To a tamne (24.07.23)

póndźela, 24. julija 2023 spisane wot:

Zapozdźenje měšćanskeje železnicy japanskeje stolicy Tokija je wusahowaca powěsć w medijach kraja. Skóncowanych signalow dla su dźensa rano wjacore ćahi wupadnyli. Byrnjež defekt spěšnje porjedźany był, bě jězbny plan „chětro přemjetany a dojězdźowarjo sylnje potrjecheni“, medije rozprawjeja. Ćahi w Japanskej su k 99 procentam dypkownje. Před lětami bě so železnica zamołwiła, dokelž bě spěšnik 20 sekundow přepozdźe wotjěł.

Po skónčenym pytanju za rubježnym zwěrjećom w Kleinmachnowje južnje Berlina wočakowachu dźensa analyzu fachowcow k přepytowanju zwěrjećich slědow. Po tutym puću chcychu skónčnje zhonić, za kajkim zwěrjećom su zamołwići poprawom pytali. Wobydlerjo rěčachu wo lawicy. Móžno pak tež je, zo jednaše so wo dźiwje swinjo. Wot minjeneho štwórtka knježeše tam alarm.

„famil-o-mat“ woblubowany

pjatk, 21. julija 2023 spisane wot:
Budyšin (SN). Platforma „famil-o-mat“ (www.familomat-oberlausitz.com) Marketingoweje towaršnosće Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO) so derje přiwza a je mjez swójbami dale a woblubowaniša, MGO wčera zdźěli. Tak registrowachu zamołwići, zo ludźo dale a wjac „famil-o-mat“ wužiwaja. Zdobom su so na platformje w běhu krótkeho časa nimale 70 nowych wólnočasnych poskitkow za datowu banku přizjewili. Tak steji wužiwarjam nětko 370 poskitkow cyłkownje 157 zawodow kónčiny k dispoziciji. „Famil-o-mat“ je nowowuwity grat, kotryž swójby w Hornjej Łužicy při tym podpěruje­, perfektnu wólnočasnu zaběru namakać. Podobnje kaž platforma booking.com­ we wobłuku přenocowanja namjetuje system so hodźace wólnočasne poskitki. Starši móža za starobu dźěsća, zajimami, družinami zarjadnišća abo stejnišćom pytać a wjacore filtry kombinować. Žro „famil-o-mata“ je datowa banka, kotruž regionalne wólnočasne zarjadnišća sami hladaja a stajnje dale aktualizuja. Fakt, zo su zawody něhdźe 70 nowych poskitkow w běhu dweju tydźenjow tam přizjewili, wulki angažement wotbłyšćuje.

Wjetšinje je AfD prawicarska

pjatk, 21. julija 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Wjace hač połojca ludźi w Němskej ma AfD za prawicarsko-ekstremnu stronu. Tole pokazuja wuslědki reprezentatiwneho woprašowanja slědźenskeho instituta YouGov w nadawku powěsćernje dpa. Po tym ma 57 procentow wuraz „prawicarsko-ekstremna“ za prawy při wopisowanu AfD. 19 procentow ma AfD za byrgarsku-konserwatiwnu stronu. Dźewjeć procentam ludźi steji AfD „wosrjedź towaršnosće“.

Zasadźuja brojacu so municiju

Kijew/Moskwa (dpa/SN). W zakitowanskim boju přećiwo Ruskej zasadźuje Ukraina po informacijach Běłeho domu we Washingtonje dwělomnu brojacu so municiju. „Woni zasadźuja ju na přiměrjene wašnje a efektiwnje“, rjekny direktor za komunikaciju narodneje wěstotneje rady knježerstwa USA John Kirby. Zasadźenje municije so mjeztym na ruske zakitowanske stejnišća a na jeje ofensiwne manewry wuskutkuje, wón rjekny. Brojaca so municija je mjezynarodnje zasudźena.

