Pokazaja historiske hrajne karty

pjatk, 23. oktobera 2020 spisane wot:
Pod hesłom „Karty hrać“ wustaja Muzej Budyšin hač do 17. januara swoju zběrku histo­riskich kartowych hrow w kooperaciji z Němskej towaršnosću kartowych hrow „Bube Dame König“. Motiwy kartow běchu w běhu lětstotkow jara wšelakore. Restawratorka Friederike Szlosze pokazuje tu łopjena, na kotrychž su wikowanske sceny widźeć. ­Lipšćanske nakładnistwo „Industrie Comptoir“ Friedricha Gotthelfa Baumgärtnera je ju 1818 wudało. Tež w Budyšinje je dotal njeznata ćišćernja karty z motiwami kaž su to drasty, powołanja a měšćanske napohlady produkowała. Foto: SN/Hanka Šěnec

Rólna reforma w Hornjej Łužicy (kónc)

pjatk, 23. oktobera 2020 spisane wot:

Spjelnił by so tak són mnohich Serbow, wšako běchu łužiscy ryćerkublerjo bjez wuwzaća Němcy.

Styki k Serbam jemu stajnje wažne byli

štwórtk, 22. oktobera 2020 spisane wot:

Žurnalist, awtor a čestny prezident eksilo­weho P.E.N.-kluba němskorěčnych krajow­, Hans Lindemann, je 9. oktobra w starobje 92 lět w Kölnje zemrěł. Hans Lindemann bě wuběrny znajer wuchodneje Europy a wobhnadźeny organizator z daloko sahacymi stykami. Při tym bě jemu stajnje wažne, zo wostanje w pozadku. Hišće derje w dopomnjeću wo­stali su wjacore wot njeho po powalenju murje přihotowane wjele wobkedźbowane mjezynarodne kongresy w Němskej – w Drježdźanach, w klóštrje Marijny doł we Wostrowcu – w Belgiskej a Čěskej.

Wosebje wažne běchu Hansej Lindemannej stajnje styki k Serbam. Tak móže­še zemrěty w běhu časa tež rjad serbskich spisowaćelow za sobudźěło w eksil-PEN-klubje zdobyć, mjez nimi Róžu Domašcynu, Benedikta Dyrlicha a Tima Meškanka.

Hance Krawcec k 30. posmjertninam

štwórtk, 22. oktobera 2020 spisane wot:

Ćetu Hanku znaju ze swojich młodych lět sem. Z přećelom Janom Deleńkom smój sej jako młodostnaj předewzałoj, zo pojědźemoj z kolesom z Njebjelčic k přećelkam do Harrachova. Naju prěnja stacija běše po čěskej hranicy Varnsdorf. Wědźachmoj, zo je na tamnišej farje serbski katolski farar Michał Rab. A nadźijachmoj so, zo dóstanjemoj pola njeho nóclěh. Farar naju serbsce narěča, ale njeměješe za nas žane chwile a žadyn nóclěh. „Zaklinkajće pola Hanki Krawcec, kotraž tu na farje bydli, snadź wona wam pomha“, so wón z namaj rozžohnowa. Smój zaklinkałoj a po krótkim času zastupichmoj do bydlenja małeje, čiłeje staruški z wjesołymaj wočomaj.

„Njebjelčicy znám, mám tam dobrou kamarádku Cecilii Nawkec. Samozřejme, že tu múžete přenocovat“, wona wjesoła rjekny.

Choćebuz (SN/CoR). Dwě njedźeli do zahajenja 30. Choćebuskeho filmoweho festi­wala, kotryž wotměje so wot 3. do 8. nowembra nimo toho tež w Eisenhüttenstadće, Berlinje, Zhorjelcu, Zgorzelecu a Zielonej Górje, započnu nětko zastupne lisćiki předawać. Lětsa móžeš tikety ­jenož online přez internetnu stronu www.filmfestivalcottbus.de dóstać, a to jenož do započatka festiwala. Njebudźe móžno w festiwalowym času a na městnje hrajnišćow zastupny lisćik kupić. ­Dokelž steji koronapandemije a hygieniskich předpisow dla jenož třećina městnow w kinach k dispoziciji, poručeja zarja­dowarjo, sej sčasom tiket za film, kotryž chceš sej wobhladać, wobstarać. Tež za streamingowy poskitk su kapacity wobmjezowane. Prěni raz poskićeja wjace hač połojcu festiwalneho programa jako­ stream, a to wot 3. do 21. nowembra.

Z lóštom na wjace serwěrowane

štwórtk, 22. oktobera 2020 spisane wot:

Budyšin (CRM/SN). Před 75 lětami, njeposrědnje po zakónčenju Druheje swětoweje wójny, jako ležeše jeho ródny Koslow runje tak w rozwalinach kaž Róžeńčanska cyrkej, w kotrejž běše wón jako cistercienski rjadnik přez 30 lět skutkował, zemrě wón w starobje 76 lět: Romuald (Mikławš) Domaška. Tele žiwjenske daty mjenowaše wčera wječor dramaturgowka Serbskeho ludoweho ansambla Jěwa-Marja Čornakec, wopytowarjow na pokročowanje rjadu „Zynki a linki“ witajo. Dźiwadźelnik Jurij Šiman čitaše wujimki z 1961 wušłeje antologije „Wokoło sta­re­ho młyna“. Běše to krótkoproza, kotraž drje je žortniwa a z tym wosebje zabawna, ale tola tež poselena ze socialnej kritiku.

„... hdyž lisćowy žołći so štom“

štwórtk, 22. oktobera 2020 spisane wot:

Lětsa je Serbski ludowy ansambl swoje nazymske koncertowanje do sakralneho ruma přepołožił. Zdobom je program w dalokej měrje wotpowědnje wusměrił. Prěni koncert 18. winowca w Budyskej Marje Marćinej cyrkwi wopyta něhdźe 70 hosći. Dalši je na pokutnym dnju w Bukečanskej cyrkwi planowany.

Hosćo w Budyšinje radowachu so nad dobrej zestawu a wězo tež nad zdokonjanym přednošowanjom wokalnych a instrumentalnych twórbow profesionalnych wuměłcow pod dirigatom Andreasa Pabsta. Poradźi so jim, tež pod ćežu tuchwilnych hygieniskich postajenjow dosć homogeny chórowy zwuk docpěć.

Milion eurow wjace w etaće 2021

wutora, 20. oktobera 2020 spisane wot:

Bjez serbskeho wobdźělenja – předsyda Domowiny Dawid Statnik bě so runja direktorej Załožby za serbski lud Janej Budarej zamołwić dał – je so wčera 119. posedźenje kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska w runje ­hakle wotewrjenej Hórnikečanskej Energijowej fabrice wotměło.

Hórnikecy (SN/CoR). Tróšku wjace hač klětuše dochody chce kulturny konwent přichodne lěto wudać. Móžno to je, dokelž mějachu hižo kónc minjeneho hospodarskeho lěta pozitiwny etat. Tak z tym liča, zo kónc tohole lěta 2020 hišće milion eurow zbywa. W etaće za přichodne lěto chcedźa ze zbywacych pjenjez něhdźe 550 000 eurow wupłaćić. Dohromady planuja tak z wudawkami we wysokosći 18,5 milionow eurow. Z něhdźe 16 milionami eurow spěchuja klětu 46 institucijow kaž su to dźiwa­dła, muzeje, hudźbne šule, zwěrjency a biblioteki. Wjace hač połojcu pjenjez dóstanjetej dźiwa­dle kulturneho ruma: Gerharta Hauptmannowe dźiwadło Zhorjelc-Žitawa 6,8 milionow eurow a Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin 2,3 miliony eurow.

Ze „Stareho nana“ čitał

wutora, 20. oktobera 2020 spisane wot:
W swojim rjedźe hudźbno-literarnych wječorow „Zynki a linki“ je dujerski kwintet Serbskeho ludoweho ansambla zhromadnje z dźiwadźelnikom Stanisławom Brankačkom (nalěwo) w Złokomorowskej Serbskej cyrkwi z hosćom był. Předpisow škita před koronawirusom dla mějachu hudźbnicy před sobu škleńčane sćěny a akterojo kaž hosćo mějachu trěbne wěstotne wotstawki dodźeržeć. Stanisław Brankačk čitaše minjeny pjatk wubrane wurězki z hnujaceho awtobiografiskeho romana Jurja ­Brězana „Stary nan“. Hudźbny ramik spožči dujerski kwintet wječorkej z twórbami Jana Pawoła Nagela a Alfonsa Jancy. Foto: Jill-Francis Ketlicojc

Wuwiće na nas nječaka

wutora, 20. oktobera 2020 spisane wot:
Digitalizowanje serbšćiny – a měnju tu wuraznje hornjo- a delnjoserbšćiny – je w minjenych měsacach derje postupowało. Na tym ma tež koronawirus swój podźěl. Hač do kónca lěta ma nětko naša serbska „Aleksa“ předležeć. Zakłady za to su dobrowólni a entuziasća połožili. Jim tuž wulki dźak. Bjez nich njeby tak daloko było. Za dobre mam, zo su zamołwići projekta w załožbje znajmjeńša w tejele naležnosći dowidźeli, zo njemóžemy wšo a wšitko jenož z dobrowólnym a čestnohamtskim dźěłom zwoprawdźić, ale dyrbimy so wudospołnjeć. Wězo, wjele je tak hižo móžne, ale prosće nic wšitko. Tuž je derje, zo su sej fachowcow za partnerow zdobyli, zo bychu kompjuteram našu maćeršćinu nawučili. To mam tež za trěbne, chcemy-li jako lud přichodnje wobstać. Wšako tuchwilne chětro spěšne dalewuwiwanje předewšěm na digitalnym polu na nikoho, tež na nas Serbow nječaka. Dyrbimy z wuwićom hić, ale prošu zhromadnje. Janek Wowčer

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND