbšćinu wuknjacych wšitkich generacijow. Započejo z tym, zo běchu pod nawodom Pětša Janaša wuknjenske materialije zdźěłali, staraše so wón zhromadnje z jeničkej sobudźěłaćerku wo to, spjelnić wočakowanja na jónkrótnu instituciju.

A z problemom so hač do dźensnišeho bědźa. Nadawki wšak su w Delnjej Łužicy trochu hinaše. Přetož tam maćernorěčnych rěčnikow hižo w tak wulkej ličbje nimaja kaž w našich kónčinach. Tak njebě spočatnje lochko fachowcow namakać. A dźensa? To drje maja mjeztym mnohich, kotřiž delnjoserbšćinu wobknježa, tola wo ličbu personalnych městnow wojuje po nawodźe ABCja dr. Frycu Libje nětko tež dr. Christiana Piniekowa. A jeli informacije z ABCja dokładnje čitam, rozumju, zo budźe tomu zawěsće tež přichodnje tak, hdyž změja tam za dwě lěće noweho nawodu abo nowu nawodnicu. Milenka Rječcyna

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND