„Słowjenjo so nawróćili“

wutora, 01. septembera 2020 spisane wot:
Pod hesłom „Słowjenjo su so nawróćili“ su njedźelu w Radušu muzej Słowjanskeho hrodźišća znowa wotewrěli. „Hrodźišćo steji za stawizny Serbow, kotrež su tónle kraj wuraznje sobu sformowali a hač dodźensa sobu formuja.“ Takle witaše braniborska kulturna ministerka Manja Schüle (SPD) na zahajenje. Kraj je přetwar z wjace hač 800 000 eurami podpěrał. Hrodźišćo je z wjace hač 900 000 wopytowarjemi wot lěta 2003 „jedna z kulturnych swětłownjow strukturneho wuwića Łužicy“. Nowa stajna wustajeńca njeskići jenož jězbu do časa Słowjanow, ale tež 12 000 lět sydlenskich stawi­znow wot kamjentneje doby hač do srjedźowěka. Foto: Peter Becker

Budyšin (CRM/SN). „Štóž pyta, tež namaka“, tak postrowi intendantka Serbskeho ludoweho ansambla Judith Kubicec wčera na pózdnim popołdnju nahladnu ličbu wopytowarjow na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja. Čas koronakrizy wužichu ansamblowcy za to, přeslědźić noto­wy archiw. Něštožkuli namakaneho wujewi so jako woprawdźity pokład.

Program skupiny PoŠtyrjoch bě minjeny pjatk jedne z lětušich poslednich zarjadowanjow w Budyskej barje Sundowner. Sobotu su tam sezonu zakónčili. Dohromady witachu na zahrodźe Serbskeho ludoweho ansambla něhdźe 5 400 wopytowarjow. Wuhoto­war bary Beno Brězan je jědnaće wosebitych wječorow organizował a chce z baru klětu pokročować. Foto: Maćij Bulank

Arnošt Bart

póndźela, 31. awgusta 2020 spisane wot:

Stawizny narodneje organizacije a prócowanjow wo prawa serbskeho ludu su wusko zwjazane z mjenom Arnošt Bart-Brězynčanski. Jako wusahowacy zastupjer Serbow w prěnjej połojcy 20. lětstotka bě wón pućrubar a hłowny sobuzałožer Domowiny 1912 we Wojerecach a jeje prěni předsyda. Wažimy sej Barta jeho prócowanjow wo awtonomiju Serbow po Prěnjej swětowej wójnje dla.

Załoženje Domowiny běše měznik w narodnym skutkowanju muža, kiž so mjez druhim přez wliw Michała Hórnika k serbskej narodnosći wuznawaše. 29. žnjenca 1870 w Lětonju swójbje korčmarja, žiwnosćerja, sudarja a překupca narodźeny angažowaše so Bart wot lěta 1892 w serbskim towarstwowym hibanju. Sewjernje Budyšina běše serbskej towar­stwje w Chwaćicach a Malešecach kaž tež Chwačanske wupožčowanske a nalutowanske zjednoćenstwo sobu załožił.

Kniha wo Stróži a Lemišowje

pjatk, 28. awgusta 2020 spisane wot:
Stróža (SN). Kniha wo stawiznach, stawizničkach a přitomnosći Stróže a Lemišowa w Malešanskej gmejnje je tele dny wušła, kaž tamniše domizniske towarstwo Radiška jako wudawaćel informuje. Jemu je so poradźiło z podpěru Załožby za serbski lud dalšu dźěru w domizniskich stawiznach zapłatać. Awtor w Hornjołužiskim nakładnistwje wušłeje 128­stronskeje edicije z titlom „Wartha – Lömischau Vor Jahrzehnten – Nach Jahrhunderten“ je 80 lět w Stróži bydlacy serbski žurnalist Sieghard Kozel. Wón zesta­ja z archiwow, starych publikacijow a z nowšeje literatury mnohostronski wobraz a přida wosobinske dožiwjenja.

Spočatk doby serbskeho hudźbneho wideja?