Netanjahu reformu zakitował

W Berlinje hotuja so na jutřiši Christopher Street Day. Na wulki přećah po zwjazkowej stolicy wočakuja něhdźe poł miliona wobdźělnikow. Zamołwići zarjadowanja chcedźa zamołwitym města lisćinu žadanjow přepodać, kotrež měrja so přećiwo diskriminowanju a wumjezowanju nic homoseksualnych ludźi. Tež w Berlinje registruje tuta skupina stajnje zaso namóc a diskriminowanje, zamołwići zarjadowanja kritizuja. Foto: dpa/Fabian Sommer

Berlin (dpa/SN). Hladajo na wulku njespokojnosć ludźi na wuchodźe Němskeje warnuje nawoda Lěwicy Martin Schirdewan zwjazkowe knježerstwo před skrótšenjemi spěchowanja demokratije a socialnych programow. „W někotrych kónčinach su prawicarjo při tym, wodźacu rólu přewzać“, rjekny Schirdewan powěsćerni dpa. „Financny minister Christian Lindner je zbłaznił, hdyž chce runje tam srědki šmórnyć.“ Skrótšenja w zwjazkowym etaće, kotrež tež dobroćelske zwjazki kritizuja, „bychu połoženje na wuchodźe dale přiwótřili“, Schirdewan rjekny.

Předsyda Lěwica mjenowaše w tym zwisku škit klimy. „Zwjazkowe knježerstwo je z tepjenskim zakonjom bjez socialneje podpěry a bjez ćopłotneho planowanja katastrofu zawostajiło a tak přiběracym wuspěcham AfD při woprašowanjach přinošowało“, Schirdewan rjekny. „Njedowěra přećiwo klimu škitacym naprawam je dale rozrostła.“

Minister Pistorius w Praze

pjatk, 21. julija 2023 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) je so dźensa na nastupny wopyt do Prahi podał. Tam wočakowaše němskeho ministra jeho čěska kolegina Jana Černochová. Hłowna tema rozmołwow bě móžne wobstaranje bojowych tankow typa Leopard 2A8. Liberalnokonserwatiwne knježerstwo w Praze bě hižo w meji swój zajim signalizowało, so němskej skazance 18 eksemplarow přizamknyć, zo by kóšty lutowało.

We wobłuku wuměny je Čěska wot Němskeje hižo prěnich 14 tankow Leopard dóstała. Posyłka wobsahuje tež techniski pomocny tank typa Büffel. Čłonski kraj NATO dóstawa Leopardy, po tym zo bě Ukrainje starše tanki T72 ze sowjetskeje produkcije přewostajiła. Čěska je spušćomny podpěraćel Ukrainy w boju přećiwo ruskim nadpadnikam.

Na programje Pistoriusa steješe tež wopyt wopomnišća za wopory tak mjenowaneje „Haydrichiady“. Měnjenje su terorowe naprawy za čas wobsadźenja Čěskeje po atentaće na nawodu SS Reinharda Haydricha w lěće 1942. Tehdy bě SS we wsy Lidice 173 muži zatřěliła a wšit­ke a žony a dźěći zawlekła.

„Demokratiju zakitować“

pjatk, 21. julija 2023 spisane wot:

Swjatočne zarjadowanje na róčnicy atentata na Hitlera w Berlinje

Berlin (dpa/SN). Składnostnje 79. róčnicy zwrěšćeneho atentata na Adolfa Hitlera 20. julija 1944 stej zwjazkowe knježerstwo a Berlinski senat wojerske spjećowanje přećiwo režimej nacionalsocialistow wuzběhnyłoj.

Zakitowanski minister Boris Pistorius mjenowaše wobdźělenych žonow a muži přikłady. Woni su swojemu swědomju sćěhowali a běchu so najebać špatne wuhlady na wuspěch zmužiće a rozsudźeni njeprawdźe spjećowali, rjekny politikar SPD wčera na wopominanskim zarjadowanju na čestnym dworje Bendleroweho bloka w Berlinje. Jich jednanje je dźensnišim generacijam napominanje a zawjazk, zo njesmě z Němskeje nihdy wjace njeprawda wuchadźeć.

Podobnje zwurazni tom Berlinski knježacy měšćanosta Kai Wegner (CDU). „Zmužitosć a rozsudźenosć tutych chrobłych žonow a muži nihdy njezabudźemy a wobchowamy jich wotkazanje“, rjekny wón na swjatočnosći.

Spalenje knihow

pjatk, 21. julija 2023 spisane wot:
Swoboda měnjenja je najwyše kubło humanistiskeje towaršnosće. Spalenje knihow do toho njesłuša – to su w Němskej najbóle demonstratiwnje nacije na wjeršku swojeje mocy činili. Tež jako zjawnu demonstraciju, kotre mysle chcedźa wutupić. Na kóncu njeńdźeše jenož wo zničenje duchownych kubłow, ale tež tych ludźi, kotřiž su tute wot nacistiskeje ideologije wotchilace mysle pěstowali. Fundamentalizm w nabožinach je strašny, ale fundamentalny sekularizm tež, kiž je za čas komunizma w někotrych krajach z cyrkwjow nakupowanišća sčinił. Štóž koran abo bibliju demonstratiwnje spali, podrywa fundament ciwilizowaneje towaršnosće. Wobrazy, kotrež so po tajkich njeskutkach po cyłym swěće šěrja, njejsu runjewon wizitka za „zapadne hódnoty“. A jeli nažel tola, je so towaršnosć do wopačneho, destruktiwneho směra wuwiła. Nic wšo, štož so jako „hódnota“ deklaruje, woprawdźe tajka je. Bjez respekta napřećo druhemu njeńdźe. Marcel Brauman

To a tamne (21.07.23)

pjatk, 21. julija 2023 spisane wot:

Wosrjedź hoberskich bagrow bywšich brunicowych jamow zetkawaja so fanojo stanowanja wot dźensnišeho w parku Ferropolis pola Gräfenhainichena we Wittenbergskim wokrjesu. Hač do njedźele přewjeduja tam dźěłarnički a přednoški dokoławokoło stanowanja a campowanja. Tež čaporowe wiki su planowane. Lisćiki za kóždolětne zarjadowanje su stajnje spěšnje rozpředate. Dnjowi wopytowarjo pak su witani.

Pytajo za ćeknjenym rubježnym zwěrjećom nadźija so gmejna Kleinmachnow juhozapadnje Berlina pomocy fachowcow za wuslědźenje zwěrjećich slědow. „Tajkeho fachowca dyrbimy najprjedy raz namakać“, zdźěli rěčnica gmejny nowinarjam. Wčera běchu kosmy při štomje namakali, kotrež móhli zwěrjećeho pochada być. W nocy na štwórtk běchu rubježne zwěrjo prěni króć wuhladali.

Atentat na Hitlera wopominali

štwórtk, 20. julija 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Składnostnje 79. róčnicy zwrěšćeneho atentata na Adolfa Hitlera 20. julija 1944 su dźensa w Berlinje spjećowanje přećiwo nacionalsocialistam wopominali. Zastupnicy politiki a towaršnosće zhromadźichu su w čestnym dworje Bendleroweho bloka, zo bychu tam wěncy połožili. 20. julija 1944 běchu oficěrojo Wehrmachty wokoło Clausa Schenka hrabje von Stauffenberga podarmo spytali, Hitlera morić a wójnu skónčić. Stauffenberg bu hišće samsny dźeń zatřěleny.

Třo mortwi při třěleńcy

Auckland (dpa/SN). Hodźiny do zahajenskeje hry swětoweho žónskeho koparskeho mišterstwa stej w neuseelandskim Aucklandźe při třěleńcy dwě wosobje žiwjenje přisadźiłoj. Znajmjeńša šěsć dalšich ludźi je so zraniło, mjez nimi tež policisća, zamołwići w Neuseelandskej zdźělichu. Po prěnich dopóznaćach bě muž w centrumje Aucklanda do ludźi třělał a so na to sam morił. Policija rěči wo „izolowanym njeskutku“. Motiwy skućićela njejsu dotal znate.

Dalša pomoc Ukrainje

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND