To hišće dožiwiła njejsym! Zastupich, kaž přeco, do měšćanskeje hale, do organizatoriskeho srjedźišća Choćebuskeho filmoweho festiwala, zo bych sej w tamnišim medijowym centrumje swoje žurnalistiske podłožki wotewzała – dokal pak so wobroćić? Jako jenička steju před snano dźesać přizjewjenskimi městnami. Rozhladuju so a so němsce prašam: „A na koho mam so nětko wobroćić?“ Na to mi młoda žona serbsce wotmołwi: „Pójće prosće ke mni!“
Mjeztym 9. zetkanje syće Łužycafilm wotmě so we wobłuku 29. Choćebuskeho filmoweho festiwala 8. a 9. nowembra. Dohromady něhdźe 30 ludźi wobdźěli so na najwšelakorišich diskusijach wo stawje łužiskeho filma, na dźěłarničce přichoda, na rozmołwje z producentom „Błótowskeje kriminalki“ Wolfgangom Esserom a na předstajenju aktualnych projektow.
Syć łužiskich filmowcow su w lěće 2015 załožili. Mjeztym ma wona wjace hač 60 čłonow, kotřiž so prawidłownje zetkawaja – jónu nazymu na Choćebuskim, jónu nalěto na Nysowym filmowym festiwalu. Nimo festiwalow je sej syć Załožbu za serbski lud kaž tež Sakski filmowy zwjazk jako partnera zdobyła, ma štyrjoch čestnohamtskich rěčnikow a internetnu stronu. Zakładne dźěłowe struktury za wuměnu tuž su.
Tež lětsa bě wuměna mjez filmowcami – k tomu wězo słuša, jako zakład sej najnowše produkcije kolegow wobhladać – wažna a wunošna. Jasne je, zo wuměnjenja za tworjenje filmow we Łužicy hišće tajke njejsu, kaž měli być. Spěchowanje projektow w serbsko-němskej Łužicy pobrachuje – tele žałosćenje ćehnješe so kaž mantra po jednotliwych zetkanjach.
Budyšin (SN/bn). Rjad nazymskich koncertow je tež lětsa znowa tójšto zajimcow přiwabił. Cyłkownje něhdźe 700 ludźi je dohromady jědnaće zarjadowanjow – jedne z nich hižo nalěto we Worcynje – w Delnjej, srjedźnej a Hornjej Łužicy wopytało. „Hladajo na kapacitu žurlow, skićacych přerěznje 60 hosćom městno, woznamjenja to dosć dobre wućeženje. Sym jara spokojom – z ličbu wopytowarjow runje tak kaž programami wospjet wysokeho wuměłskeho niwowa“, rozjimuje za koncerty w nadawku Załožby za serbski lud zamołwita Marija Swierczekowa. Wosebite wjerški nochce wona wuzběhnyć, dokelž „bě kóždy swojorazny a jónkrótny. Wšitcy sobuskutkowacy su so z wulkej prócu a měsacy dołho na swoje programy přihotowali. Ći, kotřiž běchu tež hižo loni tajki předstajili, su na to dźiwali so njewospjetować. Jara mje wjeseli, zo su wopytowarjo noweho hrajnišća we Wulkich Ždźarach poskitk tak derje přiwzali. Tež wot tamnišich partnerow namjetowana wuměna Wojerowskeje Kulturneje fabriki z Krabatowym młynom w Čornym Chołmcu je so wudaniła.
Budyšin (CRM/SN). W zwisku z tučasnje aktualnej wosebitej wustajeńcu SORBIAN STREET STYLE w Budyskim Serbskim muzeju poskići wčera wječor docentka Eva Howitz z Lipska wědomostny přednošk na temu „Narodna drasta a moda“. W naslědnej diskusiji so wujewi, zo móhła so tale za nas Serbow wosebje zajimawa tema z palacym problemom stać, jeli so předołho dlijimy.
Docentka Eva Howitz je na renoměrowanej Wysokej šuli za wuměłstwo hród Giebichenstein w Halle design, fashion & make-up studowała. Tak wě wobłuki, kotrež su z drastu a modu wusko zwjazane, z widom wuměłče tež w praksy nałožować a zdobom z wědomostneje perspektiwy rozkłasć. Jako swobodnje dźěłacu wuměłču-designerku, kotraž je zdobom požadana přednošowarka, zaběraja ju tohorunja psychologiske aspekty nošerkow a nošerjow aktualneje mody kaž tohorunja nošerkow a nošerjow narodneje drasty we wšelakich regionach.
Berlin (SN). Kurator dr. Robert Lorenc je swoju wiziju nastupajo zhromadnu pućowansku wustajeńcu, kotruž zdźěłuja zastupjerjo štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin a skupina rěčnikow delnjoněmčiny, na zetkanju minjene dny gremijej ekspertow a mjeńšinowej radźe w Berlinje předstajił. Jeho ideje běchu přeswědčiwe, kaž mjeńšinowy sekretariat w zwjazkowym ministerstwje nutřkowneho wčera zdźěli. Čłonojo mjeńšinoweje rady su so jednohłósnje za koncept přehladki wuprajili a zelenu swěcu dali, zo na projekće wobdźěleni pućowansku wustajeńcu klětu zeskutkownja.
Minjene tydźenje je so tójšto stało. Wuhotowarjo wustajeńcy wopytachu sydlenske kónčiny mjeńšin za rešerše. Dale su woni wotpowědny design wuwili a mysle za digitalne medije koncipowali.
Štož bě so před nimale połsta lětami z wołojnikowej rysowanku započało, pokazowaše w běhu połsta dnjow wuměłska instalacija FOR FOREST w stadionje Celovec/Klagenfurt. Na wšě 200 000 ludźi putnikowaše wot 9. septembra do 27. oktobra do stadiona, zo bychu sej tam wobhladali lěs w nazymskej pyše. Nastork za instalaciju dał bě Max Peintner ze swojej twórbu „Njewobmjezowana přićahliwosć přirody“ z lěta 1970/1971. Wón so tehdy prašeše: Kak drje by było, by-li lěs zhubjeny był abo by-li so jeničce wo wustajenišćo w stadionje jednało? Nětko je němsko-šwicarski galerist Klaus Littmann swój són w Celovecskim stadionje zwoprawdźił a 299 štomow wopřijacu instalaciju na hrajnišću wutworił. Bul bu narunany ze šumjenjom lěsa, čičolenje ptačkow zwuraznja přiwysk ludźi. Najwjetše wužadanje bě, zestajeć přerězk wšitkich družin měšanych lěsow w Europje. Tak chcyše wuměłc kedźbnosć zbudźić na fakt, zo lěsna kultura mrěje. Na wopyće lěsa w stadionje mi bě, jako bych w špihelu naše socialne procesy widźał – eroziju mnohotnosće a rosćacu jenakorosć.
Hórnikecy (AK/SN). Hórnikecy a tamniši hórniski muzej Energijowa fabrika maja přichodnje žiwy a njedźělomny cyłk być. Móst mjez sydlišćom a muzejom móhł projekt „energijowe dwory“ być. To staj prokuristka Heike Pinkepank a jednaćel Choćebuskeho Instituta za nowe industrijowe kultury dr. Lars Scharnholz minjenu sobotu w Hórnikečanskim wobydlerskim centrumje potwjerdźiłoj. Wonaj předstajištaj wuslědki štyrjoch wobydlerskich dźěłarničkow, kotrež wot lěta 2016 skutkuja. Choćebuski institut je dźěłarnički fachowje přewodźał. Zakładna myslička projekta „energijowe dwory“ je: Wot muzeja hižo njewužiwane twarjenja maja so z dožiwjenskimi dźěłarnjemi stać. Škleńca, drjewo, hlina, tekstilije a dalše temowe wobsahi bychu móžne byli. Produkciju móhli tam originelnje a praktisce pokazać a rozłožić. Předstajomne su tež kofejownje, małe wobchody a pensije. Wopytowarjo Energijoweje fabriki bychu dlěje na městnje přebywali.