štwórtk, 27. awgusta 2020 spisane wot:

„Video Killed the Radio Star“, fifoleše britiske duwo The Buggles w lěće 1979 a zahaji z tym dobu hudźbneho widejoweho klipa. Zynki a wobrazy ze sobu zwjazać, bě drje hižo do toho z wašnjom – wobmjezujemy-li so na europske stawizny, saha tale tradicija wróćo hač do antik­skeje Grjekskeje –, ale ze spočatkom 1980tych lět nastupichu poněčim dźeń a wjac spartowych telewizijnych sćelakow, posrědkowace raz mjenje, raz bóle radźene krótkofilmčki na wobrazowki po wšěm swěće. Cyle tak, kaž tule dobu zahajacy mjenowany spěw wěšćeše, wšak přiwšěm přišło njeje – tež dźensa hišće słyšimy zwjetša jenož krótki čas relewantne štučki na njeličomnych rozhłosowych žołmach; a sćelaki, kaž MTV, VH1 abo VIVA, su mjeztym (zaso) nišowe formaty, kotrež – jelizo docyła hišće eksi­stuja – wjetšinu programa ze wšěm móžnym wuhotuja, při čimž hudźbu skerje zlutniwje wobkedźbuja. Přiwšěm je wulka doba hudźbneje telewizije tomu přinošowała, zo sta so zwobraznjenje po­powych titulow ze swójskej wuměłskej formu.

Wulět po Hornjej Łužicy

štwórtk, 27. awgusta 2020 spisane wot:
Składnostnje lětušeho Dnja Hornjeje Łužicy su čłonojo zwjazka „Lusatia“ minjeny tydźeń swjedźenski tydźeń z wjace hač 50. zarjadowanjemi přewjedli. Jedyn z wjerškow bě zhromadny wulět k najrjeńšim městnam Łužicy. Jězba wjedźeše z pólskeho Radomierzyca přez Lubij do Budyšina (hlej wobraz). W Biskopicach wočakowaše jich wyši měšćanosta dr. Holm Große na wodźenje po měsće. Jězba měješe najrjeńšej hrodaj Łužicy w Radomierzycu a Ramnowje symbolisce zwjazać. Zwjazk „Lusatia“ ze 700 čłonami je syć hornjołužiskich domizniskich, přirodowych a stawizniskich towarstwow k spěchowanju hornjołužiskeje kultury a identity. Foto: SN/Hanka Šěnec

Wo słowjanskim archetypje

srjeda, 26. awgusta 2020 spisane wot:
Troisdorf (SN/CoR). Drježdźanski lěkar za neurologiju a psychiatriju a čłon Towarstwa přećelow Smolerjec kniharnje dr. Křesćan Kessner je nětko knihu pod titulom „Swjate su mi twoje hona“ wudał. Ze studiju z napismom „Zum Archetypus des Slawischen in der Lausitz im Osten Deutschlands – ein Versuch über die vergessenen Anderen“ bě Kessner swoje wukubłanje na psychoanalytikarja na Instituće C. G. Junga w šwicarskim Küsnachće wotzamknył. Nowostka je w Smolerjec kniharni na předań.

Wojerecy (SiR/SN). Wot decembra lońšeho lěta su twarjenje stareje póšty na Friedrichowej we Wojerowskim starym měsće wobstajnje z kulturnymi zarjado­wa­njemi wožiwili. Po tym zo bě cityjowa managerka Dorit Baumeister na lońšim staroměšćanskim bulwaru namołwjała, historiske twarjenja zachować, zrodźi Christian Völker-Kieschnick ideju, tule na­mołwu na staru póštu přenjesć. 31lětny předstaji swoje ideje mějićelej domu dr. Marcusej Meixnerej. Wo tym bě lěkar zahorjeny, a tak dom hdys a hdys za naj­wše­lakoriše małe formy kultury wužiwachu.

Z koronowej pandemiju bě z tym najprje­dy raz bohužel kónc. Nětko pak chcedźa kulturne woknješko dźensa za tydźeń, 2. septembra, zaso wočinić, wězo pod płaćacymi hygieniskimi wuměnjenjemi a z konceptom, kiž je ze strowot­niskim zarjadom wothłosowany. Tak su wopytowarjo winowaći, w twarjenju škit­ny­ nahubnik nosyć, doniž swoje městno njedocpěja. Nimo toho tuchwilu dujerska hudźba, spěwne zarjadowanja a předań napojow móžne njejsu.

Wobaraja so wumjetowanjam

wutora, 25. awgusta 2020 spisane wot:

Kamjentny dom so wumjetowanjam sej swoje hosći wuzwoleć spřećiwja.

Budyšin (SN/JaW). Ze zjawnym listom je předsydstwo towarstwa Budyskeho Kamjentneho domu na wumjetowanja AfD w sprjewinym měsće reagowało.

AfD spyta „dźěło Kamjentneho domu ideologizować“, rěka w pismje, kotrež našemu wječornikej předleži. Pozadk wšeho je, zo bě Kamjentny dom planowane konstituowanje młodźinskeho foruma w sprjewinym měsće přestorčił. „Rozsud smy we wothłosowanju z městom Budyšinom a na zakładźe pokazkow wěstotnych zarjadow tworili“, tak čłonojo předsydstwa towarstwa Kamjentny dom.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND